Στον απόηχο των Ευρωεκλογών/Περιφερειακών/Δημοτικών εκλογών, και μετά την δήλωση του πρωθυπουργού ότι προκηρύσσει, εξ’αιτίας του αρνητικού για την κυβέρνηση αποτελέσματος, εκλογές άμεσα με την λήξη του δεύτερου γύρου, βρέθηκα σε ένα ερώτημα που με βασάνιζε και πριν την ψηφοφορία:

Τι ψηφίζουμε;

Δεν είχε να κάνει με το ποια θα ήταν η επιλογή μου, αλλά με τα βασικά κριτήριά της. Τι θεωρώ σημαντικό και τι όχι, σε τι θα βασιστώ για να ορίσω τις προτεραιότητες που ήθελα να ψηφίσω. Δυστυχώς, ήταν μία διαδικασία στην συζήτηση της οποίας ούτε η Ευρώπη μπήκε σε διαδικασία κριτικής όπως θα έπρεπε, ούτε καν ο Δήμος ή η Περιφέρεια.

Ασφαλώς, δεν ήταν απλό – ούτε και η απάντηση στο αρχικό ερώτημα είναι άλλωστε: τι μας διδάσκουν οι ευρωεκλογές πχ ότι θέλει ο ψηφοφόρος;

Στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο, από τους πολιτικούς αρχηγούς τέθηκαν κάποια βασικά ζητήματα, ακόμα και άσχετα συχνά με το διακύβευμα της παρούσας εκλογικής διαμάχης, που παρόλα αυτά ο ψηφοφόρος κλήθηκε να απαντήσει. Αν για παράδειγμα ενοχλείται από την δράση του Ρουβίκωνα, αν πιστεύει ότι η κυβέρνηση λειτούργησε σωστά στην διαχείριση της πολύνεκρης πυρκαγιάς στο Μάτι, αν ήταν σωστή η απόφαση για το Μακεδονικό ζήτημα, αν η κυβέρνηση δείχνει υπερβολική ανοχή στον Κουφοντίνα, αν η κυβέρνηση βγήκε, ή όχι από τα μνημόνια, αν επιβάλλει δυσβάσταχτους φόρους ή έχει μοιράσει πιο ακριβοδίκαια την πίτα της φορολογίας, αν η οικονομία βρίσκεται σε χειρότερη κρίση από την ανάληψη της κυβέρνησης το 2015, ή όχι, αν ο πολίτης αισθάνεται ασφαλής εξαιτίας της εγκληματικότητας. Επιπλέον, από τους πολίτες, τέθηκαν και άλλοι προβληματισμοί, σχετικά με το προσφυγικό και την διαχείριση του, τον τομέα της υγείας, πιθανόν ξεχνάω και άλλα.

Οι εκλογές είναι μία θαυμάσια ευκαιρία να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα – και θεωρώ πως αυτό έγινε με τον πιο εμφατικό, μα και με τον πιο παράδοξο τρόπο.

~

Από τότε που σταμάτησα να προσπαθώ, κάπου στο 2016, να πείσω τους αναγνώστες μου για τα εγκλήματα στα κέντρα «φιλοξενίας» πχ -που στην πραγματικότητα είναι στρατόπεδα συγκέντρωσης- ή των φυλακών, κατάλαβα ότι δεν θέλουμε όλοι το ίδιο πράγμα. Κάποιοι από αυτούς που συγκινούνταν με τις αναρτήσεις μου παλαιότερα, προφανώς είχαν έναν εχθρό να διώξουν, τον Σαμαρά πχ, ή τον Βενιζέλο, και όσα έλεγα είχαν τρομερή αξία και δυναμική – αλλά μόνο όσο δεν τα έκανε ο Τσίπρας. Μετά, σιωπή. Το μάθημα τότε ήταν σαφές: Δεν νοιάζουν όλον τον κόσμο οι μετανάστες, τα ΕΛΠΕ ή το Μέγαρο Μουσικής πχ. Το αν βιάζονται παιδιά στα απαράδεκτα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το αν τρώνε μουχλιασμένα φαγητά ή αν κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας γιατί από έναν πόλεμο βρέθηκαν άδικα κλειδωμένοι σε μία φυλακή, δεν είναι προτεραιότητα για όλους, παρά μόνο ευκαιριακά. Κάποιοι, ομολογώ, συνέχισαν να φωνάζουν και μετά. Κάποιοι μάλιστα, φώναζαν και πιο δυνατά. Κάποιοι, ίσως για δικούς τους λόγους, διαμαρτυρήθηκαν για πρώτη φορά τώρα. Και κάποιοι, πολλοί περισσότεροι από όσους θα ήθελα, δεν ξαναακούστηκαν καθόλου.

~

Είναι όμως πολύ εύκολο λάθος να νομίζεις ότι αυτό που φαντάζεσαι εσύ ως σημαντικό, είναι για όλους. Περιμένεις να έρθει το λεωφορείο; Προφανώς, η καθυστέρηση στα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι ένα πανανθρώπινο επείγον πρόβλημα. Βλέπεις ένα σκυλάκι να πεθαίνει από την πείνα; Είναι απόλυτη προτεραιότητα να στειρώνουν τα ζώα και να φροντίζουν τα αδέσποτα. Εγώ έπρεπε να περάσω πάνω από έναν χρόνο πολιτικής αθωότητας για να κατανοήσω γιατί (και αυτό με ιδιαίτερη δυσκολία) όταν ο Μουζάλας έλεγε για τους νεκρούς στα στρατόπεδά του «ναι, αλλά μάθαμε και κάτι», δεν γινόταν χαμός από κάτω. Άλλαξαν οι προτεραιότητες των ψηφοφόρων, προφανώς – σίγουρα δεν ήταν κοινές με τις δικές μου.

Γιατί πάντα, και με τις προηγούμενες κυβερνήσεις και με την τωρινή, μόνιμή μου επωδός ήταν προς τους ψηφοφόρους που στηρίζουν την κυβέρνηση: «Μόνο εσείς μπορείτε να το αλλάξετε». Η εκάστοτε κυβέρνηση μόνο τους εν δυνάμει ψηφοφόρους της ακούει – είναι θέμα βαθιάς αυτοπροστασίας. Δεν τους πειράζουν οι τους ψηφοφόρους μας οι γάμοι των ομοφυλοφίλων; Θαυμάσια, να ζήσετε. Δεν τους ενοχλούν οι ελληνοποιήσεις μεταναστών δεύτερης γενιάς; Υπέροχα, καλώς ορίσατε. Δεν ενοχλούνται ιδιαιτέρως αν πεθάνει κάποιος από απόστημα δοντιού στις φυλακές; Να ζήσουμε να (μην) τον θυμόμαστε, και πάμε για άλλους.

Ο,τι είναι ανεκτό από τους ψηφοφόρους μας.

Αν ισχύει αυτή η αθώα προσέγγισή μου στα κοινά, τότε η αντίληψή μου για το τι νοιάζει τους ψηφοφόρους, και πως θα επηρεάσει αυτό την πολιτική σκηνή, είναι μάλλον δυσοίωνη. Ο Σύριζα ως κυβέρνηση, κράτησε περίπου ένα 23% των ψηφοφόρων του, περίπου 800-900 χιλιάδες λιγότερους από τον Σεπτέμβριο του 2015, που δεν ενοχλήθηκαν από Μακεδονίες, ομοφυλόφιλους, μνημόνια, φόρους, στρατόπεδα και βοσκοτόπια – ή δεν ενοχλήθηκαν αρκετά για να αντιδράσουν.

Οι υπόλοιποι, προφανώς, ένα εντυπωσιακό νούμερο που αγγίζει περίπου το ένα εκατομμύριο ψηφοφόρους από τις τελευταίες βουλευτικές, δεν στήριξαν την κυβέρνηση. Και βλέποντας που ακριβώς πήγαν ή που δεν πήγαν, μας δείχνει και με τι δυσαρεστήθηκαν – όσοι από αυτούς πήγαν τελικά να ψηφίσουν.

Για παράδειγμα, δυσαρεστήθηκαν με την αντιμετώπιση των προσφύγων/μεταναστών; Πολύ αμφιβάλλω, καθώς αριστερότερα κόμματα με πιο φιλομεταναστευτικό προφίλ είτε δεν μεγάλωσαν την επιρροή τους, όπως πχ το ΚΚΕ, είτε σχεδόν εξαϋλώθηκαν, όπως η Ανταρσύα. Αντιθέτως, η δυναμική των Βελόπουλου αν συνυπολογιστεί με τους ναζί της ΧΑ μοιάζει σταθερή στα γενικά επίπεδα ενώ ακόμα και η ΝΔ, που δεν φημίζεται για την φιλομεταναστευτική πολιτική της, ούτε στο παλιό της προφίλ μέχρι το 2015, και σίγουρα όχι στο καινούργιο αν σκεφτεί κανείς την μεταγραφή Πλεύρη, πχ, κέρδισε ψηφοφόρους.

Δυσαρεστήθηκαν με την προσθήκη νέων μνημονίων ή την ευρωπαϊκή/αμερικανική οριοθέτηση της Ελλάδας; Καθόλου, τα φιλοαμερικανικοευρωπαϊκά κόμματα, είτε πήγαν θαυμάσια όπως η ΝΔ, είτε παρέμειναν στα ποσοστά τους όπως το ΠΑΣΟΚ – ενώ παραδοσιακά αντιαμερικανικές φωνές, έμειναν σταθερές, ή έχασαν. Η Πλεύση Ελευθερίας πχ, εξαφανίστηκε από τον πολιτικό χάρτη, παρότι παραμένει από τα πιο γνωστά αντιμνημονιακά κόμματα – όπως και η ΛΑΕ. Η ΜέΡΑ25, ήταν η μόνη φωνή που πήρε ψήφους με αυτήν την προοπτική, αλλά ίσως έπαιξε ρόλο εκεί και ο πρωτότυπος συνδυασμός ευρωπαϊκής διαμαρτυρίας με φιλοευρωπαϊκό προφίλ.

Μήπως τους πείραξε το γεγονός ότι συνάνθρωποί μας ακόμα στερούνται δικαιωμάτων που έχουμε όλοι οι υπόλοιποι, όπως είναι οι ομοφυλόφιλοι; Όχι, το ποτάμι που παραδοσιακά στήριζε τέτοιες ενέργειες, ακόμα και στηρίζοντας το ανθρώπινο προφίλ της κυβέρνησης στην βουλή, εξαϋλώθηκαν και το ΠΑΣΟΚ που επίσης στήριξε τέτοιες προσπάθειες, δεν ενισχύθηκε. Όχι, ούτε αυτοί λοιπόν ενοχλήθηκαν. Αντιθέτως, η ΝΔ που καταψήφισε στην βουλή τέτοιες ενέργειες, ενισχύθηκε.

Μήπως θύμωσαν για τις φωτιές στο Μάτι, ή την πλημμύρα στην Μάνδρα; Μήπως ενοχλήθηκαν με τις πρόσφατες «εξαγορές» αδειών των αυθαίρετων πχ; Μπορεί, αλλά δεν στράφηκαν σε πολιτικές λύσεις που θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι ήταν εκτός των κομμάτων και των κακών νοοτροπιών που δημιούργησαν το πρόβλημα. Αντιθέτως, έδωσαν 33% στον Πατούλη, επίσημα χρισμένο από την ΝΔ.

Μήπως τους ενόχλησε η αδιάκοπη, και μονίμως (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) ατιμώρητη αστυνομική βία; Καθόλου, παραδοσιακά κόμματα που καταδικάζουν τέτοιες ενέργειες, παρέμειναν – ή έχασαν την δυναμική τους, ενώ η ΝΔ που θα μπορούσε κανείς να πει ότι ακόμα και στην πρόσφατη ιστορία της την θεωρεί αναγκαίο κακό, ενισχύθηκε.

Μήπως θύμωσαν για την στάση απέναντι στα ΜΜΕ πχ, ή στους εφοπλιστές; Ουδόλως, τα ίδια κόμματα που αντιτίθεντο σε τέτοιες λυκοφιλίες δεν ενισχύθηκαν, ενώ η ΝΔ που βρέθηκε να της πληρώνει νοίκι σε Τοπική ο Μαρινάκης και να την στηρίζει με όλο του τον δημοσιογραφικό στόλο, έντυπο, τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό, δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα.

Μήπως καιγόντουσαν για τα στεγαστικά ή άλλα δάνεια, ή ότι θα χάσουν το σπίτι τους; Ακόμα και οι ναζί της ΧΑ που ανέκαθεν έπαιζαν άκοπα ένα «φιλόπτωχο» προφίλ έχασαν από τον χάρτη των μετακινήσεων – για να μην μιλήσουμε για Πλεύση και ΛΑΕ που το είχαν ως κύρια κατεύθυνσή τους. Αντιθέτως, η ελεύθερη οικονομία της ΝΔ, κέρδισε τα ποσοστά της χωρίς πρόβλημα.

Μήπως θύμωσε με την διαχείριση των ευρωβουλευτών του στο θέμα πχ του Άρθρου 13, που στην ουσία απείχαν από την καταψήφισή του, παρότι μέχρι τότε στα χαρτιά την υποστήριζαν; Μπορεί, καθώς η Σακοράφα του ΜέΡΑ25 εισέπραξε μία επιδοκιμασία για την στάση της – αλλά κανένα άλλο κόμμα που στάθηκε κατά του ευρωπαϊκού νόμου δεν ενισχύθηκε όπως θα μπορούσε – παράδειγμα η ΛΑΕ με τον Νίκο Χουντή, τον έτερο που καταψήφισε αλλά δεν εισέπραξε ανάλογη υποστήριξη από τους έλληνες ψηφοφόρους.

Μήπως ενοχλήθηκαν με την συνεχιζόμενη παρουσία της εκκλησίας στα κοινά, ακόμη και αν αυτό είναι χωρίς κόστος, όπως πχ στα σχολεία; Ουδόλως, κόμματα που έχουν εκφραστεί ξεκάθαρα κατά οποιασδήποτε μορφής θρησκευτικού εναγκαλισμού, όπως το Ποτάμι, δεν κέρδισαν δυσαρεστημένους από την τακτική της κυβέρνησης. Αντιθέτως, συντηρητικά (to say the least) κόμματα όπως του Βελόπουλου και της ΝΔ πήραν τα πάνω τους.

~

Δεν θέλουμε τα ίδια πράγματα. Δεν είναι κακό, είναι διαπίστωση. Ο κόσμος προφανώς δεν ενδιαφέρεται να αντιδράσει για το αν πεθαίνει, σήμερα, από μια φωτιά στην σκηνή του ένας πρόσφυγας, αν βιάζεται ένα παιδί σε κάποιο «καμπ», αν η εξουσία των τραπεζών ή των διευθυντών σε φυλακές, αστυνομικά τμήματα και στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι ατιμώρητη.

Νοιάζεται όμως καταπώς φαίνεται για το αν έχασε την Μακεδονία του. Αν ο Κουφοντίνας ή ο Ξηρός παίρνουν άδειες. Αν ο Ρουβίκωνας πετάει τρικάκια και μπογιές και σπάει τζαμαρίες, αν ο Τσίπρας ήταν στο κότερο, ο Πολάκης, ο Βαξεβάνης, ο Καρανίκας, και ότι κάηκε και πνίγηκε η Ελλάδα.

Η ατζέντα δεν επιβλήθηκε – και αυτό είναι ένα λάθος που έκανα και εγώ τον τελευταίο καιρό. Η ατζέντα εκφράστηκε – απλώς δεν ήταν η δική μου. Το ότι δεν αρέσει σε μένα, είναι παγερά αδιάφορο για το υπόλοιπο σύμπαν, η ετυμηγορία βγήκε, αυτά νοιάζουν τον κόσμο, έτσι θα ψηφίσει, ή θα απέχει.

Και εκεί που νόμιζες ότι αυτό το άρθρο δεν μπορεί να πάει χειρότερα, νομίζω ότι πρέπει να σκεφτούμε αν αυτό μας φέρνει σε ένα ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα.

Τι θα κάνει ο Σύριζα; Τι έμαθε, ουσιαστικά, από τους πρώην ψηφοφόρους του;

Φοβάμαι ότι υπάρχουν δύο δρόμοι, κανένας εκ των δύο ευχάριστος.

Ο ένας, είναι προσπαθώντας να κερδίσει τους παλιούς του ψηφοφόρους που πήγαν αλλού, θα γίνει περισσότερο αντιπαθής σε μένα. Ήτοι, να φερθεί ακόμα χειρότερα σε μετανάστες, να επιτρέψει σε ακόμα περισσότερους αστυνομικούς να παρανομούν ατιμώρητοι, να στερήσει δικαιώματα από συνανθρώπους μας, όπως το δικαίωμα της υιοθεσίας, να αφήσει ατιμώρητους ακόμα περισσότερους ανθρώπους σε θέσεις εξουσίας, να πάρει περισσότερα σπίτια για χάρη της βιωσιμότητας των τραπεζών. Αυτά που οι πολλοί ενέκριναν, αλλού, σε άλλες πολιτικές παρατάξεις.

Ο άλλος, είναι πως στην διαδικασία να καταλάβει τα όσα λάθη του (τουλάχιστον με την δική μου οπτική) και να αλλάξει επιτέλους την πολιτική σε κάτι πλησιέστερο σ’ αυτά που υποσχέθηκε, να μην πείσει κανέναν – άλλωστε φοβάμαι ότι αυτό, με αυτό το κοινό που πάει τελικά να ψηφίσει και με αυτές τις απαιτήσεις, ίσως τον γυρίσει πίσω στο 3%, αφήνοντας όλες αυτές τις πρακτικές του που με ενοχλούν, σε άλλους, παραδοσιακά πιο ικανούς σ’ αυτά πολιτικούς.

Άλλωστε αυτοί που δεν ψήφισαν, δεν εκφράστηκαν πουθενά, και η σιγή τους δύσκολα ερμηνεύεται από ανθρώπους που δεν ξέρουν πως, ή δεν θέλουν να ακούσουν.

Αν, αν έχω δίκιο στην ανάλυσή μου, μάλλον οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν θέλουν αυτά που θέλω εγώ. Πιθανότατα όλα όσα πρεσβεύω τόσο καιρό να είναι αποκυήματα μίας αθώας πολιτικής φαντασίας που δεν έχουν κανένα νόημα έξω από τα όρια των ονειρώξεών μου.

Δεν νιώθω προσωπικά άσχημα – δεν ετεροκαθορίζομαι έτσι κι αλλιώς. Καλώς πιστεύει ο,τι πιστεύει ο άλλος, καλώς πιστεύω όσα πιστεύω εγώ. Αλλά υπάρχει μία απογοήτευση πολύ ξεκάθαρη, όταν βλέπεις ότι όσα πιστεύεις ως σημαντικά, στην πραγματικότητα για τον υπόλοιπο πλανήτη μάλλον δεν είναι.

Όχι τίποτα άλλο, αλλά δεν πρόκειται να λυθούν πότε έτσι.

Και δεν είμαι καθόλου σίγουρος τι άλλη ελπίδα έχει ο κλειδωμένος για μήνες πρόσφυγας στο κατ ευφημισμόν «Κέντρο Φιλοξενίας» να γλυτώσει τελικά από την τρέλα.