Παρότι το θέμα των ημερών είναι το «Μακεδονικό» (και/ή η «πετυχημένη αξιολόγηση» αναλόγως απο ποιον ενημερώνεσαι), κάτω από τα φώτα της ενημέρωσης, πέρασε μία εξαιρετικά ανησυχητική είδηση.

Πριν λίγες ημέρες, δύο γυναίκες πέθαναν από φωτιά στην Στέγη Γερόντων στην Καλλιθέα (η είδηση από το in.gr: Τραγωδία στην Καλλιθέα: Από ασφυξία ο θάνατος των 2 γυναικών

Η είδηση είναι αρκετά επεξηγηματική για το τι έγινε – όχι όμως για τις συνθήκες που οδήγησαν εκεί.

Στην πραγματικότητα, λίγο καιρό πριν, ο δικτυακός ενημερωτικός τόπος Inside Story είχε δημοσιεύσει μία έρευνα ακριβώς για τις συνθήκες που επικρατούν σε τέτοια ιδρύματα:

Αμφίβολη φροντίδα σε Στέγη Γερόντων της Εκκλησίας

Το πιο βασικό εύρημα της έρευνας, είναι ότι οι στέγες γερόντων (17 ενεργές στον αριθμό, αυτήν την στιγμή) λειτουργούν κάτω από τον αποκλειστικό έλεγχο της εκκλησίας, και όχι του κράτους:

Κι ενώ τα γηροκομεία είναι όλα ΜΦΗ (Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων), που διέπονται από ειδική νομοθεσίαΗ σχετική νομοθεσία και έχουν συγκεκριμένους κανόνες λειτουργίας, προκειμένου να προστατεύονται τα δικαιώματα των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας, στις Στέγες το καθεστώς είναι διαφορετικό: για το πώς θα λειτουργήσουν αποφασίζει αποκλειστικά και μόνο η Αρχιεπισκοπή, που είναι υπεύθυνη για τον κανονισμό της κάθε μίας, που μπορεί να διαφέρει από Στέγη σε Στέγη.

Αυτό οδηγεί σε ιδιότυπες συνθήκες, κατά τις οποίες η φύλαξη και η φροντίδα των ηλικιωμένων είναι, κατά τις καταγγελίες, τουλάχιστον προβληματικές:

Στη Στέγη απασχολούνται μόνο δύο γυναίκες, η μία από το πρωί έως τις μιάμιση το μεσημέρι, η άλλη από τις 5 έως τις 7 το απόγευμα. Αλλά τα καθήκοντά τους σχετίζονται περισσότερο με την καθαριότητα και το μαγείρεμα, ενώ επεκτείνονται και στις ανάγκες της εκκλησίας που βρίσκεται απέναντι, η οποία διαθέτει και ειδικό χώρο για μνημόσυνα και άλλες τέτοιες λειτουργίες. Οπότε, ο χρόνος και η φροντίδα που μπορούν να διαθέσουν οι εργαζόμενοι στους ηλικιωμένους είναι περιορισμένος.

[…] Από τις 7 και έπειτα, δηλαδή όλο το βράδυ έως και το επόμενο πρωί, ο μόνος που βρίσκεται στην Στέγη είναι ο προαναφερθείς υπεύθυνος, ο οποίος, όπως μας είπαν συγγενείς, «ουσιαστικά είναι εκεί μόνο και μόνο για την περίπτωση που κάποιος θα πέσει και θα σπάσει κάτι, οπότε θα φωνάξει το 166». Δεν συνοδεύει καν τις γυναίκες στην τουαλέτα –λίγες μπορούν να το κάνουν μόνες– έτσι οι περισσότερες χρησιμοποιούν την πάνα που φορούν και μένουν έτσι ως το επόμενο πρωί, όταν η γυναίκα που έρχεται τις αλλάζει.

Στο αναλυτικότατο ρεπορτάζ, μεταξύ άλλων, γίνεται και λόγος για την οικονομική διαχείριση της κατάστασης (αλλά δεν είναι το βασικό μου θέμα αυτήν την στιγμή).

Το ρεπορτάζ του Σταύρου Μαλιχούδη έχει ημερομηνία 30 Οκτωβρίου 2017 και καταλήγει:

«Τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι και χειρότερα δηλαδή; Έτσι φαίνεται»

~

Υπερβολικά λίγο καιρό μετά, φαίνεται ότι ουδείς ενοχλήθηκε από το περιεχόμενο του άρθρου, καθώς είχαμε τον θάνατο των δύο γυναικών στην Στέγη.

Στο νέο ρεπορτάζ για το θέμα Επαληθεύτηκαν οι φόβοι για τη Στέγη Γερόντων της Καλλιθέας, επισημαίνεται:

Δεν ήταν κανένας εκεί

Η νομοθεσία από την Πανελλήνια Ένωση Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων που ορίζει τη λειτουργία των Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων (Μ.Φ.Η.), προβλέπει Μία από τις αποφάσεις που διέπουν τη λειτουργία των ΜΦΗ την συνεχόμενη παρουσία ενός τουλάχιστον ατόμου στον χώρο, και ορίζει πρωινή, απογευματινή και βραδινή βάρδια. Οι άνθρωποι αυτοί είναι άλλοι από τους ιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και βεβαίως τους μάγειρες και τους υπεύθυνους καθαριότητας που οφείλουν επίσης να απασχολούνται στον χώρο.

H Στέγη Γερόντων όμως, όπως επισημάνθηκε και στο προηγούμενο ρεπορτάζ, δεν υπάγεται στη νομοθεσία αυτή, καθότι ίδρυμα της Εκκλησίας. Εκεί υπάρχει μία μόνο «βάρδια», η πρωινή, και η γυναίκα που την καλύπτει, μαγειρεύει ταυτόχρονα. Όταν φύγει, στη 1:30 το μεσημέρι, η Στέγη ερημώνει και οι ηλικιωμένοι που έχουν κινητικά προβλήματα δεν μπορούν ούτε να πάνε στην τουαλέτα, αναγκαζόμενοι να χρησιμοποιήσουν τις πάνες που φορούν.

Η κυρία που απασχολείται εκεί τα απογεύματα, από τις 5 μέχρι τις 7, σύμφωνα με μαρτυρίες συγγενών των ενοίκων «τρέχει» ταυτόχρονα δουλειές της απέναντι εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων, που διαθέτει Κέντρο Σίτισης Απόρων και ειδική μεγάλη αίθουσα για μνημόσυνα. Όσο για τις βραδινές ώρες, μετά το πρόσφατο ατύχημα απευθύναμε εκ νέου ερώτημα σχετικά με την παρουσία ατόμου στη Στέγη στον υπεύθυνο πατέρα Δημήτριο Καρβούνη, εκείνος όμως δεν θέλησε να αποκριθεί.

[…] Κάτι που επίσης επιβάλλεται για τις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, αλλά όχι για τις Στέγες της Εκκλησίας, είναι «σύγχρονα μέσα πυρασφάλειας σύμφωνα με τον Κανονισμό Πυρασφάλειας των Νέων Κτιρίων ή σύμφωνα με τις οδηγίες της αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για τα υφιστάμενα πριν την εφαρμογή του Κανονισμού κτίρια».

Στο υπόγειο δεν υπήρχε σύστημα αυτόματης πυρόσβεσης. Το μόνο που υπήρχε ήταν πυροσβεστήρες, αλλά σε τι ωφελούν αυτοί όταν δεν υπάρχει κανείς για να τους χειριστεί;

Ποιος έχει την ευθύνη; Κατ’ αρχάς, η άμεσα εποπτική αρχή, που στην περίπτωσή μας είναι η Εκκλησία. Σε δεύτερο βαθμό όμως, και αυτό πρέπει να επισημανθεί εξίσου, η ευθύνη ανήκει και στην εποπτεύουσα (έστω και τυπικά) Περιφέρεια Αττικής η οποία όφειλε να παρακολουθεί τον χώρο, και να κάνει έστω παρατηρήσεις. Αυτές οι παρατηρήσεις δεν έγιναν ποτέ:

Όπως υπογραμμίζει ο κ. Σοφός (προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της περιφερειακής ενότητας του Νοτίου Τομέα Αθηνών) , ο έλεγχος της περιφέρειας αφορά αποκλειστικά τις συνθήκες διαβίωσης εντός των Στεγών. Δεν επεκτείνεται, για παράδειγμα, σε ζητήματα γύρω από τα μέτρα ασφαλείας και την καταλληλότητα του κτιρίου, καθώς «η λειτουργία των Στεγών βρίσκεται υπό την αποκλειστική ευθύνη και την σκέπη της Εκκλησίας». Έτσι, οι έλεγχοι γίνονται μόλις δύο φορές τον χρόνο, με τον Σοφό να διευκρινίζει πως σε περίπτωση που εντοπιστούν μη ικανοποιητικές συνθήκες, η επίβλεψη δύναται να είναι πιο στενή.

«Οι συνθήκες εκεί όμως ήταν άψογες», επαναλαμβάνει. Η εικόνα του δικού μας ρεπορτάζ βεβαίως ήταν διαφορετική, επισημαίνοντας την έλλειψη φροντίδας, την ελλιπή σίτιση, την απουσία καθαριότητας και, κυρίως, την άτυπη ανάθεση της εποπτείας του ιδρύματος σε έναν άνθρωπο που, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, είναι ασταθής και χρήζει βοηθείας ο ίδιος.

Το τραγικό γεγονός, καθώς φαίνεται, ήταν ένα δυστύχημα που περίμενε απλώς να γίνει. Πολλοί θα μπορούσαν να το αποτρέψουν (η Εκκλησία, οι υπεύθυνοι της δομής, οι συγγενείς -όσοι τουλάχιστον γνώριζαν-, η Περιφέρεια) ουδείς όμως έδρασε με τρόπο τέτοιο που θα ευαισθητοποιούσε για το πρόβλημα:

Όποιος και αν είναι ο κανονισμός, παραβιάζεται τουλάχιστον μία πτυχή του, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα μας είπε ο πατέρας Βασίλειος Χατζαβάς από το Φιλόπτωχο Ταμείο της Αρχιεπισκοπής σε προηγούμενη συνέντευξη: συγκεκριμένα είχε αναφέρει πως όταν κάποιος ένοικος Στέγης της Εκκλησίας φτάσει σε σημείο να είναι κατάκοιτος, προβλέπεται να μεταφερθεί στην Στέγη Κατακοίτων Γερόντων της Αρχιεπισκοπής που, άρτια εξοπλισμένη, λειτουργεί ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό.

Διαβάστε και τα δύο άρθρα στο inside story, είναι ελεύθερα για ανάγνωση (εκτός συνδρομητικού περιεχμένου) και είναι απείρως πιο επεξηγηματικά από τις δικές μου μικρές αναφορες.

~

Ο μόνος που λειτούργησε σ’ αυτήν την φρικτή ιστορία (που δεν κόστισε μόνο την ζωή σε δύο γυναίκες, αλλά υποψιάζομαι ότι ταλαιπωρεί και άλλους ηλικιωμένους στην καθημερινότητά τους) είναι η δημοσιογραφία – που ξέρετε πόσο ευαίσθητος είμαι με την λειτουργία της, και πόσο επικριτικός γίνομαι όταν αμελεί τα καθήκοντά της. Εδώ όμως, έκανε αυτό που έπρεπε, και τις δύο φορές:

Είχαμε την δημοσιογραφία που αξίζαμε, δεν είμασταν όμως οι πολίτες (ή οι θεσμοί) που άξιζαν σ’ αυτήν την δημοσιογραφία.

Επικοινώνησε το πρόβλημα σε βάθος, όρισε τις παραμέτρους που θα μπορούσαν να εργαστούν για τις λύσεις που απαιτούνται, και έθεσε σοβαρά ζητήματα, όχι μόνο για την οικονομική του διάσταση (η οποία είναι σημαντική) αλλά και για το κοινωνικό πρόσημο αυτής της ιστορίας.

Οφείλουμε εμείς πλέον, οι πολίτες, να πάρουμε την εργασία της και να φροντίσουμε να μην ξεχαστούν οι δύο γυναίκες, και οι ευθύνες που αναλογούν στον καθένα για τον θάνατό τους:

– Στους υπεύθυνους της Στέγης,

– Στην Εκκλησία για τον εποπτικό της ρόλο,

– Στην Περιφέρεια για την δική της αμέλεια.

Είναι υποχρέωσή μας να αναλάβουμε αυτόν τον ρόλο που μας παραδόθηκε ως οφειλόταν.

Αλλωστε, παραφράζοντας: «τα πράγματα μπορούν να γίνουν και χειρότερα δηλαδή; Έτσι φαίνεται».

Υ.Γ.: Η δουλειά του inside story είναι (κατά βάση) συνδρομητική. Στηρίζω (όπως και των OmniaTV , ThePressProject, InfoWar και άλλων, όλων εξίσου διαφορετικών μεταξύ τους) την προσπάθειά τους να επιβιώσουν και να παράξουν όποια δημοσιογραφία πιστεύουν ότι αξίζει να παραχθεί. Δείτε την δουλειά τους, και αν σας ικανοποιεί, βοηθήστε και εσείς.