Γράφοντας για τα Φαντάσματα ξεκίνησε μία κουβέντα με offline φίλους και ένας διάλογος μάλλον εποικοδομητικός σε μία συζήτηση που δεν έβγαζε νόημα, μία διαδικασία που με ταλαιπωρεί καιρό τώρα, αλλά δεν έχω καταφέρει να την βγάλω σε λέξεις να την μεταφέρω ως βαθιά απορία: Τι τρέχει μ’ αυτήν την σιωπή; Και κάπως έτσι, ξεκινά άλλη μία (μακροσκελής) σκέψη.

Βλέπω καθημερινά (καθημερινά!) τον Κουκάκη τον δημοσιογράφο, ή τον Βλάχο τον αδελφό, ή τον Αποστολόπουλο τον διασώστη, ή τον Βαξεβάνη τον δημοσιογράφο, ή τον Παπανικολάου τον γιατρό, τον Μάγγο τον πατέρα και την Φύσσα την μάνα – βλέπω δηλαδή καθημερινά ανθρώπους να πασχίζουν να μου εξηγήσουν ότι κάτι πάει στραβά, ότι κάτι είναι πολύ, πολύ λάθος.

Τους βλέπω, γράφουν, παλεύουν, μάχονται, αγωνιούν, καθημερινά λέμε τώρα, ε; ο καθένας στο πεδίο του, και μιλάνε με λογική, με επιχειρήματα, όχι αντικειμενικά, κανείς τους δεν είναι αντικειμενικός, γιατί όλοι, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο είναι θύματα, να γράφουν “κοίτα, μία αδικία γίνεται εδώ”, ή “κοίτα, πάνε να γλυτώσουν από αυτό”, ή “κοίτα, λένε ψέματα εδώ”, ή “κοίτα, σου λένε ψέματα όταν ξεφουρνίζουν πως τάχα δεν ήξεραν για τις παρακολουθήσεις του predator” ή “κοίτα, η αστυνομία βαράει και σκοτώνει ατιμώρητα στο όνομά σου” ή “κοίτα, άλλος ένας μετανάστης κακοποιήθηκε”, ή “κοίτα, ένας γιατρός, αυτός που περιμένεις να σε σώσει αύριο; ε, κλάταρε και δεν αντέχει άλλο”.

Πρόσεξε τι λέω, ε; είναι θύματα, είναι ΗΔΗ θύματα, με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο, είναι ΗΔΗ καταδικασμένοι, ΗΔΗ αδικημένοι, δεν προσπαθούν να γλιτώσουν τώρα οι ίδιοι από κάτι – το έχουν ΗΔΗ πάθει, ο αγώνας τους είναι ανιδιοτελής και τίμιος, κοιτάνε να σώσουν εμάς, τους βαράει μπουνιά το παράλογο, το αδιανόητο, να βλέπουν την αδικία τόσο ξεκάθαρα μπροστά τους, να παίρνει μορφή, σάρκα και οστά, να τους κοιτάει, να τους μάχεται, να τους διαβάλλει, να τους απομυζεί, να τους φέρεται με ασέβεια, με ειρωνεία, με θράσος, να τους φτύνει στα μούτρα, να τους προσβάλλει – και αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί και άλλοι τόσοι, και άλλοι τόσοι μαζί, να συνεχίζουν, κάθε πρωί, και να μας λένε “καλημέρα, κοίτα, άλλη μία αδικία, δες την – δες την να μην είμαι μόνος μου”.

Και εμείς να κοιτάμε σιωπηλοί.

Τώρα, μετά από τόσο καιρό με ξέρεις, δεν είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι τα σόσιαλ είναι σιωπή, τουναντίον – θεωρώ πως είναι μία τεράστια έκθεση, ένα τεράστιο βήμα, πολύ σημαντικό, δεν θα ήμουν εδώ, άλλωστε, αν δεν το ήξερα. Δεν λέω αυτό.

Αλλά αν μαζέψεις τα “φωνάξτε!”, “διαμαρτυρηθείτε!”, “ουρλιάξτε!” που έχω γράψει τόσα χρόνια, προφανώς θα γίνει αντιληπτό πως δεν φτάνει μόνο να παίρνεις δημόσια θέση, δυστυχώς, απέναντι σ’ αυτό το χυδαίο κακό που μας πλαισιώνει – δεν φτάνει προφανώς ένα ποστ.

Γιατί ποστ έχουν κι αυτοί. Και φωνές έχουν κι αυτοί. Και καμιά φορά, πολύ δυνατές, πολύ σκαχτικές και τσιριχτές φωνές.

Έχει νόημα να κάνουμε περισσότερο θόρυβο από αυτούς; Πολλές φορές είχε! Πολλές φορές χρειάστηκε, πολλές φορές έφερε αποτέλεσμα, πολλές φορές άλλαξε όντως κάτι. Συχνά όμως, δεν άλλαξε τίποτα, όχι γιατί δεν φωνάξαμε αρκετά, αλλά γιατί δεν φωνάξαμε πολύ και για πολύ.

Γιατί όμως αυτή η σιωπή;

Αυτό δεν καταλαβαίνω: Όταν καταδικάζεται η τότε κυβέρνηση ότι διέβαλλε τόσους ανθρώπους δια στόματος Λοβέρδου και Χρυσοχοΐδη, είναι ΛΟΓΙΚΟ, είναι ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ, είναι ΠΡΟΦΑΝΕΣ ότι η δεσμευμένη δημοσιογραφία πχ δεν θα τους ρωτήσει για τις ευθύνες τους – αν μπορούν να το αποφύγουν βέβαια. Και, αν τυχόν αναγκαστούν να τους ρωτήσουν, θα τους δώσουν έτοιμη και την απάντηση, την προφύλαξη, την προστασία, όση χρειάζονται κι ακόμα λίγο παραπάνω για έξτρα υπηρεσίες – σαν να χορταίνεις με τέσσερα τόστ μία οικογένεια όπως λένε στο σινάφι τους.

Ναι, αλλά αυτοί πληρώνονται γι’ αυτό. Και όχι μόνο αυτοί, πληρώνονται και τα αφεντικά τους γι’ αυτό. Και αν δεν πληρώνονται άμεσα για τις υπηρεσίες τους, παίρνουν δουλειές, ή κάνουν τα κουμάντα τους, ή προστατεύουν τα καράβια τους, τέλος πάντων έχουν κέρδος από αυτό.

Είναι τίμιοι στην ατιμία τους, αυτό εννοώ. Δεν κρύβονται. Ο ένας έχει ενέργεια, ο άλλος κατασκευαστικές, ο τρίτος καράβια, τέλος πάντων δεν το κάνουν για την ψυχή της μάνας τους, έχουν ανταλλάγματα.

Κάτι κερδίζουν.

Εμείς, τι σκατά κερδίζουμε; Αυτό δεν καταλαβαίνω. Και χάνουμε, και βγαίνουμε σιωπηλοί. Γιατί;

~

Λοιπόν, στην συζήτηση που έκανα, βγήκε κάτι καινούργιο. Μπορεί να μην κερδίζουμε. Μπορεί απλώς να μην το πιστεύουμε όλο αυτό που συμβαίνει.

Να μην πιστεύουμε στα μάτια μας.

Είναι δηλαδή περίοδος ιδιωτικών πανεπιστημίων. Και σου λέει ο άλλος, “θα καταργήσω το άρθρο 16 του Συντάγματος”. Αυτό. Τέλος. Λέει άλλες πεντακόσιες μπαρούφες από πίσω, αλλά αυτό είναι το νόημα, “το Σύνταγμα με ενοχλεί, δεν μπορώ να κάνω μπίζνες, δεν μπορώ να το αλλάξω – το καταργώ τόσο όσο”. Και εσύ κοιτάς σα χάνος, δεν μπορεί να το είπε αυτό, έτσι δεν είναι; Αποκλείεται. Δεν θα είχε το θράσος να κάνει κάτι τέτοιο, σωστά; Ή σου λέει “θα βάλω την εφορία να χτυπήσει αυτόν τον δημοσιογράφο. Μόνο.” Ή λέει “Θα δώσω ΣΕ ΟΛΟΥΣ τους άλλους λεφτά, εκτός από εκείνες τις ΤΡΕΙΣ εφημερίδες γιατί δεν τις χωνεύω” Και συ λες μαλάκα μου δεν γίνεται, δεν μπορεί να το κάνει αυτό, σωστά; Δηλαδή αποκλείεται, δεν γίνεται. Ή ξέρωγω έχει πανδημία, και λέει “Λοιπόν, στις ΜΕΘ πεθαίνουν, ΑΡΑ λιγότερες ΜΕΘ για να σωθείτε”. Όχι ρε φίλε, πλάκα μου κάνεις, δεν μπορεί να το είπες αυτό, δεν γίνεται να το ξεστόμισες αυτό. Και σου κάνει ρελάνς, και σου λέει “Όχι μόνο το εννοώ, αλλά θα βάλω και περισσότερους μαθητές ενώ έχουμε κορονοΐο στην τάξη ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ”. Ή έρχεται και λέει “Λοιπόν, παίρνω όλη την ευθύνη επάνω μου, διαλέγω έναν διοικητή, αλλάζω τον νόμο μετά γιατί δεν ήταν νόμιμος, και μετά με αυτόν τον διοικητή που ήταν παράνομος αλλά τον έκανα αναδρομικά νόμιμο κρυφακούω δημοσιογράφους που γράφουν ότι άλλαξα τον νόμο και είπα ότι οι τραπεζίτες μπορούν μόνο να καταδίδονται μόνοι τους άμα θέλουν”. Είναι δυνατόν να μην τα χάσεις; Είναι δυνατόν να ακους όντως τέτοια πράγματα; Πετάει μετά και πενήντα μπαρούφες όταν τον πιάνουν να παρακολουθεί τον πολιτικό που κερδίζει το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα ότι “τον πλησίασαν κάτι Ζουαζινδαλοί και άστα μη τα ψάχνεις βρωμάει η υπόθεση και που να στα λέω” και μένεις μαλάκας. Είναι δυνατόν να κάνει κανείς τέτοιο πράγμα; Να λέει τόσο βλακώδη δικαιολογία; Πως σκατά αντιδράς σ’ αυτό; Πως σκατά μπορείς να αντιδράσεις λογικά μετρημένα, όταν δέκα αστυνομικοί βαράνε έναν αθώο άνθρωπο, ή όταν το αυτοκίνητο που πυροβόλησε η αστυνομία καμια τριανταριά φορές τον συνοδηγό γίνεται απλώς παλιοσίδερα πριν την έρευνα και κάθε κριτική παίρνει την απάντηση “έκανε όπλο το αμάξι”, ή όταν λίγες μέρες πριν ένα πολύνεκρο δυστύχημα ο υπουργός που του έχουν κοινοποιήσει με εξώδικα ότι θα γίνει μακελειό κουνάει το δάχτυλο στην Βουλή – και τον ξαναβάζεις στα ψηφοδέλτια! ΠΩΣ ΣΚΑΤΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣ ΣΕ ΟΛΟ ΑΥΤΟ;

Να το δούμε ψύχραιμα δηλαδή:

ΠΩΣ ΣΚΑΤΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣ;

Δηλαδή, η βία – όχι η βία που έγινε, Η ΒΙΑ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΈΓΙΝΕ, αυτό λέω τώρα, όχι το δυστύχημα, ή οι παρακολουθήσεις, ή η κρατική δολοφονία, σου λέω το ΜΕΤΑ, η διαχείριση, ΤΟ ΜΕΤΑ – καταλαβαίνεις τι σου λέω τώρα; μπορείς να το χωνέψεις αυτό που σου λέω; όχι η στραβή, το λάθος, η μαλακία, η αστοχία, η ατυχία, η κακία στιγμή, ΤΟ ΜΕΤΑ ΣΟΥ ΛΕΩ, το συνεχόμενο μετά, τα ψέματα ΜΕΤΑ, οι δικαιολογίες ΜΕΤΑ, η βρωμιά ΜΕΤΑ, οι μπουνιές ΜΕΤΑ, η δειλία ΜΕΤΑ, το ξύλο ΜΕΤΑ, το θράσος ΜΕΤΑ, αυτό που δεν είναι πια ατυχία, αυτό που είναι σχέδιο, που είναι πρόγραμμα, που είναι άσκηση επί χάρτου, που ξημεροβραδιάζονται καλοπληρωμένοι άνθρωποι να το σκεφτούν, να το σερβίρουν, μιλάμε για non-paper και σχέδια, για νίκες και πλάνο, για την καλύτερη διαχείριση με το μικρότερο κόστος, καταλαβαίνεις τι logistics θέλει όλο αυτό, είναι νομίζεις ΤΥΧΑΙΟ που κάποιος βλαμμένος θα πει “ναι, κοιτάξτε, ελπίζω η μάνα που έχασε την κόρη της να μη γίνει πολιτικός”, είναι βλακεία της στιγμής που θα φωνάξουν ανθέλληνα τον Αποστολόπουλο, ναρκομανή τον Μάγγο, λαμόγιο τον Βαξεβάνη, που θα αφήσουν υπονοούμενα απο τις φυλλάδες τους για τον Κουκάκη, που θα πουν βλαμμένη την Φύσσα και τεμπέλη τον Παπανικολάου – νομίζετε ότι είναι ΤΥΧΑΙΑ όλα αυτά;

Όλα αυτά θέλουν κόπο, προσπάθεια, πολύ χρήμα και πολύ κούραση. Δηλαδη, σε ανθρώπινο επίπεδο, πρέπει να είναι ράκος από την εξάντληση οι λασπολόγοι τους.

Οπότε, εν πολλοίς, το καταλαβαίνω. Είναι μία εγγενής αδυναμία μας, που ειλικρινά, δεν μπορώ να την ψέξω κιόλας. Είμαστε άφωνοι στο θράσος.

Έρχεται ο άλλος που θέλει να καταπατήσει το Σύνταγμα, και λέει αυτούς που αντιδρούν ότι κάνουν σαν… ληστές που ψήφισαν να κλέψουν μια τράπεζα.

Και λες “όχι ρε φίλε, αυτό που λες ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΙΚΟ”. Ναι, μα απλώς δεν εννοούμε να καταλάβουμε πως δεν είναι τυχαίο που δεν είναι λογικό. Γιατί αν συζητήσουμε με την λογική δεν έχουν κανένα απολύτως κράτημα. Καμία βάση. Τίποτα. Νάδα.

Λέει “Αν το ήξερα δεν θα το επέτρεπα να παρακολουθούν τον Ανδρουλάκη, αλλά έχει αναλάβει την πολιτική ευθύνη ένας που δεν είναι πολιτικός, οπότε είμαστε εντάξει, έκανα και την αυτοκριτική μου, προχωράμε”.

Ε;

Τι;

Πώς πολεμάς απέναντι σ’ αυτό;

Δηλαδή σοβαρά, τι επιχείρημα να παραθέσεις;

Οπότε μένεις εκεί, κοιτώντας, με ανοιχτό το στόμα, με δέος απέναντι στην γκεμπελική τακτική, περιμένοντας κάποιος άλλος να πεταχτεί και να σε σώσει.

Θες να τον λένε Βαγγέλη, να τον λένε Γιάννη, να τον λένε Γιώργο, να την λένε Μάγδα, τέλος πάντων κάποιος από αυτούς θα επιβεβαιώσει ότι δεν είσαι τρελός, ο βασιλιάς όντως είναι τσίτσιδος, εσύ καλά τα σκέφτεσαι, οι άλλοι σε κοροϊδεύουν.

Και βέβαια, για αυτό θα βαρέσουν τον Κώστα, θα χτυπήσουν τον Θανάση, θα λοιδωρήσουν τον Ιάσονα, – όχι γιατί μισούν μόνο αυτούς, αλλά κυρίως για να τα βλέπεις εσύ, και να ξέρεις ότι “καλή η πλάκα που σου κάνουμε, αλλά μη παραμιλάς, γιατί πέφτουν και φάπες”.

Και άλλοι από εμάς θα δειλιάσουν, άλλοι όχι, αλλά οι περισσότεροι μόλις κάποιος τους πει, “καταργείται το Σύνταγμα”, όσες άλλες λέξεις και να πουν δεν θα βγάζουν νόημα, γιατί η συζήτηση θα έπρεπε να σταματήσει εκεί.

Αλλά δεν σταματάει.

Και σου λένε “μα, γιατί, δεν θέλεις το Χάρβαρντ στην Ελλάδα;” και αντί να τους πεις “καταργείται το Σύνταγμα, συζήτηση κομμένη”, λες “ποιο Χάρβαρντ βρε καραγκιόζη που ούτε την Φάγε δεν κρατήσαμε εδώ”. Και, βέβαια, έχεις ήδη χάσει. Γιατί δεν τους νοιάζει το Χάρβαρντ, τους νοιάζει να απολογηθείς. Σου λέει ο άλλος “ας πιάσουν και δεύτερη δουλειά οι γιατροί το απόγευμα και έτσι θα γυρίσουν στην Ελλάδα” και αντί να του πεις «πού είναι ρε κάθαρμα η δημόσια δωρεάν και αξιοπρεπής υγεία για όλους;» συζητάς αν θα πάρουν δέκα ή είκοσι χιλιάρια και που θα τα βρει ο κόσμος. Έ, πάει, μπήκες στην λούπα, παίζεις με τους όρους τους. Λέει ο άλλος “γιατί έρχονται άντρες από την Αφρική, τι έχουν εκεί, πόλεμο;” αντί να τους πεις “πυροβόλησαν στο κεφάλι μετανάστες, τέλος της κουβέντας” κάθεσαι και κανεις ποσόστωση πόσοι άντρες, πόσες γυναίκες και πόσα παιδιά – και φυσικά, έχεις ήδη χάσει. Σου λέει ο άλλος “ναι, αλλά πέθανε έναν μήνα μετά το πρεζόνι”, και αντί να του πεις “τον βαράγανε οκτώ, τέλος κάθε κουβέντα” ψάχνεις να εξηγήσεις τώρα στον άλλον, αν φέρνει ή όχι ψυχολογικό σοκ ο βασανισμός. Ε, στ’ αρχίδια του με το συμπάθειο κιόλας αν και τι κανει ο βασανισμός, αυτός πέτυχε να σε αποπροσανατολίσει, περνάς όλη σου την μέρα απολογούμενος, και σου απομυζεί και την λίγη δύναμη που σου έχει μείνει από το σοκ όχι μόνο της είδησης που καλείσαι να διαχειριστείς, αλλά και των τρολ (με την ουσιαστική σημασία της λέξης) που θα πρέπει να καταπολεμήσεις.

Και αφού κουράζεσαι να πολεμάς σκιές, αυτοί βλέπουν πότε θα εξαντληθείς, και μόλις σε πιάσουν κατάκοπο, πάνε και τον ψηφίζουν τον νόμο, δικάζουνε το μετανάστη, σκοτώνουν τον διαμαρτυρόμενο, πυροβολάνε την εφημερίδα, παρακολουθούν τον δημοσιογράφο, και ξαναβγάζουν τον βουλευτή.

Και εσύ χαμένος, με μόνη παρέα το δίκιο σου, πέντε ακόμα τρελούς διπλα σου και κάτι φαντάσματα να σε κρατάνε λογικό, κάθεσαι και τους χαζεύεις.

Και κάπως έτσι περνάει ο καιρός μας. Εμείς κουρασμένοι, και αποκαμωμένοι και αυτοί να κάνουν την δουλίτσα τους.

Και σε ρωτάω εγώ τώρα φίλε/η αναγνώστη/τρια:

Πως προστατευόμαστε από όλο αυτό; Ποιο, τελικά, επιχείρημα να φωνάξεις απέναντι στο παράλογο; Τι αλήθεια έχουμε καλύτερο να δώσουμε σ’ αυτήν την κουβέντα εκτός από μία -απολύτως λογική- σιωπή;

Έφεραν λοιπόν δηλαδή την μάχη στο επίπεδό τους. Στον γκεμπελισμό. Στις λάσπες. Ok. Μάλιστα. Τι κάνουμε λοιπόν όταν ξέρουμε ήδη καλά πως δεν κερδίζεται η λάσπη ούτε με λάσπες, μα ούτε με επιχειρήματα;

Γιατί εκεί είμαστε. Τι κάνουμε λοιπόν;

Υ.Γ.: Καμιά φορά έχω την αίσθηση πως επαναλαμβάνομαι, λέγοντας τελικά τα ίδια πράγματα – απλώς ίσως με διαφορετικό τρόπο και σε άλλο τέμπο.

Το παιχνίδι που ονομάζεται “Μία Νύχτα στο Παλέρμο” είναι ένα κλασικό παιχνίδι παρέας. Οι ρόλοι μοιράζονται σε πολίτες, δολοφόνους, ίσως έναν γιατρό και έναν αστυνομικό και έναν αφηγητή. Μοιράζεται μία τράπουλα και κληρώνονται 2 δολοφόνοι, που γνωρίζονται μεταξύ τους, αλλά δεν τους ξέρει κανείς άλλος, και ένας αστυνομικός ή και ένας γιατρός αν η παρέα είναι αρκετά μεγάλη. Ο αφηγητής ζητά από όλους τους παίκτες να κλείσουν τα μάτια τους, οι δολοφόνοι κοιτάζονται μεταξύ τους, επιλέγουν ένα θύμα και τον “σκοτώνουν”, βγάζοντάς τον από το παιχνίδι. Ύστερα, ανοίγουν όλοι τα μάτια τους, ανακαλύπτουν ποιος από αυτούς πέθανε σ’ αυτόν τον γύρο, ο αστυνομικός κάνει έρευνες, ο γιατρός αν υπάρχει προστατεύει κάποιον να μην πεθάνει στον επόμενο γύρο, και οι παίκτες ψηφίζουν ποιος μπορεί να είναι ο δολοφόνος με βάση τις έρευνες. Όσο υπάρχουν δολοφόνοι ή παίκτες στο παιχνίδι, σε κάθε γύρο πέφτει η “νύχτα στο Παλέρμο” και πεθαίνει άλλος ένας άνθρωπος.

Μία μικρή αναφορά σε γεγονότα, όπως συνηθίζω:

Πριν από τρία χρόνια, στις 28/7/2020, ο δημοσιογράφος και εκδότης Στέφανος Χίος δέχεται μία δολοφονική επίθεση με όπλο, έξω από το σπίτι του. Τραυματισμένος από δύο σφαίρες, που μόνο κατά τύχη δεν του στέρησαν την ζωή, ο δημοσιογράφος οδηγεί μέχρι το νοσοκομείο και σώζεται.

(Έχουν ήδη προηγηθεί οι δολοφονίες του Σωκράτη Γκιόλια, στις 19/8/2010 και του εκδότη της εφημερίδας Ακρόπολη Παναγιώτη Μαυρίκου όταν κάηκε το αυτοκίνητό του μάρκας Πόρσε στην Αττική Οδό)

Έναν περίπου χρόνο μετά από την απόπειρα δολοφονίας του Στέφανου Χίου, στις 9/4/2021, ο δημοσιογράφος Γιώργος Καραϊβάζ πέφτει νεκρός από ενέδρα έξω από το σπίτι του – δύο δράστες, τον πυροβολούν με καλάσνικοφ και τον σκοτώνουν ακαριαία. Ο δημοσιογράφος έχει στενή επαφή με τον υπόκοσμο, λόγω του ρεπορτάζ του.

Λίγες ημέρες μετά, το βράδυ της 16/4 δύο άτομα πάνω σε μηχανή πυροβολούν με καλάσνικοφ αστυνομικούς της ομάδας Δίας που τους σταμάτησαν σε τυχαίο έλεγχο σε δρόμο της Εκάλης. Δεν τραυματίζεται κανείς, αλλά οι αστυνομικοί συλλέγουν τους κάλυκες από το σημείο. Την ίδια ημέρα, ο εκδότης και δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης ενημερώνει τους αναγνώστες του πως άγνωστος άνδρας προσπάθησε τα ξημερώματα να διαρρήξει τα γραφεία της εφημερίδας Documento – για τρίτη φορά.

Την επόμενη μέρα, στις 17/4, άγνωστοι πυροβολούν τον τοίχο του εκδότη και παρουσιαστή Μένιου Φουρθιώτη.

Στις 23/4 ο Κώστας Βαξεβάνης δέχεται ένα δυσοίωνο τηλεφώνημα: Οι δύο επιβαίνοντες της μηχανής που πυροβόλησαν τους αστυνομικούς κοντά στο σπίτι του Βαξεβάνη, ήταν οι άνθρωποι που εκείνο το βράδυ είχαν αποστολή να τον σκοτώσουν – αλλά ο τυχαίος έλεγχος τους χάλασε τα σχέδια. Ο δημοσιογράφος, επιλέγει να δημοσιοποιήσει το ρεπορτάζ του, σύμφωνα με το οποίο άνδρας του είχε εκμυστηρευτεί, ήδη από τις 6/4, ότι επίκειται χτύπημα με τρία θύματα: το ένα, ήταν δημοσιογράφος που δεν θυμόταν το όνομά του. Το δεύτερο, ήταν ο τοίχος του Φουρθιώτη (όχι ο παρουσιάστης- ο τοίχος του, για να δείξει ότι κινδυνεύει). Ο τρίτος ήταν ο ίδιος ο Βαξεβάνης. Την ενημέρωση αυτή, την έχουν όχι μόνο ο εκδότης της εφημερίδας, αλλά και ο δημοσιογράφος Βαγγέλης Τριάντης, και η προϊσταμένη της Εισαγγελίας Αθηνών, Σωτηρία Γεωργακοπούλου – πριν, όπως αναφέρει, τα γεγονότα επιβεβαιώσουν την κατάθεση του αγνώστου. Ο άνθρωπος που αρχικά είχε αρνηθεί να δολοφονήσει τον Βαξεβάνη είχε το προσωνύμιο “ο Ταρίφας”.

Στις 27/4/2021 τέσσερις ολόκληρες ημέρες μετά την καταγγελία Βαξεβάνη, προσάγεται ο παρουσιαστής Μένιος Φουρθιώτης. Οι κάλυκες που βρέθηκαν στο σπίτι του, και οι κάλυκες που πυροβόλησαν τους αστυνομικούς στον δρόμο προς το σπίτι του Βαξεβάνη, είχαν πυροβοληθεί από το ίδιο όπλο.

Μερικά χρόνια μετά, στις 24/4/2023, σε μία από τις εκπομπές του, ο Στέφανος Χίος φιλοξενεί στην εκπομπή του τον πρώην αστυνομικό της αντιτρομοκρατικής, αποσπασμένος στην ασφάλεια της οικογένειας Μητσοτάκη επί 10ετία Σπύρο Νίνο. Στην εκπομπή αυτή ο Νίνος κάνει λόγο για σημαντικά στοιχεία που έχει, μεταξύ των άλλων και μαγνητοφωνήσεις, για το ποιός παρήγγειλε την δολοφονία του Χίου – δείχνοντας συγκεκριμένους πολιτικούς και μη παράγοντες στην κατάθεσή του.

Σαράντα ημέρες μετά ο γιός του, ο 38χρονος Δημήτρης Νίνος, στις 7/6/2023 βρίσκεται νεκρός στο αυτοκίνητό του με πυροβολισμό στον κρόταφο. Η αστυνομία κάνει αρχικά λόγο για αυτοκτονία, αλλά συγκεκριμένα στοιχεία, όπως το γεγονός ότι ο θάνατός του επήλθε ενώ το όχημα ήταν εν κινήσει, κάνουν την αστυνομία να ερευνά ακόμα την υπόθεση.

Μία μέρα μετά, στις 8/6 πραγματοποιείται στον Κορυδαλλο διπλή δολοφονία – ο 38χρονος Βασίλης Ρουμπέτης είναι ένας εκ των δύο που πέφτει νεκρός. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας Δημοκρατία, ο Ρουμπέτης είχε στην νύχτα το προσωνύμιο “Ο Ταρίφας” και είναι καταδικασμένος σε 12 χρόνια φυλακή για την δολοφονία του φιλάθλου του Παναθηναϊκού Φιλόπουλου. Η δολοφονία έγινε σε θωρακισμένο αυτοκίνητο που ανήκε στην εταιρεία ειδήσεις ντοτ κομ, ιδιοκτησίας Αλαφούζου.

Ο Στέφανος Χίος αποκαλύπτει πως έχει συναντηθεί στο γραφείο του με τον Ρουμπέτη – τον οποίο τον κατονομάζει ως επίδοξο δολοφόνο του, καθώς τον αναγνωρίζει ως δράστη της επίθεσης στο πρόσωπό του το 2021. Ο δημοσιογράφος παραθέτει βίντεο της συνάντησής του με τον δολοφονηθέντα Ρουμπέτη και ακόμα δύο πρόσωπα που κατονομάζουν συγκεκριμένα πρόσωπα ως οργανωτές των επιθέσεων στο πρόσωπό του.

Στις 13/6 ο δικτυακός τόπος newsbreak.gr αναφέρει συνέντευξη του Γιώργου Καραϊβάζ το 2018 που έκανε αναφορά για τον Ρουμπέτη και την Μερσεντές

Παραθέτω μόνο γεγονότα από ειδησεογραφικές πηγές – links για τις πηγές μου όπως πάντα μέσα στο κείμενο.

Είμαστε εντάξει ως εδώ; Πολύ ωραία, πάμε στο θέμα τώρα.

~

Έχουμε μία σειρά από γεγονότα. Έχουμε έναν ορυμαγδό από καταγγελίες για δημόσια πρόσωπα. Δημοσιογράφοι δολοφονούνται, ή αποπειράται η δολοφονία τους. Υπάρχουν στοιχεία, υπάρχουν καταθέσεις, και υπάρχουν μαρτυρίες.Και υπάρχει αίμα. Πολύ αίμα.

Τι δεν υπάρχει; Δημοσιότητα. Έρευνα. Δημοσιογραφία.

Τις τελευταίες ημέρες, οι καταγγελίες για την συμμετοχή του δολοφονηθέντα Ρουμπέτη (τουλάχιστον) στην απόπειρα δολοφονίας του Χίου και του Βαξεβάνη είναι διαρκείς. Θέλετε να δείτε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων; Θέλετε να δείτε τα δελτία ειδήσεων;

Καμία αναφορά. Σιωπή.

Είχα πει στο παρελθόν, πως όταν ένας δολοφονεί και ενενηντα εννιά βλέπουν την πράξη, αλλά δεν μιλούν, οι δολοφόνοι είναι εκατό.

Δεν με ενδιαφέρουν τα πρόσωπα. Δεν με ενδιαφέρουν τα θύματα. Δεν με ενδιαφέρουν οι θύτες. Δεν με νοιάζει αν είναι καλοί άνθρωποι, κακοί άνθρωποι, πουλημένοι, ξεπουλημένοι, αν είναι δολοφόνοι, αν είναι μαφιόζοι, αν είναι καθάρματα – δεν-με-νοιάζει. Δεν με νοιάζει, και δεν θα έπρεπε να νοιάζει κι εσάς: Δεν σας ζητώ να συνδεθείτε συναισθηματικά με τα θύματα.

Το θέμα μου είναι η δημοσιογραφία.

Πως μπορείς να αποφεύγεις να μιλήσεις ΓΙΑ ΤΟΣΑ ΠΟΛΛΑ;

Είναι σαφώς πιο εύκολο όταν είναι ένας – το δέχομαι. Αλλά τώρα έχουν μαζευτεί τόσοι άνθρωποι – θύματα, νεκροί, τραυματίες, δημοσιογράφοι, γονείς – πώς, πώς διάολο καταφέρνεις να τους αγνοήσεις ΟΛΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ;

Πως καταφέρνει τόσες μέρες κανένα μεγάλο μέσο να να μη έχει διαθέσει μία έρευνα, ένα εξώφυλλο, μία είδηση, μία απλή γαμημένη αναφορά σ’ όλα αυτά;

Κάντε μία αναζήτηση για το όνομα του δολοφονηθέντος στα μεγάλα μέσα. Ψάξτε για το όνομα Βαξεβάνης, ή Χίος ή ακόμα και Αλαφούζος ή Μαρινάκης.

Σιωπή.

Αναζητήστε το όνομα Νίνος. Θα βρείτε μόνο την είδηση για τον νεκρό γιο του – και γι’ αυτόν, αναφορές μόνο για αυτοκτονία. Αναζητήστε οτιδήποτε αφορά τις καταγγελίες του Χίου ή του Βαξεβάνη.

Σιωπή.

Οι καταγγελίες έχουν ονοματεπώνυμα. Έχουν ονομαστικές αναφορές σε πολιτικά πρόσωπα, σε κυβερνητικά στελέχη, σε δημοσιογράφους, σε αθλητικούς παράγοντες!

Ούτε μία έρευνα από την Εισαγγελία δεν έχει ανακοινωθεί.

Σιωπή.

Ξέρετε πόσο πολύ θέλω να πάει φυλακή ο Χίος; Ποιος Χίος – ξέρετε ΠΟΣΟ ΠΟΛΥ θέλω να πάει ΦΥΛΑΚΗ ο Βαξεβάνης; Δεν φαντάζεστε πόσο. Φυλακή! Να μην τους δει το φως του ήλιου ξανά. Όχι γιατί δεν τους χωνεύω – μα γιατί όσα έχουν καταγγείλει τόσο καιρό, είναι τρομαχτικά, είναι φρικώδη! Εμπλέκεται η κυβέρνηση, η αστυνομία, οι δικαστές! Το σενάριο να ισχύει οτιδήποτε από αυτά είναι αδιανόητο!

Αλλά για να πάνε φυλακή, πρέπει πρώτα να τους ακούσουμε. Να ερευνηθούν τα λεγόμενά τους. Να δούμε τις πηγές τους. Να αναρωτηθούμε για τις καταγγελίες τους. Να τους πιάσουμε, έναν-έναν τους εμπλεκόμενους και να τους ρωτήσουμε “πως το ξέρεις αυτό; Πως το είπες αυτό; που βασίστηκες για να το πεις αυτό;”

Πως μπορούν να απαντηθούν όλα αυτά, όταν η δημοσιογραφία (και η δικαιοσύνη, εν προκειμένω) κάνει τα στραβά μάτια;

Πως όταν αυτή η δημοσιογραφία κλείνει τα μάτια της και κάνει ότι δεν βλέπει;

Πως ανεχόμαστε τόση σιωπή όταν γύρω μας όλα ουρλιάζουν με τόσο θόρυβο – άλλοι γιατί τους πυροβόλησαν, άλλοι γιατί είναι θυμωμένοι, άλλοι γιατί καταγγέλλουν, άλλοι γιατί σκοτώνουν κι άλλοι γιατί πεθαίνουν; Πως γίνεται να μας λένε “κοιτάξτε τι ήσυχα που είναι και σήμερα”;

Πως δεν μας είναι σαφές ότι πρόκειται για μία δολοφονία της αλήθειας που γίνεται αυτήν την στιγμή μπροστά στα μάτια μας; Για μία δολοφονία της δημοσιογραφίας;

Πως όπλο είναι η σιωπή;

Πως δεν καταλαβαίνουμε ότι οι δολοφόνοι είναι εκατό;

~

Το παιχνίδι Μία νύχτα στο Παλέρμο, παρότι είχα πολλές ευκαιρίες, δεν το έπαιξα ποτέ. Το σιχαινόμουν βαθιά – παρότι είναι μόνο ένα παιχνίδι. Δεν ήθελα να είμαι ο δολοφόνος, φυσικά, μα σίγουρα δεν ήθελα να είμαι ο πολίτης. Με ανατριχιάζει η αίσθηση ότι οι δολοφόνοι συνεννοούνται μεταξύ τους με τα μάτια για το επόμενο θύμα έχοντας το πλεονέκτημα να γνωρίζονται μεταξύ τους. Με θυμώνει η πιθανότητα ο αστυνομικός να είναι πληρωμένος και να μην κάνει σωστές έρευνες για να τους αποκαλύψει με αντίτιμο την προστασία τους. Με αηδιάζει η σκέψη ότι ο γιατρός τα παίρνει, και θα σώζει διαρκώς μόνο αυτούς που θα προστατεύουν είτε από βλακεία είτε από σχέδιο τους αληθινούς δολοφόνους ελπίζοντας να αντέξουν μόνο λίγο παραπάνω. Με αγχώνει ότι οι αθώοι πολίτες θα ψηφίσουν(!) χωρίς να έχουν κανένα στοιχείο, παραπλανημένοι συνειδητά από όλους τους υπόλοιπους, έναν από τους ίδιους παίζοντας τέλεια τον ρόλο του θύματος σε ένα παιχνίδι που δεν θα κερδίσουν ποτέ.

Μα πάνω απ’ όλα, με τρομοκρατεί ο αφηγητής. Με τρομοκρατεί να ξέρει ποιοι είναι οι δολοφόνοι, να ξέρει ποια είναι τα θύματα, να ξέρει όλο αυτό το ανίερο παιχνίδι – και με χαλαρή, ήρεμη φωνή, να μας κοιτά στα μάτια, να μας ζητά να καλύψουμε τα δικά μας, να αφεθούμε ηττημένοι και να αποδεχθούμε να πέσει άλλη μία ατιμώρητη, σιωπηλή, νύχτα στο Παλέρμο…

Απο μικρό παιδί, δεν μπόρεσα ποτέ να κατανοήσω την λογική “ναι, αλλά η χούντα έφτιαξε δρόμους”. Ή το “με την χούντα κοιμόμασταν με τις πόρτες ανοικτές”. Και πάντα με εξέπληττε το “Η χούντα έφτιαξε την οικονομία”. Αυτή η μάχη, στην οποία τολμούσε να πολεμήσει το οικονομικό συμφέρον του καθενός την ίδια την ουσία της Δημοκρατίας, μου φαινόταν πάντα εξαιρετικά παράλογη.

Φυσικά, παρότι αθεράπευτα αφελής πολιτικά άνθρωπος, πάντα καταλάβαινα το “γιατί” κάποιος θα έλεγε τέτοια ανόητα πράγματα. Οι άνθρωποι χρειάζονται ηρεμία, χρειάζονται ασφάλεια, χρειάζονται οικονομική ευμάρεια – προφανώς, είναι ξεκάθαρο ότι αυτό ήταν ο στόχος τέτοιων δηλώσεων. Όμως, παραμένει τρελό:

Αξίζει η ασφάλεια, η ηρεμία και η ευμάρεια όμως την κατάλυση της Δημοκρατίας;

Δεν έχω ακούσει κανέναν -και έχω μιλήσει και με συμπαθούντες την χούντα στην ζωή μου, όχι μόνο τότε, μα ακόμα και πρόσφατα- ποτέ, κανέναν να μου πει “όχι, κάνεις λάθος, είναι ένα ψέμα – δεν πήραν ποτέ την εξουσία με την απειλή των όπλων”. Πάντα το προφανές απλώς δεν το συζητούσαμε – την πήραν όπως την πήραν, οκ, αλλά τι έκαναν μ’ αυτήν; Καλό για όλους, το τραπέζι είχε φαι, οι πόρτες ήταν ανοιχτές, τέλος πάντων, ήταν ο επίγειος παράδεισος. Και όσοι και να το καταρρίψουν με στοιχεία πάντα το “ε, τουλάχιστον κοιμόμασταν με ανοικτές τις πόρτες” μοιάζει να κερδίζει κάθε άλλο επιχείρημα.

Και γω πάντα ο ίδιος αφελής, πάντα αναρωτιόμουν πως κατάφερναν να κοιμηθούν με ανοιχτές τις πόρτες – δεν τους ενοχλούσαν οι κραυγές των βασανισμένων;

Πριν από λίγες ημέρες, έγραψα το “Συγγνώμη. Συγγνώμη! ΣΥΓΓΝΩΜΗ!”, Ήταν μία αγωνία που είχα μέσα από την καρδιά μου, βασισμένη σε μία σταθερά προσέγγισή μου να κοιτώ πρώτα τον άνθρωπο, και μετά το σύνολο. Οι άνθρωποι χάνονται, ξεχνιούνται, δεν τους δίνουμε πια σημασία, και έτσι εύκολα μπορεί να ξεχάσουμε τι προκάλεσε όλα αυτά που έζησαν – δίνοντας έτσι το ελεύθερο για να ξαναγίνουν.

Ήθελα να πω μία συγγνώμη σ’ αυτούς που δεν πολέμησα αρκετά γι’ αυτούς, που απέτυχα να εκπροσωπήσω στην κάλπη, που απέτυχα να πείσω τους υπόλοιπους να τιμωρήσουν τους υπεύθυνους.

Βεβαίως, ήταν δημόσια κουβέντα, και οι δημόσιες κουβέντες περνούν από κριτική. Και ω, και αν είχα κριτική.

Εκτός από αυτούς που ένιωσαν κάτι διαβάζοντάς το, και κάποιους λίγους που μου απάντησαν σοβαρά, πολλοί στα social με έβρισαν, πολλοί με λοιδώρησαν – ακόμα και άνθρωποι με τους οποίους μπορεί πάντα να ήμουν ιδεολογικά απέναντι, αλλά ποτέ δεν τους φέρθηκα έτσι, γιατί σέβομαι πάντα τον αντίπαλό μου. Κάποιοι τα έσβησαν μετά, οι περισσότεροι όχι. Τα κρατώ, με πίκρα και τα μεν και τα δε – άλλωστε είναι νικητές κι εγώ είμαι χαμένος, στην επόμενη τετραετία θα έχουμε αυτούς που που θέλουν, νικητές κι αυτούς, με ισχυρότατη και ξεκάθαρη εντολή.

Φευ.

Όμως, σ’ αυτούς που μου απάντησαν σοβαρά, μία ήταν η βασική κοινή συνισταμένη:

“Γιάννη, ζεις σε έναν μικρόκοσμο. Έξω γίνονται άλλα πράγματα.“

Σας μιλώ απολύτως ειλικρινά, δεν καταλάβαινα τι έλεγαν. Χιλιάδες άνθρωποι ταλαιπωρήθηκαν εκτός ΜΕΘ με αστείες δικαιολογίες, δεκάδες άνθρωποι πέθαναν με γελοίες δικαιολογίες, εκατοντάδες άνθρωποι παρακολουθήθηκαν με αδιανόητες δικαιολογίες, αναρίθμητοι αθώοι άνθρωποι επαναπροωθήθηκαν χωρίς καμία δικαιολογία. Δεν είναι αρκετός λόγος να τιμωρήσεις τον υπεύθυνο; Τι σκατά μιλάμε για echo chamber, για τον θάλαμο που ακούς μόνο πολλαπλασιασμένα τον εαυτό σου; Δεν είναι όλα αυτά σημαντικά;

Προφανώς, όχι – όχι για όλους.

“Ο κόσμος ήθελε ασφάλεια. Ήθελε ευημερία. Ήθελε ηρεμία”.

Δύο εντελώς ξεχωριστά πράγματα άλλαξαν λίγο την οπτική μου:

Το πρώτο, ήταν μία σημαντική εικόνα: ένα tweet (δεν θυμάμαι απο ποιον, λυπάμαι, αλλά αν το βρω θα το συμπληρώσω στο άρθρο) που έκανε πάνω κάτω την διαπίστωση πως “για την κυβέρνηση δεν ακούγεται από τα μέσα ούτε μία αρνητική είδηση. Για την αντιπολίτευση, ούτε μία θετική”. Είναι εντυπωσιακό πόσο υποσυνείδητα γίνεται αυτό, μα όσες φορές έβλεπα τηλεόραση, σαν γενικό συμπέρασμα, ταιριάζει μ’ αυτήν την εικόνα. Ο Κωνσταντίνος Πουλής (αν δεν απατώμαι) έλεγε σε ένα από τα pod/vidcast της Φάρμας των Ζώων πως ακόμα και αν κάτι πάει στραβά, η αφήγηση δεν είναι “η κυβέρνηση έδωσε δεκάδες δισεκατομμύρια σε απευθείας αναθέσεις”, μα “η αντιπολίτευση ισχυρίζεται πως η κυβέρνηση έδωσε δεκάδες δισεκατομμύρια σε αναθέσεις”. Αφού “το ισχυρίζεται η αντιπολίτευση” δεν σημαίνει πως είναι αλήθεια, σωστά; Αντιπολίτευση είναι, τι άλλο θα πει, έτσι δεν είναι; Την ίδια διαδικασία, επίσης αν θυμάμαι καλά, περιγράφει ο δημοσιογράφος Άρης Χατζηστεφάνου (έγραψε ένα υπέροχο βιβλίο γι’ αυτό) ενώ την ολοκληρώνει ο Κώστας Βαξεβάνης, που λέει ότι όταν κάποιος έξω βρέχει, και κάποιος άλλος ότι δεν βρέχει, η δουλειά του δημοσιογράφου δεν είναι να μεταφέρει απλώς τι λέει ο καθένας, μα να ανοίξει το γαμημένο το παράθυρο και να ανακαλύψει μόνος του.

Το δεύτερο, είναι το άρθρο του δημοσιογράφου Δημήτρη Κούλαλη για το News247.gr. Εκεί παίρνει συνέντευξη μεταξύ άλλων από έναν αγρότη, που λέει: “εγώ σαν επαγγελματίας δεν ζημιώθηκα. Αποδέσμευσαν τις ασφαλιστικές εισφορές από το εισόδημα. Ανέστειλαν το τέλος επιτηδεύματος όλα αυτά τα χρόνια ”.

Τόμπολα.

Βλέπετε, στο πόνημά μου, ζητάω συγγνώμη σε χιλιάδες ανθρώπους. Σε όλες τις απαντήσεις που έλαβα, όλες, από τις πιο χυδαίες μέχρι τις πιο σοβαρές, δεν είδα ούτε μία που να λέει “κάνεις λάθος, δεν έγιναν”. Προφανώς, ελάχιστοι (εως κανείς εξ αυτών) δεν πιστεύουν τον Άρη Παπαζαχαρουδάκη, που λέει ότι βασανίστηκε στην ΓΑΔΑ, κανείς δεν πιστεύει τις διηγήσεις του Ιάσονα Αποστολόπουλου ή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, το ξέρω – αλλά για την τακτική στις ΜΕΘ, πχ την υπερασπίστηκε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, για την τακτική των παρακολουθήσεων την παραδέχθηκε ο ίδιος ο πρωθυπουργός – δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά τα πράγματα έγιναν.

Έγιναν, και όσους μας απασχολούν, ζούμε σε έναν μικρόκοσμο.

Και κάπως έτσι γίνεται και είναι ταυτόχρονα και σωστή αυτή η διαπίστωση, και λάθος.

Κάποιος αγρότης, οικονομικά, δεν επηρεαστηκε. Ο κάτοικος της Λήμνου Λέσβου πχ, όπως περιγράφει στο ίδιο άρθρο του News247 ο Θωμάς Μαυροφίδης, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, πίστεψε πως επήλθε η ηρεμία στο νησί, γιατί απλώς τους επαναπροωθούσαν όλους και δεν τους ξανάβλεπε ποτέ. Κάποιος επιχειρηματίας, πήρε μία επιστρεπτέα προκαταβολή και κράτησε το μαγαζί του ανοικτό. Κάποιος άνεργος ίσως πήρε ένα pass για τον υπερφουσκωμένο λογαριασμό της ενέργειας.

Έκανε έργα η κυβέρνηση. Έφτιαξε την οικονομία. Ας την ξαναψηφίσουμε.

Ομολογώ, ότι εδώ δεν έχω επιχειρήματα. Ακούω αυτούς πχ που λένε στον επιχειρηματία “και ποιος νομίζεις πως θα μείνει να αγοράσει τα προϊόντα σου”, ή στον κουρασμένο από τους μετανάστες “και ποιος νομίζεις πως θα μείνει να μαζέψει τις φράουλές σου”, ή ακόμα και στον αγρότη “και ποιος νομίζεις πως θα κάνει κουμάντο τελικά στο πόσο θα πουλήσεις τις ντομάτες σου” – αλλά από μέρους μου θα ήταν φθηνό, και δεν θα το κάνω. Δεν θα το κάνω, κυρίως επειδή δεν τολμώ να βάλω την δημοκρατία στο ζύγι με οτιδήποτε άλλο, είναι ανήθικο. Δεν είναι όμως μόνο αυτό: μπορεί να έχουν δίκιο, δεν ξέρω: όταν όλοι θα ψάχνουν για δουλειά μπορεί να ξαναπάνε στα χωράφια, και οι αγρότες θα ελπίζουν στις κοινοτικές αποζημιώσεις, και για τους επιχειρηματίες υπάρχουν πάντα οι τουρίστες. Μπορεί όλα να πάνε καλά γι’ αυτούς στο τέλος, πού ξέρω εγώ;

Ή απλώς, μπορεί – όπως έλεγα τελικά προφητικά το 2019, ότι “τουλάχιστον από εδώ και μπρος τα κανάλια θα μας παρουσιάζουν την κάθε μέρα πιο ήρεμη από την προηγούμενη, αντίθετα με όσα μας έλεγαν τέσσερα χρόνια τώρα”- μπορεί δηλαδή, δεν ξέρω, απλώς οι μουσικοί του Τιτανικού πχ να κάνουν καλά την δουλειά τους, και όσοι δεν έχουμε ένα ξύλο να πιαστούμε, να πνιγούμε, τουλάχιστον, ήσυχοι, υπνωτισμένοι από την μελωδία της ηρεμίας.

Που να ξέρω;

Το μόνο που ξέρω σίγουρα, είναι πως μέχρι τώρα -και έχω φτάσει αισίως στα πενήντα μου, δεν έχω φοβάμαι περιθώρια να αλλάξω πια- ποτέ δεν μέτρησε πιο πάνω η δική μου πιθανή ευημερία από τον βιασμό της προσωπικής ζωής του Θανάση Κουκάκη. Πότε δεν θεώρησα ότι η εξαγορασμένη φωνή από διάφορες λίστες ησυχία θα έπρεπε να καλύπτει την φωνή του Άρη, ή τις κραυγές του Μάγγου. Ποτέ δεν θεώρησα ότι η πιθανή οικονομική μου ανάσα είναι πιο πολύτιμη από την ανάσα που πάσχιζε να πάρει ένας ασθενής εκτός ΜΕΘ.

Έχουν την οικονομία τους, κι εγώ τους μιλάω για Δημοκρατία. Είναι πια τόσο παράλογο να πιστεύω πως μπορώ τους πείσω τελικά πόσο πιο σημαντικό είναι αυτό για το οποιο πασχίζω να ακουστεί;

Προφανώς λοιπόν, είμαι ανάμεσα σε λίγους φίλους. Προφανώς, ζω στο δικό μου μικρόκοσμο. Δεν έχω καμία αμφιβολία, το 41% ήταν πάνω από σαφές. Στην δημοκρατία, ξεκάθαρα οι περισσότεροι κάνουν κουμάντο.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι λιγότεροι θα πρέπει να βγάζουν τον σκασμό:

Αν θα πρέπει να φωνάξω ακόμα πιο δυνατά, για να ενώσω τις φωνές μου με τους βασανισμένους, για να περάσω από τις ανοικτές σας πόρτες και να χαλάσω σε κάποιους τον ύπνο, αυτό θα κάνω.

Αν πρέπει να φωνάξω ακόμα πιο δυνατά από τους υπνωτικούς μουσικούς του Τιτανικού – δεν βαριέσαι, έτσι θα γίνει.

Κι αν εγώ, όντως, τελικά, ζω σε μικρόκοσμο, είμαι με τον Θανάση και τον Ιάσονα, με τον Άρη και τον Βασίλη – δεν είμαι διατεθειμένος να τους πουλήσω και να βγω από αυτόν μόνο και μόνο για να κάνω σε κάποιους το χατήρι: θα τον μεγαλώσω αυτόν τον μικρόκοσμο, με όποιον τρόπο μπορώ, ώστε κάποια στιγμή να σας χωράει πια όλους.

Ετσι κι αλλιώς, έχασα. Τι άλλο έχω λοιπόν να χάσω;

Πέρασαν κιόλας περίπου δέκα ημέρες από το κάζο των τελευταίων εκλογών (ομολογώ πως ακόμα δεν έχω συνέλθει από το σοκ) και το μόνο που βλέπω στα social που κυκλοφορώ, είναι η γκρίνια των ηττημένων. Όχι γκρίνια για τον νικητή: μεταξύ τους.

Ας κάνουμε ένα πείραμα. Ας πούμε πως, όλοι μαζί, αποφασίσαμε ότι για τέσσερα χρόνια θα τρώμε ένα μόνο φαγητό. Ας πούμε πως είμαστε εκατό νοματαίοι όλοι κι όλοι, μία ψήφο ο καθένας.

Σε ένα τραπέζι, κάθε υποψήφιος σεφ, δείχνει την πρότασή του. Καμιά τριανταριά προτάσεις, δεν είναι όλες ίδιες φυσικά, κάποιες καλές, κάποιες κακές, στην διάθεση όλων για να διαλέξουν. Κάποιες είναι περιποιημένες, κάποιες είναι τσαπατσούλικες. Κάποιες έχουν υψηλή διατροφική αξία, κάποιες είναι μόνο νοστιμιά. Κάποιες έχουν πολύ ζάχαρη, κάποιες πολύ αλάτι. Κάποιες άνοστες μα σου κάνουν καλό, κάποιες σου δίνουν απλώς πρόσκαιρη ευχαρίστηση. Κάποιες έχουν ξηρούς καρπούς και κάποιοι είναι αλλεργικοί σ’ αυτές, κάποιες άλλες είναι σχεδόν ωμές σου ζητάνε να τις μαγειρέψεις μόνος σου. (Έχει και κάτι ακροδεξιές κουράδες για φαγητά, αλλά ας μην ασχοληθούμε μ’ αυτά, κανείς δεν πρέπει να τα διαλέξει ο,τι και να γίνει).

Το θέμα είναι πως, σε όσα μοιάζουν έστω με φαγητά, υπάρχουν για όλα τα γούστα. Τώρα, ο κόσμος επιλέγει κατά πως θέλει, και συνήθως όλοι τελικά διαλέγουν πέντ’ έξι από αυτά μόνο, τα πιο συνηθισμένα, αλλά όλα εκεί είναι. Ο καθείς με τις ορέξεις του.

Ο κόσμος λοιπόν, οι εκατό νοματαίοι που λέγαμε, επιλέγουμε κατά βούληση. Κάποιοι, δεν επιλέγουν καθόλου, δεν δέχονται να συμμετάσχουν σ’ αυτό το παράλογο πανηγύρι – ο,τι αποφασίσουμε οι υπολοιποι βέβαια θα φάνε, αλλά δεν θέλουν να το νομιμοποιήσουν. Καλώς, δικαίωμά τους. Οι υπόλοιποι κοιτάμε προφανώς κυρίως τι αρέσει σε μας, και όχι τόσο τι αρέσει σε όλους τους άλλους. Λογικό είναι – εμένα μ’ αρέσουν τα μακαρόνια, θα διαλέξω τις φακές του αλλουνού; Τέσσερα χρόνια είναι αυτά, δεν παίζουμε. Και κάπως έτσι, βγαίνει το φαγητό της τετραετίας.

Στις προηγούμενες εκλογές του 2019 είχαμε διαλέξει. Επί τέσσερα χρόνια τρώγαμε, όπως είχαμε συνεννοηθεί και συμφωνήσει, το ίδιο φαγητό όλοι. Αυτό που επιλέξαμε οι περισσότεροι.

Σ’ εκείνες τις εκλογές, το 2019, ο σεφ έμοιαζε νέος. Το φαγητό απ’ έξω μπορεί να φαινόταν περιποιημένο και καλοφτιαγμένο – αλλά κάποιοι από μας ήξεραν καλά ότι μάλλον δεν θα μας έβγαινε σε καλό. Πράγματι, τέσσερα χρόνια τώρα όσοι ανησυχούσαμε πέσαμε μέσα στις δυσοίωνες προβλέψεις μας – και με το παραπάνω.

Το φαγητό που επιλέξαμε όλοι μαζί, ήταν τοξικό και επικίνδυνο. Τόσο μουχλιασμένο, ώστε όσο μένει στο τραπέζι μολύνει και τα διπλανά φαγητά. Τόσο τοξικό που όσοι τρώνε αρρωσταίνουν – όχι όλοι βέβαια γιατί επί τέσσερα χρόνια το στριφογύριζε ο σεφ όταν το σέρβιρε, και σε λίγους τύχαιναν νοστιμιές, στους περισσότερους όμως επειδή ήταν μουχλιασμένο, τους έπιανε το στομάχι τους. Κάποιοι, πέρασαν και πολύ χειρότερα από έναν απλό στομαχόπονο. Πολύ, πολύ χειρότερα.

Αλλά, η συμφωνία – συμφωνία: κάθε τέσσερα χρόνια, δίκαια, δημοκρατικά, ξανααποφασίζουμε για το φαγητό της επόμενης τετραετίας. Και έτσι, καμια δεκαριά μέρες πριν, μαζευτήκαμε πάλι στον μπουφέ.

Πάνω κάτω τα ίδια φαγητά, πάνω κάτω και οι ίδιοι οι άνθρωποι να αποφασίσουν. Φαινόταν πως είχαμε συμφωνήσει πως το φαγητό της τελευταίας τετραετίας ήταν απαράδεκτο, αλλά κατα πως φαίνεται, εκεί που δεν το περιμέναμε, οι ίδιοι από μας που το είχαν επιλέξει πριν, το ξαναεπέλεξαν.

Δεν θα ασχοληθώ με την επιλογή τους αυτήν την στιγμή – αυτό ήθελαν, αυτό διάλεξαν. Δικαίωμά τους.

Οι υπόλοιποι όμως, αυτοί που ξέρουμε πια καλά ότι το φαγητό που επιλέχθηκε είναι τοξικό και εν πολλοίς επικίνδυνο, επιλέξαμε κάτι άλλο – αλλά δεν είμαστε αρκετοί. Είκοσι επέλεξαν το ένα, μία ντουζίνα το άλλο, καπου οκτώ από μας το τρίτο. Όχι το πρώτο, όχι το τοξικό, όχι αυτό που θα κάνει την ζωή μας χάλια. Ο καθένας το δικό του, σύμφωνα με το κέφι του. Μα επέλεξαν πάλι οι περισσότεροι που ψήφισαν αυτό που τρώγαμε, οπότε, άλλα τέσσερα χρόνια το ίδιο.

Επειδή όμως είχαμε κάνει μία συμφωνία για μία και μοναδική φορά να χρειάζονται πάνω από πενήντα, καλούμαστε να ξανααποφασίσουμε.

Και όσο έρχεται εκείνη η ώρα, τρωγόμαστε μεταξύ μας.

Οι υπόλοιποι – όχι οι σαράντα. Οι σαράντα ξέρουν τι θέλουν, ξερουν για ποιον λόγο το θέλουν, μπορεί να είναι γι’ αυτούς θρεπτικό, να έχουν ανοσία, μπορεί να μη τους νοιάζει, μπορεί να ξαφνιαστούν μετά – δεν έχει σημασία, δεν αλλάζουν γνώμη, μπετον αρμέ, αυτό θέλουν. Με γειά τους, με χαρά τους.

Εμείς οι υπόλοιποι;

Και κάπου εδώ ξεκινάει το ποστ. Γιατί εμείς οι υπόλοιποι τσακωνόμαστε μεταξύ μας. “Όχι, το φαγητό σου δεν είναι υγιεινό”. “Όχι, το δικό σου δεν είναι νόστιμο”. “Όχι, το δικό σου έχει πολλές θερμίδες και θα το πληρώσουμε μετά”.

Φυσικά, ΦΥΣΙΚΑ, όλοι έχουν δίκιο: Όντως, το ένα έχει πολύ ζάχαρη, το άλλο είναι άνοστο, το τρίτο είναι δεν είναι εντελώς υγιεινό αν το τρώμε επι τέσσερα χρόνια. ΦΥΣΙΚΑ. ΟΛΟΙ έχουν ΑΠΟΛΥΤΟ ΔΙΚΙΟ, και έχει βάση η κριτική τους.

Μπορούμε όμως να το ξεπεράσουμε αυτό;

Διότι αν δεν συννενοηθούμε, αν δεν επιλέξουμε όλοι ένα φαγητό στον μπουφέ, θα έχουμε διαλέξει ο καθένας το δικό του, ναι – μα θα φάμε άλλα τέσσερα χρόνια ένα φαγητό που συμφωνούμε όλοι μας ότι είναι επικίνδυνο. Και, αν είμαστε τυχεροί θα είναι το ίδιο: Ο σεφ που το σέρβιρε μέχρι τώρα, όχι μόνο δεν θα αλλάξει τίποτα προς το καλύτερο, μα θα το κάνει πολύ, πολύ χειρότερο – και είναι λογικό, αφού το ξαναεπιλέγουμε, αφού το εγκρίνουμε οι περισσότεροι άρα μας αρέσει τόσο χάλια κι άλλο τόσο!

Φυσικά, ΦΥΣΙΚΑ κανένας δεν θέλει να φάει ένα φαγητό που δεν του αρέσει. ΦΥΣΙΚΑ. Το καταλαβαίνω απόλυτα! Και μένα δεν μ’ αρέσουν πες πχ οι φακές, ούτε να τις βλέπω δεν θέλω. Αλλά αντί να φάω ένα μουχλιασμένο τοξικό πράγμα επι τέσσερα χρόνια, δέχομαι να φάω κάθε μέρα φακές. Τί να κάνω; Να αφήσω να κινδυνέψει η υγεία μου επειδή δεν είναι οι άλλες επιλογές ακριβώς όσο και όπως μ’ αρέσουν;

Είναι καιρός να είμαι εκλεκτικός;

Εγώ λοιπόν, κάνω πίσω. Δεν θα φάω αυτό που θέλω. Ό,τι θέλετε εσείς. Διαλέξτε μία από τις άλλες επιλογές, μην εστιάσετε πού διαφωνείτε, εστιάστε στο τι σας αρέσει στις άλλες προτάσεις που, εκ προοιμίου, συμφωνήσαμε, δεν σας αρέσουν. Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να βρούμε μία που να είναι ανεκτή, έστω και ελάχιστα, απ’ όλους. Το ξέρω ότι δεν θα σας αρέσει, το καταλαβαίνω ότι δεν είναι ακριβώς αυτό που ονειρεύεστε, αλλά εγώ – εγώ, μπορεί να κάνω και λάθος, όπως νομίζετε – επειδή έφαγα από την προηγούμενη πρόταση επί τέσσερα χρόνια, δεν ξέρω αν θα τ’ αντέξω. Οπότε, ο,τι άλλο θέλετε εσείς (*).

Και ας φάμε τέσσερα χρόνια φακές μετά.

Και ας τσακωθούμε σε εκείνο το διάστημα, φαγωμένοι και υγιείς όμως, τα τέσσερα χρόνια που ακολουθούν, για το ποια πρέπει να είναι, ή ποια πρέπει να γίνει η επόμενη καλύτερη πρόταση. Με ηρεμία, με διάλογο, με διαφωνίες αλλά χωρίς κραυγές. Άλλωστε είχαμε τις τελευταίες εκλογές για να ανησυχήσουν οι υπόλοιποι σεφ, και να καταλάβουν πως, αν τους επιλέξουμε, θα είναι λύση ανάγκης, και όχι επιδοκιμασίας για την πρότασή τους.

Εγώ δέχομαι να κάνω λοιπόν ένα βήμα πίσω: Ό,τι θέλετε εσείς. Θα φάω όποιο φαγητό επιλέξετε. Αρκεί να συννενοηθούμε όλοι σε ένα. Αρκεί, ωραία και δημοκρατικά, όπως είχαμε συνεννοηθεί εξαρχής, να γίνουμε περισσότεροι.

Μπας και γλυτώσουμε.

(*) Τα είπαμε, εκτός από τις ακροδεξιές κουράδες, αυτές δεν τρώγονται με τίποτα.

Λίγες μέρες έχουν περάσει από το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαΐου. Όχι αρκετές, ομολογώ: Ο θυμός παραμένει, ο φόβος παραμένει, η αγωνία, το σοκ παραμένουν. Δεν έχω ξαναβιώσει τόσο αποσυντονισμένος. Αυτό που έγινε ήταν άδικο, ήταν παράλογο, ήταν απογοητευτικό. Μαζί μ’ αυτά τα εγωιστικά συναισθήματα όμως, ένα ακόμα μεγαλώνει μέρα με την μέρα: μία βαθιά θλίψη. Μία βαθιά θλίψη γι’ αυτούς τους ανθρώπους που αδικήσαμε.

Οι εκλογές στην δημοκρατία είναι η αδικία των πολλών εις βάρος των λίγων – όποιος και να κερδίσει, πάντα θα αδικήσει τους χαμένους, που ήθελαν κάτι άλλο. Έτσι είναι – έτσι ήταν πάντα. Έτσι είναι όταν κερδίζουμε, κάποιοι θα ζήσουν αναγκαστικά τις ζωές που ονειρευτήκαμε και επιλέξαμε εμείς, έτσι είναι και όταν χάνουμε, κάποιοι άλλοι, επειδή είναι περισσότεροι θα ορίσουν το δικό μας μέλλον.

Σε ένα διακύβευμα που δεν είναι αμιγώς πολιτικό όμως (ετοιμάζω ξεχωριστό post γι’ αυτό, αν καταφέρω να συγκεντρώσω τις σκέψεις μου σε γραπτό λόγο που να βγάζει νόημα – ιδιαίτερα δύσκολο αυτές τις ημέρες) υπάρχει και μία αδικία που δεν είναι περιορισμένη στα “θέλω” καθενός: Δεν μπορεί να πει κανείς “θέλω” δημοκρατικά παράνομες παρακολουθήσεις. Δεν μπορεί να πει “θέλω” δημοκρατικά παράνομο μοίρασμα του δημοσίου χρήματος. Δεν μπορεί κανείς να πει “θέλω” όταν από επιλογές πεθαίνουν άνθρωποι ατιμώρητα. Δεν μπορεί κανείς να πει “θέλω” δημοκρατικά να βασανίζονται άνθρωποι στα αστυνομικά τμήματα ή σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου.

Εκεί χάσαμε. Όχι στην πολιτική, η πολιτική θα ήταν διαχειρίσιμη, έχουμε ξαναχάσει στο παρελθόν: Χάσαμε στην αδικία.

Δεν σταθήκαμε δίπλα στους αδικημένους. Μην αρχίσετε πάλι “όχι, εγώ ψήφισα κάτι άλλο”, ή “όχι, εγώ δεν πήγα καν να ψηφίσω”, “ή μη με βάζεις εμένα μ’ αυτούς, δεν ήξερα” – έτσι είναι η δημοκρατία, η απόφαση των περισσότερων γίνεται ευθύνη όλων.

Δεν θέλει κάποιος άλλος την ευθύνη; Την παίρνω όλη εγώ. Εγώ. Θα ζητήσω συγγνώμη από όσους αδικήσαμε με την συνολική μας ψήφο εγώ:

Συγγνώμη.

Γαμώτο, είναι πολύ επώδυνο αυτό: Συγγνώμη. Λυπάμαι πολύ που τους απογοητεύσαμε. Συγγνώμη.

Συγγνώμη.

Συγγνώμη στα θύματα των παρακολουθήσεων. Ειδικά αυτό ήταν τρομερό. Συγγνώμη. Βιάστηκε η προσωπική σας ζωή, βασανίστηκε το δικαίωμά σας στην ιδιωτικότητα, άδικα, παράνομα, απάνθρωπα, και δεν σας σταθήκαμε. Επιβραβεύσαμε και ξαναδώσαμε την εξουσία στους θύτες σας, που μέχρι τώρα την χρησιμοποίησαν μόνο για να καλύψουν τα αίσχη τους. Συγγνώμη. Είναι τρομερό αυτό που έγινε. Δεν σας σταθήκαμε όπως έπρεπε, δεν σας σταθήκαμε όσο έπρεπε. Συγγνώμη.

Συγγνώμη ειδικά από τον Θανάση Κουκάκη, που αφιέρωσε την επαγγελματική του δραστηριότητα για να μας εξηγήσει τι του έκαναν, και πόσο παράνομο ήταν. Συγγνώμη Θανάση, άξιζες κάτι περισσότερο από αυτό. Συγγνώμη ειδικά και από τον Σταύρο Μαλιχούδη, που για ακατανόητο λόγο όλο τον εξαιρούν από τα θύματα – λες και δεν είναι αρκετά σημαντικός. Συγγνώμη ειδικά και από τον Τάσσο Τέλλογλου, που ξεκίνησαν να τον παρακολουθούν ακριβώς γιατί έκανε ρεπορτάζ γι’ αυτό. Εκείνος δεν ήταν θύμα και αμύνθηκε – έγινε θύμα ακριβώς γιατί έκανε την δουλειά του. Συγγνώμη Τάσο, σε απογοητεύσαμε. Συγγνώμη ειδικά και από τον Χρήστο Ράμμο. Εκτέθηκε, με μόνο όπλο την αξιοπρέπειά του. Είναι τρομερό να αισθάνεσαι τόσο μόνος πολεμώντας την αδικία. Είναι τρομερό να ξέρεις πως κάθε στιγμή σου είσαι κάποιου εχθρός. Σίγουρα πίστεψε ότι θα τον προστατεύαμε την προηγούμενη Κυριακή. Αποτύχαμε. Συγγνώμη, αποτύχαμε. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από τις οικογένειες των θυμάτων στα Τέμπη. Συγγνώμη! Είναι τρομερό να έπρεπε να ζήσετε τόσο ψέμα, τόση εξαπάτηση, τόσο θράσος μπροστά στα μάτια σας προσπαθώντας να καλύψουν τις ευθύνες τους, αλλά παίρνατε ελπίδα από την δική μας τιμωρία, όταν θα ερχόταν η ώρα να τιμωρηθούν πολιτικά τα τόσο ξεκάθαρα λάθη τους, πριν και μετά. Η ώρα ήρθε, όμως μετρηθήκαμε λίγοι. Εκείνοι γελάνε, εκλεγμένοι πια – εξαιτίας μας γελανε, εμείς τους το επιτρέψαμε. Συγγνώμη, δεν είναι λογικό, δεν έχω λόγια. Αλήθεια. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από τις οικογένειες των ανθρώπων που πέθαναν έξω από μία ΜΕΘ, πασχίζοντας να πάρουν μία ανάσα. Συγγνώμη. Τους ακούσατε να λένε ότι είναι το ίδιο μέσα και έξω από την ΜΕΘ, να ψάχνουν μελέτες που δεν τους κοινοποιήθηκαν, γελοίες δικαιολογίες, τους ακούσατε να βάζουν τα παιδιά σας σε μία τάξη περισσότερα και όχι λιγότερα, να μας παροτρύνουν να βγάζουμε τις μάσκες όταν έρχονταν τουρίστες γιατί μας προστάτευαν αόρατοι αλγόριθμοι, τους ακούσατε να λένε πως οι αστυνομικοί δεν κολλάνε, και πως δεν υπάρχουν χρήματα για λεωφορεία. Συγγνώμη. Είναι ένα διαρκές έγκλημα απέναντι σε όλους, συγγνώμη. Συγγνώμη από όσους ήλπιζαν σε μία επέμβαση μα δεν ήρθε η σειρά τους γιατί αντί να γίνουν νέα νοσοκομεία χρησιμοποιήσαμε μόνο αυτά που είχαμε. Συγγνώμη από τους γονείς κάθε παιδιού με καρδιοπάθεια. Συγγνώμη. Δεν τιμωρήσαμε αυτούς που σας αγνόησαν. Δεν κάναμε αυτό που οφείλαμε απέναντί σας. Συγγνώμη.

Συγγνώμη ειδικά από το νοσηλευτικό και το ιατρικό προσωπικό. Δούλεψαν με απίστευτη αυταπάρνηση και αυτοθυσία, σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Δεν είχαν να αντιμετωπίσουν ένα φυσικό φαινόμενο, την πανδημία, αλλά μία ιδεοληπτική πολιτική που δεν γουστάρει να πληρώνει τις υπηρεσίες τους. Δεν τους σταθήκαμε τότε παρά μόνο με χειροκροτήματα. Την Κυριακή χειροκροτήσαμε τον πρωθυπουργό που τους διέλυσε.

Συγγνώμη από αυτούς που έψαξαν καλύτερη μοίρα στην χώρα μας. Συγγνώμη. Συγγνώμη για όσα τραβήξατε στα σύνορα, συγγνώμη για όσα τραβήξατε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, συγγνώμη για όσα τραβήξατε στους δρόμους. Συγγνώμη από τους συγγενείς σας, από τις οικογένειές σας που πνιγήκανε γιατί έχουμε πολύ καλό φράκτη – συγγνώμη από τα παιδιά σας που ζήσανε μία τόσο άδικη ζωή. Συγγνώμη για κάθε βράδυ που κοιμηθήκατε νηστικοί, για κάθε ξημέρωμα που σας βρήκε σε ένα παγκάκι μίας πλατείας, ή σε μία βάρκα μέσα στην θάλασσα. Συγγνώμη που δεν τιμωρήσαμε αυτούς που σας έβρισαν, σας έκλεψαν, σας βίασαν, σας χτύπησαν, έθεσαν τις ζωές των οικογενειών σας σε κίνδυνο. Συγγνώμη, είναι φρικτό που επιτρέψαμε να σας φερθούν έτσι, μα είναι ακόμα πιο φρικτό που δεν τιμωρήσαμε αυτούς που το έκαναν, καθ’ επανάληψη, όλη την προηγούμενη τετραετία. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από την Ίνγκεμποργκ Μπέγκελ που είχε το θάρρος να ρωτήσει για όλα αυτά – και γι’ αυτό μπήκε στο στόχαστρο ενός εκδικητικού πρωθυπουργού μας. Συγγνώμη ειδικά και από τον Ιάσονα Αποστολόπουλο, όχι μόνο για τον απίστευτο εξευτελισμό της μη βράβευσής του από την ΠτΔ, αλλά και γιατί παραμένει, παρά τον οχετό επιθέσεων που δέχεται, μία αξιόλογη πηγή ενημέρωσης για όσα τα ΜΜΕ αρνούνται να μας δείξουν. Συγγνώμη Ιάσονα, σε αφήσαμε μόνο σου εσένα και επιβραβεύσαμε όλους αυτούς. Λυπάμαι αληθινά πολύ. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από όσους δεν τους φτάνουν πια τα λεφτά για να ζήσουν. Συγγνώμη. Συγγνώμη από όσους δεν άναψαν την θέρμανση, που έκαναν αναγκαστικά μπάνιο με κρύο νερό, από όσους θυμήθηκαν πάλι τα κεριά και τους φακούς για το βράδυ. Συγγνώμη από όσους η δουλειά τους τους έφερνε μία η άλλη με την βενζίνη για να πάνε ως εκεί. Συγγνώμη από όσους στέρησαν στα παιδιά τους ένα ρούχο ή ένα παιχνίδι. Συγγνώμη. Δεν το αξίζατε αυτό. Εμείς φταίμε. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από τις επιχειρήσεις που έβαλαν λουκέτο στα όνειρά τους, γιατί δεν βρέθηκε κανείς να τους βοηθήσει πραγματικά. Συγγνώμη, που ψηφίσαμε αυτούς που έδωσαν επιλεκτικά τα χρήματά μας, την κρατική μας βοήθεια, μόνο με απ’ ευθείας αναθέσεις στους φίλους τους. Αφήσαμε ικανούς ανθρώπους έξω, επιτρέποντας να διορίζουν τους ανίκανους δικούς τους ως διοικητές σε καθε δημόσιο οργανισμό. Αφήσαμε τα βύσματα να γίνουν πολλαπλάσιοι μετακλητοί ατιμώρητα. Αφήσαμε τους τραπεζίτες να χρηματοδοτούν παράνομα τις επιχειρήσεις των φίλων τους – και φροντίσαμε να μη τιμωρηθούν γι’ αυτό. Αφήσαμε τους εργαζομένους αβοήθητους, να παλεύουν για έναν μικρότερο μισθό, για περισσότερες ώρες, μακριά από την οικογένειά τους, μήπως και δεήσει το αφεντικό να τους επιτρέψει να πάνε στις … ελιές τους. Συγγνώμη. Χρειαζόσασταν μία προστασία, και σας στερήσαμε την ελπίδα. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από όσους έχασαν τα σπίτια και τις περιουσίες τους στις φωτιές. Φωτιές συμβαίνουν, πάντα συμβαίνουν, θα συνεχίσουν να συμβαίνουν, αλλά εσείς βρεθήκατε αβοήθητοι, με μόνο σύμμαχο και εχθρό τον αέρα και την παραλία – μόνο και μόνο γιατί τα χρήματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν επιλέχθηκε να δοθούν αλλού. Συγγνώμη, σας κοροϊδευαν μεσ’ τα μούτρα σας ότι φυσάει ακόμα και τις απάνεμες ημέρες. Είναι άδικο, είναι άδικο. Τον ξέρω τον φόβο σας, τον γνώρισα κι εγώ. Εγώ γλίτωσα την στάχτη – εσείς όχι. Συγγνώμη.

Ειδική συγγνώμη στους πυροσβέστες, τους λίγους που απέμειναν. Τα έδωσαν όλα, για ανθρώπους, για σπίτια και περιουσίες – για να πληρωθούν με μία αύρα στο Σύνταγμα. Τι ντροπή. Συγγνώμη, σας εκμεταλλευτήκαμε, την αγωνία και τον φόβο σας, την αυταπάρνηση και το φιλότιμό σας, και σας πληρώσαμε με αδιαφορία. Συγγνώμη παιδιά, συγγνώμη.

Συγγνώμη από τους ανθρώπους της τέχνης. Ο πόλεμος που σας έγινε ήταν αδιανόητος. Με κάθε τρόπο, με κάθε δικαιολογία, με κάθε ευκαιρία προσπάθησαν να σας εξαφανίσουν. Σας στέρησαν την δυνατότητα να βιοπορίζεστε, σας στέρησαν ακόμα και τα πτυχία σας. Ειδική συγγνώμη για όσους στοχοποιήθηκαν επειδή στάθηκαν απέναντι στον βασανισμό της λογικής μας όταν ελευθερώθηκε ένας καταδικασμένος συνάδελφός τους. Αντί να κρυφτούν, ή να κάνουν τα στραβά μάτια, για να μην ενοχλήσουν τα επόμενα αφεντικά τους, αντ’ αυτού, πήραν θέση, όπως οφείλει στ’ αλήθεια η τέχνη, δυνατά και στο κέντρο της σκηνής – και έμειναν απροστάτευτοι, μπήκαν στο στόχαστρο, τιμωρήθηκαν. Μίλησαν για όλους μας, και έμειναν μόνοι. Συγγνώμη, αλήθεια συγγνώμη.

Συγγνώμη ειδικά από τους αρχαιολόγους. Είδαν αυτά που θαυμάζουν και ονειρεύονται να ξεπέφτουν σε ανταλλάξιμα αντικείμενα από μία αδιάφορη κυβέρνηση. Είδαν να ξηλώνεται μία ολόκληρη πολιτεία για ένα γινάτι. Είδαν να τσιμεντώνεται ένα μνημείο από ανόητους. Και μετά έπρεπε να δουν εμάς να ξαναψηφίζουμε αυτήν την πολιτική. Συγγνώμη, τι να πω, συγγνώμη.

Συγγνώμη από τους εκπαιδευτικούς και από τους μαθητές τους. Το σχέδιο για να φτωχοποιηθεί η δημόσια παιδεία χρειαζόταν είκοσι χιλιάδες θύματα, που στερήθηκαν μία ανώτερη εκπαίδευση. Συγγνώμη από τα παιδιά που στριμώχθηκαν σε μία αίθουσα περισσότερα από ότι έπρεπε, για να μην πάρουμε άλλους δασκάλους – με πρόσχημα κάτι διαγράμματα σε κωλόχαρτα και γελοίες μάσκες και παγουρίνα. Συγγνώμη παιδιά, συγγνώμη. Συγγνώμη από όσους μαθητές στοχοποιήθηκαν για τις αντιδράσεις τους, σε όλη αυτή την γελοιότητα. Σας αφήσαμε μόνους σας, επιβραβεύσαμε τους λοιδωρούς σας. Συγγνώμη. Συγγνώμη στους φοιτητές που επιτρέψαμε ΜΑΤ να τους στοχεύουν στο πρόσωπο ατιμώρητα. Συγγνώμη. Συγγνώμη, αλήθεια συγγνώμη.

Συγγνώμη από τους ανθρώπους που έχασαν τα σπίτια τους από τους τοκογλύφους, συγγνώμη από αυτούς που θα τα χάσουν. Δεν σας προστατέψαμε, δεν σταθήκαμε δίπλα σας. Σε μία απολύτως φτωχοποιημένη κοινωνία, γίνατε ταυτόχρονα ο αποδιοπομπαίος τράγος και το υπέροχο φιλέτο για αδυσώπητα “fund” που πλουτίζουν από τα δάκρυά σας. Συγγνώμη. Θα έρθουν ακόμα πιο δύσκολες μέρες, συγγνώμη, συγγνώμη. Δεν θα φτάνουμε πια όσοι διαφωνούμε μ’ αυτήν την λαίλαπα να σας σώζουμε. Δεν θα είμαστε ποτέ αρκετοί. Δεν ξέρω τι να πω. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από τους δικαστές και τους εισαγγελείς που έζησαν αυτή την παράλογη τετραετία. Είναι αδύνατο να κάνεις την δουλειά σου όταν έχεις απέναντί σου ένα τόσο ισχυρό σύστημα. Είναι αδύνατο να πολεμάς όχι μόνο για την τιμή σου, αλλά κάθε μέρα να βρίσκεσαι εναντίον ακόμα και των συναδέλφων σου. Συγγνώμη. Πιστέψατε πως θα τελείωνε την Κυριακή αυτός ο φρικτός εφιάλτης. Συγγνώμη, αποτύχαμε. Συγγνώμη.

Ξεχωριστή συγγνώμη σε έναν μόνο άνθρωπο που ξεχώρισε – την Ελένη Τουλουπάκη. Αν για όλους ήταν δύσκολο, για εκείνη πρέπει να ήταν φρικτό. Την αντιμετώπισαν με τον σκαιότερο τρόπο, ένιωσε την αδικία και την σιωπή όλων στο πετσί της. Συγγνώμη, εσύ έκανες το καθήκον σου, εμείς πάλι όχι.

Συγγνώμη από τους δημοσιογράφους που στάθηκαν τίμιοι στο επάγγελμά τους. Λίγοι, απέναντι σε πολλούς συναδέλφους τους με πολύ δυνατότερες και πιο ισχυρές φωνές. Όχι αντικειμενικοί, αλλά αξιοπρεπείς, έχασαν δουλειές, έχασαν ευκαιρίες, έμειναν άνεργοι – αλλά δεν ξεπουλήθηκαν. Ελάχιστα τα μέσα που άντεχαν να τους προσλάβουν, κανένας έξω απο κριτική για να μείνει φίλος τους. Συγγνώμη. Εσείς κάνατε ο,τι μπορούσατε τόσα χρόνια να μάθουμε τις αλήθειες που δώσανε τόσες ανήκειες μάχες για να κρύψουν, απλώς για να τις αγνοήσουμε τα πέντε δευτερόλεπτα που χρειαζόταν να τις λάβουμε υπόψη. Συγγνώμη.

Συγγνώμη στους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις στα ΜΜΕ που αγνοήθηκαν από την λίστα Πέτσα – και τις επόμενες λίστες που την ακολούθησαν. Είναι μία ντροπή, και ένας άδικος και αθέμιτος ανταγωνισμός με τα άλλα μέσα. Συγγνώμη, μάλλον ενημερωθήκαμε τελικά μόνο από τους ξεφτιλισμένους χορτάτους συναδέλφους σας. Συγγνώμη ειδικά επίσης στον Κώστα Βαξεβάνη. Εχω αφιερώσει πολλά άρθρα εδώ στο blog υπερασπιζόμενος έναν δημοσιογράφο που όσα εκδικητικά έχει ζήσει από αυτήν την κυβέρνηση δεν χωράνε ούτε σε πέντε βιβλία. Βρέθηκε μόνος του, απέναντι στο σύστημα, στο ψέμα, στην οικονομική, ηθική και σωματική εξόντωσή του. Βρέθηκε μόνος του απέναντι σε όλους του συναδέλφους του που έβλεπαν σιωπηλοί την απόπειρα δολοφονίας του. Όλα όσα έκανε, όλα όσα έζησε, όλα όσα αποκάλυψε, τα σβήσαμε σε μια στιγμή την προηγούμενη Κυριακή. Συγγνώμη από τους φίλους του The Press Project, την ομάδα της Εφημερίδας των Συντακτών, των Reporters United, του Manifold, τα παιδιά του OmniaTV, του 2020mag, των We Are Solomon, των Forensic Architecture, τους δημοσιογράφους του Inside Story, την ομάδα του VouliWatch. Συγγνώμη. Κάνατε τόσο κόπο, τόσους εχθρούς, πολεμήσατε κόντρα στο κύμα, απλήρωτοι και εθελοντές – και δεν άλλαξε τίποτα στις πράξεις μας. Συγγνώμη, συγγνώμη. Αλήθεια συγγνώμη. Συγγνώμη από τους δημοσιογράφους και τους φωτορεπόρτερ που γνώρισαν την τρέλα της αστυνομίας. Άλλοι με ράμματα, άλλοι χωρίς την ακοή τους. Προσπάθησαν με κίνδυνο της ζωής τους να μεταφέρουν τα γεγονότα, δεν κατάφεραν όμως να μας πείσουν να τους ακούσουμε. Συγγνώμη.

Συγγνώμη από όσους ένιωσαν την βια της αστυνομίας. Εδώ το κεφάλαιο είναι τεράστιο, είστε τόσοι πολλοί, τόσοι πολλοί. Σας εξεφτέλισαν, σας χτύπησαν, σας αδίκησαν, σας βίασαν. Όλα ατιμώρητα, και τότε, και την Κυριακή που μας πέρασε. Είμαστε απαράδεκτοι, είμαστε αδικαιολόγητοι. Αδιαφορήσαμε, δεν υπάρχει καλύτερη περιγραφή από αυτό, αδιαφορήσαμε και ξαναπροσλάβαμε αυτούς που παρανόμησαν επάνω σας για να το ξανακάνουν.

Συγγνώμη ειδικά από την οικογένεια του Νίκου Σαμπάνη. Είδε το αυτοκίνητο που πέθανε ο γιός τους να διαλύεται ατιμώρητα για να μην μείνει ούτε ένα ίχνος στοιχείων για την δολοφονία του από τους δειλούς δράστες. Δεν αποδώσαμε δηκεοσοίνι ως οφείλαμε. Συγγνώμη ειδικά από το παιδί που πονούσε στην Νέα Σμύρνη. Ξεχάσαμε τον πόνο του. Συγγνώμη επίσης από τον αστυνομικό που έκανε το καθήκον του δίνοντας κατάθεση για τις υποκλοπές, και πληρώθηκε με μία δυσμενή μετάθεση γι’ αυτό. Συγγνώμη ειδικά από τον “Ινδιάνο”. Εκείνος βέβαια δεν είχε να ελπίζει πολλά, γιατί τον είχαμε ξεχάσει ήδη τους επτά μήνες της άδικης φυλάκισής του. Συγγνώμη ειδικά από τον Δημήτρη Ινδαρέ και την οικογένειά του. Θα μου μείνει πάντα η φωνή του, να στέκεται με θάρρος μόνος του να προστατεύει την οικογένειά του σε μία ταράτσα απέναντι στα πάνοπλα θηρία. Εμείς πάλι, δεν δείξαμε το ίδιο θάρρος όταν χρειάστηκε. Συγγνώμη ειδικά από τον πατέρα του Βασίλη Μάγγου. Δεν έχω τίποτα να πω εδώ, συγγνώμη, χίλιες φορές συγγνώμη. Στάθηκε αξιοπρεπής, εμείς πάλι όχι. Συγγνώμη. Συγγνώμη ειδικά και από τον Άρη Παπαζαχαρουδάκη. Πέρασε φριχτά βασανιστήρια στην ΓΑΔΑ και δεν θα ήταν εύκολο γι’ αυτόν να μας τα περιγράψει μόνο και μόνο για να καταλάβουμε το μέγεθος της φρίκης που ζουν όσοι είναι κρατούμενοι στα χέρια της εξουσία. Μάταια: εκλέξαμε πάλι τους ανθρώπους που ανέχτηκαν, αν όχι παρήγγειλαν αυτά τα αίσχη. Αυτούς που κρύφτηκαν πίσω από το δάχτυλό τους γιατί μπορούσαν. Συγγνώμη Άρη, πραγματικά συγγνώμη.

Συγγνώμη.

Χρωστάω κι άλλες συγγνώμες, πολλές. Είναι πιθανό να μου έρθουν στιγμές που έχω ξεχάσει, αδικίες που έχω παραλείψει – είναι τόσα πολλά, είναι τόσο δύσκολα.

Κάθε συγγνώμη μου και μία μαχαιριά.

Τις εννοώ όλες. Τις πιστεύω όλες, και λυπάμαι για κάθε έναν ξεχωριστά που η ψήφος μας τον απογοήτευσε. Λυπάμαι, γιατί όλοι αυτοί οι άνθρωποι εκτέθηκαν, μας είπαν την ιστορία τους, έκαναν εχθρούς, τους λοιδώρησαν, τους κορόιδεψαν, τους επιτέθηκαν, τους μείωσαν, και αυτοί έμειναν όρθιοι, τίμιοι, αξιοπρεπεις, για να πουν την ιστορία τους, για να μοιραστούν την αδικία, για να πουν “θυμήσου με. Όταν έρθει η ώρα, θυμήσου την ιστορία μου, και κάνε το σωστό. Τιμώρησε αυτούς που με αδίκησαν.

Εκείνη την στιγμή, μην με ξεχάσεις. θυμήσου με”.

~

Είμαι θυμωμένος, είμαι τρομαγμένος, είμαι σοκαρισμένος από αυτό που έγινε την Κυριακή. Αλλά όλα αυτά είναι για μένα, είναι εγωιστικά. Υπήρξαν όμως άνθρωποι – όχι απλώς ιστορίες αλλά άνθρωποι – που για όσα γκρινιάζω εγώ γράφοντας ένα κείμενο, γι’ αυτούς ήταν όλη η ζωή τους. Που όταν πήγαινα για καφέ, έτρωγαν σιωπηλοί στην κουζίνα με την καρέκλα απέναντί τους πια άδεια. Που όταν έβλεπα μπάλα στην τηλεόραση θυμόντουσαν αναμνήσεις από το καμένο πια τους σπίτι, ή έτρεμαν μη χτυπήσει το τηλέφωνο από την τράπεζα. Που όταν πληρωνόμουν τον μισθό μου εκείνοι χρωστούσαν το νοίκι γιατί δεν έγραφαν “το σωστό άρθρο”. Που όταν ξάπλωνα να κοιμηθώ, αυτοί δεν μπορούσαν να κλείσουν μάτι από τους εφιάλτες που κληρονόμησαν σε ένα αστυνομικό τμήμα ή ένα νοσοκομείο πασχίζοντας για μία ανάσα.

Η μόνη τους ελπίδα ήταν η δικαίωση.

Η μόνη τους ελπίδα να μην νιώσουν μόνοι τους στην αδικία. Για μια στιγμή, εκείνη την στιγμή, όταν θα μας ρωτούσαν, όταν θα μας ρωτούσαν αν συμφωνούμε με όλα αυτά, θα παίρναμε το μέρος τους.

Πώς θα τους κοιτάξω; τι θα τους πω;

Η ψήφος μας, η ψήφος όλων των Ελλήνων, τους απογοήτευσε.

Κάναμε λάθος. Σας εγκαταλείψαμε. Σας απογοητεύσαμε. Συγγνώμη. Λυπάμαι, στ’ αλήθεια λυπάμαι πολύ.

Και δεν μπορώ καν να υποσχεθώ πως θα επανορθώσουμε.

Δεν είχα σκοπό να ασχοληθώ με την Σάσα Σταμάτη, αλλά με ιντρίγκαρε μία κουβέντα με τον Δημήτρη Παπαβομβολάκη του 2020mag.gr. Μία κουβέντα που με βοήθησε να καταλάβω τι ακριβώς έγινε διαφορετικό στην σκηνή του Τζένη Καρέζη, από όσα βιώνουμε τόσο καιρό.

Δεν είναι ότι είμαι υπεράνω, ή κάτι τέτοιο. Κανέναν άνθρωπο, ούτε προφανώς την κ. Σταμάτη δεν θεωρώ λίγο, ή κατώτερό μου, ή ανάξιο της ασχολίας μου. Ούτε και η πράξη της μου φάνηκε αμελητέα, κάθε άλλο: Θεωρώ τον Χριστόφορο Ζαραλίκο ως έναν σπουδαίο καλλιτέχνη, και απολαμβάνω να διαφωνώ μαζί του κάθε φορά που τον παρακολουθώ στην οθόνη – αποτέλεσμα σεβασμού όπως, άλλες φορές, τον Καλαμούκη και τον Αποστόλη της Ελληνοφρένειας, ή τον Χάρρυ Κλύνν παλιότερα για όσους θυμούνται. Μόνο με τον Πουλή της Ανασκόπησης του ThePressProject.gr βρίσκομαι να συμφωνώ πάντα – κάτι που πρέπει να ανησυχήσει σοβαρά τουλάχιστον έναν εκ των δύο μας.

Μιλώντας με τον Δημήτρη για το συμβάν όμως, κατάλαβα γιατί δεν είχα σκοπό να ασχοληθώ – και, κυρίως, κατάλαβα ότι έκανα τρομερό λάθος, καθώς άφησα να μου διαφύγει πόσο υπέροχα εμπνευστική είναι αυτή η ιστορία.

Για τα πρακτικά, λίγο τα γεγονότα: Στην παράσταση που δίνει ως stand up comedian ο Χριστόφορος Ζαραλίκος στο θέατρο Τζένη Καρέζη, εχθές το βράδυ, η Σάσα Σταμάτη κατέβηκε και την διέκοψε μαζί με δύο φίλους της (η χρήστης @alepouda θυμήθηκε τόσο επιτυχημένα ότι λίγα χρόνια πριν επενέβη η αστυνομία στην σπουδαία παράσταση «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» που έδινε η Καρέζη με τον Καζάκο).

Η παράσταση πράγματι διεκόπη, η κ. Σταμάτη και οι φίλοι της θέλησαν … κάτι, δεν ξέρω τι, να διαμαρτυρηθούν, να διακοπεί, οι θεατές αντέδρασαν, κατέβηκαν κι εκείνοι στην σκηνή, ο παρουσιαστής πάσχισε να κρατήσει τα πράγματα ήρεμα, και μετά από λίγο η κ. Σταμάτη και οι φίλοι της αποχώρησαν και η παράσταση συνεχίστηκε. Θεατής κατέγραψε και μοιράστηκε το επεισόδιο με το κινητό του, και έτσι μπορέσαμε όλοι να καταλάβουμε τι έγινε, και πως.

Αυτά για την ιστορία.

Το μετά, …ε, το μετά το φαντάζεστε. Η αντίδραση ήταν μαζική – φυσικά, όχι μόνο από την μία πλευρά αυτών που συμπαθούν τον Ζαραλίκο έτσι κι αλλιώς. Ακόμα και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Οικονόμου πήρε (κάποια, παράξενη μάλλον) θέση για το θέμα.

Τι θα μπορεί να ήθελε η κ. Σταμάτη από την ενέργειά της; Στις εξηγήσεις της, θέλησε να επισημάνει πόσο σημαντική είναι η Μάνδρα για εκείνη – κάτι που δεν είχε κανένα νόημα για μένα, καθώς ο κωμικός δεν είχε την παραμικρή ειρωνεία για την Μάνδρα στο κείμενό του. Είπε όμως για τον εφοπλιστή Μαρινάκη, που κάποια στιγμή έδωσε χρήματα για την Μάνδρα – και αυτό, κατά τα φαινόμενα, ήταν αρκετό για την κ. Σταμάτη και τους φίλους της, (που μπορεί να ήταν και αυτοί από την Μάνδρα και να παρεξηγήθηκαν κι αυτοί που ελοιδωρείτω ο προστάτης της περιοχής τους).

(Ίσως όποιος βοηθάει για την Μάνδρα γενικά να πρέπει να μείνει εκτός κριτικής, ίσως η ποινή να είναι η αγνή, άδολη επέμβαση σε κάθε παράσταση που μπορεί να αναφέρει το όνομά τους, δεν ξέρω πια, να φτιάξουμε μία λίστα, άλλωστε εκτός της Μάνδρας, οι εφοπλιστές γενικά είναι διάσημοι για την κοινωνική τους προσφορά, νομίζω είχαν συμφωνήσει να δώσουν κάποια χρήματα στο κράτος – αντί φόρων, γιατί αν έπρεπε να πληρώσουν φόρους θα έπαιρναν τις σημαίες τους και θα έφευγαν, δεν τα ξέρω καλά αυτά τα φιλανθρωπικά, δεν έχω μεγάλα καράβια, και άρα δεν έχω τις φουρτούνες τους. Ευτυχώς κιόλας δηλαδή που δεν ασχολούμαι μ’ αυτά γιατί αν ήμουν ναυτικός, δεν ξέρω, κάτι παθαίνουν οι ναυτικοί και πεθαίνουν πολύ εύκολα στην στεριά, ειδικά αν έχουν μπλεξίματα με τον νόμο, αν είναι μάρτυρες ξέρω γω.)

Γιατί όμως αυτή η βιαιότητα δεν ήταν από μόνη της αρκετή για να με ιντριγκάρει; Εκ των υστέρων, προς πλήρη απογοήτευσή μου, κατάλαβα γιατί.

Γιατί γίνεται καθημερινά.

~

Έχω (προσωπικά, δεν θέλω να μιλάω για άλλους) μουδιάσει πια από τις στιγμές που κάποιος επιτίθεται σε κάτι που διαφωνεί. Για εμένα, πχ, η Σάσα Σταμάτη δεν έκανε τίποτα λιγότερο ή περισσότερο, από τον Δημήτρη Οικονόμου που προσπάθησε στην εκπομπή του να πείσει τους τηλεθεατές ότι η Εφημερίδα των Συντακτών είναι «Συριζαίικο έντυπο» επειδή κριτικάρει τον πρωθυπουργό. Για μένα, αυτή η ενέργεια είναι απόλυτα βίαιη, εντελώς άδικη – όπως και αυτή της Σταμάτη. Ή, όταν από την εξεταστική επιτροπή για τις αναθέσεις της καμπάνιας Πέτσα στα ΜΜΕ, δεν θα καταθέσει ο Κώστας Βαξεβάνης και το Documento που είναι η επιτομή του αδικημένου από την λίστα, και αυτό αποσιωπάται πλήρως από τα ίδια ελεγχόμενα ΜΜΕ. Ή όταν η Ίνγκεμποργκ Μπέγκελ ερωτά τον πρωθυπουργό – για να εισπράξει μία πλήρη (και, στις περισσότερες περιπτώσεις εντελώς αήθη) επίθεση από τους έλληνες συναδέλφους της, σε βαθμό τέτοιο ώστε να κινδυνεύει η σωματική της ακεραιότητα στην χώρα που ζει και εργάζεται.

Η Σάσα Σταμάτη επιτίθεται σε κάτι που δεν θέλει να ακούσει. Είναι μία καθημερινή πρακτική, ο Πορτοσάλτε επιτίθεται σε κάτι που δεν θέλει να ακούσει, ο Πρετεντέρης επιτίθεται σε κάτι που δεν θέλει να ακούσει, και όλοι αυτοί έχουν τους φίλους τους, είναι και μεταξύ τους φίλοι, ο ένας βοηθάει τον άλλον – και τελικά, στην σκηνή, ο κάθε ανώνυμος Ζαραλίκος αποσιωπάται.

Είναι περισσότεροι, έχουν και τους φίλους τους, κερδίζουν. Και στην δημόσια σκηνή, ακούγονται τελικά μόνο αυτά που επιτρέπουν αυτοί.

Καθημερινά.

Όμως, εδώ κάτι άστραψε, κάτι φώτισε, αυτή η ιστορία αξίζει να ειπωθεί. Γιατί εδώ άλλαξε κάτι.

Ο θεατής σηκώθηκε.

Βλέπετε, η κυρία Σταμάτη ήταν ιδιαιτέρως θυμωμένη – και οι φίλοι της ιδιαιτέρως ψηλοί. Όλα έδειχναν πως η σκηνή θα έμενε σιωπηλή, ο Χριστόφορος θα έμενε σιωπηλός – εγώ δεν ξέρω αν θα τολμούσα να τα βάλω με τέτοιους ανθρώπους που ήθελαν να επιβάλουν αυτήν την σιωπή με την βία της δύναμής τους, όπως είχαν μάθει να κάνουν τόσο καιρό.

Όμως το κοινό αντέδρασε κι αυτό.

Το κοινό σηκώθηκε. Διαμαρτυρήθηκε με την σειρά του. Και άλλοι, ελεγε ο Ζαραλίκος στην περιγραφή του συμβάντος, στο παρελθόν έφυγαν από την αίθουσα. Μπορεί, κάποιοι από αυτούς που υπερασπίστηκαν τον κωμικό, να μην ήταν απολύτως ικανοποιημένοι από την παράσταση. Αλλά δεν ήθελαν να επιτρέψουν να την σιωπήσει κάποιος.

Σε μία στιγμή πολύ πιο σημαντική από όσο θέλουμε να αντιληφθούμε, το κοινό αντέδρασε στην σιωπή. Και έδειξε την πόρτα στους βίαιους εκπροσώπους της. Και η παράσταση συνεχίστηκε.

Όσοι με διαβάζετε, ξέρετε καλά πόσο πιεζω για σωστή, πλήρη δημοσιογραφία. Ξέρετε πόσο κόπο κάνω, κάθε φορά, να εκτιμηθεί ο ρόλος της φωνής, της άποψης, της υπεράσπισής της. Μου διέφυγε, ίσως γιατί ήταν η Σταμάτη, ίσως γιατί ήταν ο πασίγνωστος Ζαραλίκος, ίσως γιατί θεώρησα δεδομένο το αποτέλεσμα, μου διέφυγε πόσο σημαντικό ήταν αυτό που έγινε.

Αντί της επιβαλλόμενης σιωπής, η παράσταση συνεχίστηκε. Τα αστεία ειπώθηκαν, ακούστηκαν, άλλοι γέλασαν, άλλοι όχι, άλλοι προβληματίστηκαν, άλλοι επιβεβαιώθηκαν, ο καλλιτέχνης είπε όλα όσα είχε να πει, και κρίθηκε γι’ αυτό.

Καμία παρέα φίλων δεν μπόρεσε να την διακόψει, να τους την στερήσει. Ενώθηκαν, και είπαν «Ασ’τον να μιλήσει. Άσ’ τον να κριθεί. Ασ’ τον να ακούσουμε. Δεν έχεις δικαίωμα, εσύ και οι φίλοι σου, να μας εμποδίσεις να ακούσουμε αυτό που δεν σ’ αρέσει».

Και, η Τζένη Καρέζη, θέλω να πιστεύω, κάπου θα χαμογελάει από χθες.

Πριν από καιρό, στην Κρήτη αν δεν απατώμαι, στους σεισμούς, τηλεοπτικό κανάλι έπαιρνε συνέντευξη από μία κυρία που εξέφραζε την αγωνία και την αγανάκτησή της γιατί το κράτος δεν είχε φροντίσει να τους περιθάλψει ως όφειλε. «Τι είμαστε εμείς» έλεγε η συνεντευξιαζόμενη, «λαθρομετανάστες είμαστε;»

Ομολογώ ότι μου άφησε ένα σημάδι όλο αυτό. Μία σκέψη, που λίγο-λίγο μεγάλωνε, έπιανε έναν χώρο υπαρκτό, ήταν κάτι ανάμεσα σε μία θλίψη και μία αποκάλυψη, μία σύνδεση που έπρεπε να γίνει, και, κυρίως, έπρεπε να ειπωθεί.

Τι είμαστε εμείς, λαθρομετανάστες είμαστε; 

Είχα δουλειές, τρεξίματα, έμεινε πίσω όλο αυτό. Γράφω σαφώς σπανιότερα πια, άλλη φορά θα αναλύσουμε γιατί, και έτσι δεν μου τριβέλιζε το μυαλό τόσο, όσο να γραφτεί κείμενο αποκλειστικά γι’ αυτό. Πριν λίγο καιρό όμως όμως, μία άλλη τηλεοπτική παρουσία, ξύπνησε αυτήν την ξεχασμένη διαδικασία και την ταξίδεψε τα τέσσερα-πέντε μέτρα που χρειαζόταν για να γίνει από σκέψη, γραπτό κείμενο:

Η Ολλανδή δημοσιογράφος Ίνγκεμποργκ Μπέουχελ, πήρε τον λόγο στην κοινή συνέντευξη τύπου για την επίσκεψη του Ολλανδού πρωθυπουργού και ρώτησε (και τους δύο, αλλα κυρίως) τον έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για τα pushbacks, τις επαναπροωθήσεις που κάνει η Ελλάδα των μεταναστών στην Τουρκία. Το ύφος της ήταν δεικτικό, το «γιατί ψεύδεστε» προς τον πρωθυπουργό άναψε τα αίματα, και, ο,τι ακολούθησε μετά από αυτό, είναι καταγεγραμμένο.

Καταγεγραμμένη όμως, είναι και η αντίδραση μετά το συμβάν. Όσοι θεωρούν πως η Ελλάδα συμμετέχει σ’ αυτήν την (εξόχως παράνομη) διαδικασία και το αποκρύπτει, όσοι θεωρούν πως η δημοσιογραφία σκεπάζει με προσοχή κάθε αντίστοιχη αναφορά – βρήκαν την ηρωίδα τους. Όσοι, από την άλλη πλευρά, υπερασπίζονται την κυβέρνηση, θεώρησαν την ενέργεια της δημοσιογράφου από άστοχη έως επιθετική, και εστίασαν εκεί.

Ταυτόχρονα όμως σχεδόν, η ειδησεογραφία ασχολήθηκε και με μία ακόμα είδηση – την πολύ προβληματική, εξόχως επικίνδυνη έλλειψη φροντίδας στα νοσοκομεία, είτε Covid είτε απλών περιστατικών που, παρά την σοβαρή υγειονομικά κατάσταση της χώρας, από ότι φαίνεται, αφήνει τον κόσμο να αναρρώνει(;) σε ράντζα.

Pushbacks, εμείς που δεν είμαστε λαθρομετανάστες, και ράντζα. 

Υπάρχει μία ιστορία πίσω από αυτήν την σύνδεση – μία προτροπή. Πρόθεσή μου δεν είναι να μαλώσω κανέναν (όχι, ούτε την κυρία που διαμαρτύρεται) αλλά περισσότερο να εξηγήσω ένα γεγονός, να φωτίσω κάτι που σε μένα φαίνεται απολύτως λογικό, σχεδόν αδιανόητα ξεκάθαρο:

Το νήμα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Είναι, -αναρωτιέμαι φωναχτά τώρα- είναι ποτέ δυνατόν μία κυβέρνηση που κάνει pushbacks, ή που φυλακίζει ανθρώπους για χρόνια που δεν έκαναν τίποτα κακό σε άθλιες, απαράδεκτες συνθήκες, είναι δυνατόν να περιμένει κανείς να έχει ανθρώπινο πρόσωπο αλλού;

Είναι ποτέ δυνατόν, όταν η δημοσιογραφία και οι πολίτες, είτε αποδέχονται, είτε επιδοκιμάζουν, είτε απλώς αδιαφορούν σε όλα αυτά, είναι ποτέ δυνατόν να περιμένουν όντως διαφορετική αντιμετώπιση στην δική τους ανάγκη;

Αλήθεια;

Όταν φέρεσαι ρατσιστικά ως κυβέρνηση, όταν ξεχωρίζεις τους ανθρώπους σε «αδιάφορο αν θα πεθάνουν» και «πολύ σημαντικούς», το κάνεις κόβοντας ένα νήμα, αυτό που σε συνδέει με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με την ανθρωπιά – και το κόβεις δια παντός. Είναι αδύνατον να το ξαναβρείς. Δεν γίνεται. Σαν το κορδόνι του παραμυθιού, αν κοπεί, δεν θα βρεις ποτέ ξανά το σπίτι σου. Οι άνθρωποι μπήκαν στο ζύγι. Όποιο κι αν είναι αυτό το ζύγι, «Ξένοι» versus «Ελλήνων», «Μουσουλμάνοι» versus «Χριστιανών», «Μαύροι» versus «Λευκών», «Παράνομοι» versus «Νόμιμων» – από την στιγμή που βάζεις σε μία ζυγαριά την αξιοπρέπεια, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, από την στιγμή που την συγκρίνεις, παύει να έχει σταθερή, παγκόσμια αξία, έχει μόνο βάρος.

Και, το κακό με το βάρος, είναι πως είναι μία μονάδα μετρήσιμη. Πάντα, πάντα, ΠΑΝΤΑ θα υπάρχει κάτι πιο βαρύ. Πάντα. Δεν μετράς πια ανθρώπους, μετράς βάρη. Σήμερα, είσαι τυχερός, είναι οι ξένοι. Αύριο όμως; Όταν τελειώσουν οι ξένοι; Κάποια στιγμή θα έρθει και η δική σου σειρά. Αύριο θα είσαι εσύ.

Και, το ακόμα μεγαλύτερο κακό με αυτήν την διαδικασία, είναι πως επιτρέπεις σε κάποιον να ζυγίζει τι είναι πιο σημαντικό. Του δίνεις εξουσία πάνω στην ζωή και στον θάνατο, στην επιβίωση και την φρίκη, του δίνεις το δικαίωμα να επιλέξει. Και, αυτός που επιλέγει, ως άνθρωπος κι αυτός, για ένα πράγμα μπορείς να είσαι σίγουρος: δεν θα επιλέξει τον εαυτό του.

Ποτέ.

Άκουσες ποτέ σκούρο ρατσιστή να λέει «εμείς οι μαύροι πρέπει να πεθάνουμε»; Όχι, και ούτε θα το ακούσεις ποτέ. Ο ρατσιστής ποτέ δεν θα αντιληφθεί τον εαυτό του ως τον πιο αδύναμο κρίκο. Πάντα, πάντα πάντα θα θεωρεί πως έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από κάποιον με τον οποίο θα συγκριθεί.

Χμμμναι, αυτό βγάζει νόημα – αν την σύγκριση την κάνεις εσύ. Αν όμως επιτρέψεις σε κάποιον άλλον να κάνει την σύγκριση, μπορεί σήμερα να σε βρει πιο σημαντικό, μα δεν είναι δεδομένο πως θα το κάνει και αύριο. Του έδωσες την εξουσία να ζυγίζει, άρα ο ίδιος θα είναι πάντα πιο σημαντικός από οτιδήποτε. Και από σένα.

«Δεν είμαστε λαθρομετανάστες, για να μας συμπεριφέρονται έτσι». Μία δήλωση από έναν άνθρωπο που ανακάλυψε πως το ζύγι το έχει άλλος, πως δεν είναι πια ο πιο σημαντικός, πως πάντα θα υπάρχει κάποιος πιο βαρύς, πιο σπουδαίος. Το σχοινί κόπηκε, η ελπίδα να ξαναβρεις το σπίτι της ανθρώπινης αξιοπρέπειας εξανεμίστηκε, τώρα είσαι ανυπεράσπιστος στο δάσος με λύκους που τους ακόνισες εσύ τα δόντια τους. Και κάπως έτσι, δεν υπάρχουν λεφτά για καταλύματα και παροχή βοήθειας γιατί πάνε σε κάτι άλλο πιο σημαντικό, δεν περισσεύουν για σένα πια ΜΕΘ, αλλά για κάποιον πιο σημαντικό, δεν αγοράζονται πια ΜΕΘ και προσωπικό, αλλά τα χρήματα πάνε σε κάτι άλλο πιο σημαντικό, κάπως έτσι πεθαίνεις σε ένα ράντζο γιατί κάποιος άλλος σε ζυγισε σκάρτο. Κάπως έτσι είσαι ο Ινδαρές και σε βρίζουν και σένα και τα παιδιά σου οταν σε βαρέσουν, κάπως έτσι είσαι ένας περαστικός στην Νέα Σμύρνη και σου φυτεύουν διαθέσεις προθέσεις και δολοφονικές απόπειρες, κάπως έτσι αναρωτιέσαι γιατί ως πυροσβέστης να σε ψεκάζουν με αύρες και να σου κόβουν δάχτυλα.

Και κάπως έτσι θα ακούσεις ότι είσαι «ρεμάλι», «άχρηστος», «επικίνδυνος», «αδιάφορος», «αχάριστος». Όπως ακριβώς περιέγραψαν την δικαιολογία τους σε σένα όταν σκότωναν άλλους, έτσι ακριβώς θα περιγράψουν τον λόγο που θα δολοφονούν την δική σου ελπίδα, στους υπόλοιπους. Και όσο εσύ τους δικαιολόγησες τότε, ή αδιαφορούσες για την αδικία, τόσο θα τρελαίνεσαι που οι άλλοι θα αποδέχονται την αδικία εις βάρος σου με αντίστοιχες, ψευδέστατες δικαιολογίες. Θα ακούγονται όλα αυτά τόσο γνώριμα, πράγματι. Και θα είναι.

Αυτό το παιχνίδι είναι σκληρό – αλλά οι κανόνες του είναι ξεκάθαροι. Αν όταν κοπεί το νήμα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας το επιτρέψεις, αν δεν φωνάξεις, αν δεν ουρλιάξεις όταν συμβεί στον πιο ασήμαντο από σένα, το suid game ξεκίνησε. Στο τέλος θα μείνει ένας, και, σου το υπογράφω, δεν θα είσαι εσύ. 

Τι αξία έχει ένας λαθρομετανάστης; Τι αξία έχει ένας ανώνυμος φυλακισμένος; Τι αξία έχει ένας βρώμικος ζητιάνος; Τι αξία έχει ένας εξορισμένος και βασανισμένος κομμουνιστής, ένας χτυπημένος από την αστυνομία αναρχικός, ένας λοιδωρημένος γκέι, ένα παρατημένο στον δρόμο πρεζόνι, ένας ταλαιπωρημένος φτωχός;

Αυτοί είναι το νήμα της αξιοπρέπειας. Αυτοί πιασμένοι χέρι-χέρι, μπορούν να σε οδηγήσουν στο σπίτι της ανθρωπιάς σου.

Ένας να φύγει, σε έναν να επιτρέψεις να αποφασίσει ποιος αξίζει και ποιος όχι, το νήμα κόπηκε. 

Τουλάχιστον μην ξαφνιαστείς μετά.

Έστω ότι συμβαίνει ένα γεγονός. Ένα γεγονός που μας επηρεάζει όλους – όχι όπως μας επηρεάζει πχ ένας νόμος, αλλά όπως μας επηρεάζει μία απόφαση εξ ονόματί μας, διαφωνούμε μ’ αυτήν, και θέλουμε κάπως να διαχωρίσουμε την θέση μας.

Πως μπορούμε να αντιδράσουμε;

Έστω, ότι κάθε ένας που διαφωνεί, που αντιδρά μ’ αυτήν την απόφαση έχει να αντιμετωπίσει κατηγορίες προσωπικές, άσχετες πλήρως με το θέμα για το οποίο διαφωνεί. Έστω ότι βαφτίζεται κάθε αντίδραση βίαιη, ή φιλοτρομοκρατική, ή ως αναίσθητη απέναντι σε συγκεκριμένους νεκρούς και στις οικογένειές τους.

Έστω ότι τα μεγάλα ΜΜΕ, ραδιόφωνα, κανάλια, εφημερίδες και ιστοσελίδες επιμένουν να αγνοούν όχι μόνο το γεγονός αυτό καθ’ αυτό, αλλά και όταν υποχρεωτικά κάνουν μία αναφορά, την διανθίζουν με τις κατηγορίες και την ρητορική που ανέφερα πιο πάνω.

Πως μπορούμε να αντιδράσουμε;

Πως μπορούμε να δείξουμε ποιοι είμαστε, πόσοι είμαστε, πόσοι διαφωνούμε;

Έστω ότι αν γράψεις -έστω γράψεις- το ονοματεπώνυμο του ανθρώπου ο οποίος βιώνει αυτό το γεγονός σε δημόσιο μέσο, κινδυνεύεις να δεχτείς αποκλεισμό είτε της αναφοράς σου, είτε της παρουσίας σου συνολικά για μέρες ή και μήνα ακόμα. Χωρίς να έχεις προσβάλλει κανέναν, χωρίς να έχεις υποστηρίξει το ένα ή το άλλο – και μόνο με το ονοματεπώνυμο.

Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις προσωπικές κατηγορίες όπως «είσαι φίλος της τρομοκρατίας», «υπερασπίζεσαι τον τρομοκράτη», «φίλος των ακροαριστερών, των αντιεξουσιαστών, των αναρχικών», όταν μπλοκάρεσαι αυτόματα από το μόνο μέσο που μπορείς να μιλήσεις και μόνο που αναφέρεις ένα όνομα – ανεξαρτήτως περιεχομένου, τι άλλον τρόπο έχεις να αντιδράσεις;

Διαφωνείς. Ε, και; Ποιος το ξέρει;

~

Μόλις εχθές, μία ενέργεια που έγινε στο facebook με έκανε να αναθαρρήσω για την ποιότητα των συμπολιτών μου, και να ελπίζω, ακόμα, ότι κάτι τελικά μπορεί να αλλάξει.

Χιλιάδες άνθρωποι, μαζικά, άφησαν ένα σχόλιο στο τελευταίο άρθρο της Προέδρου της Δημοκρατίας στο facebook. Το αίτημά τους ήταν πως η ΠτΔ οφείλει να πάρει θέση στην διαμάχη για την κυβερνητική άρνηση στο αίτημα για μεταγωγή του καταδικασμένου για τρομοκρατία και δολοφονίες Δημήτρη Κουφοντίνα (το καλό με το να έχεις δικό σου blog, κανείς δεν μπορεί αυτόματα να σε λογοκρίνει επειδή ανέφερες απλώς ένα όνομα) στον Κορυδαλλο, και την ως διαμαρτυρία απεργία πείνας του κρατούμενου που τον οδηγεί σε μόνιμες βλάβες, ή θάνατο.

Τα περισσότερα αν όχι όλα τα μηνύματα διάβασα εγώ (και διάβασα ΠΟΛΛΑ), είχαν μία ευπρέπεια και ένα ήθος που σπανίζει στον δημόσιο λόγο. Δεν είναι τυχαίο αυτό, καθώς επικοινωνούσαν με την ΠτΔ που εξ θέσεως δεν έχει αρμοδιότητες για το ζητούμενο θέμα (αν εξαιρέσει κανείς πιθανή άρνησή της να υπογράψει τον νόμο που στερούσε, φωτογραφικά λέει η δικηγόρος του, την δυνατότητα σε τρομοκράτες να εκτίουν την φυλάκισή τους σε αγροτικές φυλακές – αλλά δεν έχω αρκετές γνώσεις για κρίνω την αντισυνταγματικότητά του και/ή την δυνατότητα παρέμβασής της), και το αίτημα ήταν, απλώς, να πάρει δημόσια θέση στο ζήτημα αυτό, πριν ο ασθενής πλέον κρατούμενος καταλήξει. Όταν δε, οι αρχικοί σχολιαστές είδαν τα μηνύματά τους να εξαφανίζονται από την σελίδα, επανήλθαν και πολλαπλασιάστηκαν μάλιστα, διατηρώντας, παρά τις διαμαρτυρίες τους, έναν κόσμιο λόγο.

Όπως το βλέπω εγώ, ήταν μία κορυφαία στιγμή δημοκρατίας.

Οι αποκλεισμένοι από τον δημόσιο λόγο συμπολίτες μας, επώνυμα κατα βάση (καθώς το facebook είναι πολύ αυστηρότερο στην «ανωνυμία» από ότι πχ το twitter), ευπρεπώς σε μεγάλο βαθμό, αν όχι πλήρως, δημόσια και κατά χιλιάδες, ζήτησαν από την ΠτΔ να παρέμβει με την θέση της.

Προφανώς η ΠτΔ δεν μπορεί θεσμικά να αλλάξει κάτι πια – είναι προφανές αυτό. Μία δήλωσή της όμως, θα κατέρριπτε κάθε φαιδρό και έωλο επιχείρημα όπως «υποστηρικτές της βίας και της τρομοκρατίας» με το οποίο στολίζονται όλοι οι διαμαρτυρόμενοι, και θα έμενε χώρος μόνο για σοβαρή συζήτηση, και καθαρά επιχειρήματα.

Η γνώμη μου είναι, ότι ζήσαμε μία ψηφιακή πλατεία Συντάγματος.

Μοιάζει υπερβολικό, το καταλαβαίνω, αλλά θεωρώ ότι οι κινητήριες γραμμές είναι οι ίδιες. Δημοκρατία, Δικαιοσύνη. Οι πολίτες που φέρουν το στίγμα της αποδοχής της τρομοκρατίας, ακουμπούν στον πρώτο πολίτη της δημοκρατίας, ευπρεπώς, την αγωνία και τις ελπίδες τους για να είναι δίπλα τους, έστω με μία δήλωση, έστω και μόνο για την επόμενη μέρα όπου νιώθουν ότι θα χρεωθούν αυτό που αισθάνονται ότι είναι μία κρατική δολοφονία.

Αν δεν είναι αυτό, από μόνο του, δείγμα στήριξης της δημοκρατίας, τι είναι;

Δεν τρέφω ελπίδες για την παρέμβαση της κ. Σακελλαροπουλου – δεν είναι καν αυτό το δικό μου ζητούμενο, αν με ρωτήσετε. Αν πιστεύει ότι οφείλει, ας παρέμβει. Αν πιστεύει ότι δεν οφείλει, ότι δεν πρέπει, ας μείνει σιωπηλή. Αν θέλει να στηρίξει τον Κουφοντίνα στο αίτημά του (σταματήστε ένα λεπτό, και σκεφτείτε το, δεν θα ήταν μία μοναδική στιγμή;) ας το κάνει, αν θέλει να στηρίξει την κυβέρνηση, ας κάνει αυτό.

Έκαστος εφ’ ω ετάχθη, και θα κριθεί από τις πράξεις και τις απραξίες του – όπως άλλωστε (ειδικά σ’ αυτόν τον θεσμό) έγινε πολλάκις στο παρελθόν.

Όπως όμως σε κάθε διαδήλωση, όπως σε κάθε διαμαρτυρία, σε κάθε επανάσταση, έχει μεγάλη σημασία να ζητάς. Αν θα πετύχεις είναι ένα επόμενο βήμα, και δεν εξαρτάται καθόλου από εσένα.

Σημασία έχει να ζητάς, να μιλάς, να εκφράζεις την γνώμη σου.

Η νίκη δεν ήρθε επειδή μπορεί να πιεστεί η ΠτΔ να πάρει θέση – ούτε καν αν θα το κάνει τελικά. 

Η νίκη ήρθε επειδή κοιτάξαμε με δέος ο ένας το comment του άλλου, διαβάσαμε ευγενικά και αγωνιώδη μηνύματα, είδαμε υποστηρικτές της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας δίπλα μας, και ήταν σαν να κοιταχτήκαμε για μια στιγμή στα μάτια. 

Εκμεταλλευτήκαμε αυτήν την ελάχιστη, μικρή χαραμάδα που μας δόθηκε, με αξιοπρέπεια και πίστη στον σκοπό και τον αγώνα μας. 

Μπορεί να μην ξαναγίνει, μπορεί την επόμενη φορά να μην είναι τόσο αγνό, ή τόσο ακηδεμόνευτο, αλλά αυτή η ψηφιακή στιγμή είναι δική μας, μπορούμε να είμαστε περήφανοι γι’ αυτήν, για την φορά που είπαμε «όχι στο όνομά μου» με θάρρος περισσότερο από όσο δικαιολογεί αυτός ο παράλογος κόσμος μας και με ευπρέπεια μεγαλύτερη των προσδοκιών μας.

Αυτό το υπογεγραμμένο σχόλιο, ήταν εκκωφαντική κραυγή, μία αναπάντεχη ηλιαχτίδα ελευθερίας, και ελπίζω να ζεστάνει λίγο τις ανέλπιδες καρδιές μας, ότι είμαστε αρκετοί, ότι μπορούμε να ελπίζουμε πως κάτι μπορεί να αλλάξει.

Με κάτι τόσο ελάχιστο, και όμως, τόσο ουσιώδες:

Click, and share your comment.

Ο καιρός του κορονοϊού έχει φέρει μία θεαματική αλλαγή στην κυβερνητική πολιτική, που δεν είμαι απολύτως σίγουρος ότι είναι σαφής από όλους. Μια αλλαγή που συμβαίνει τώρα, που θα συζητείται για χρόνια, και που θα επηρεάσει τις πολιτκές εξελίξεις στο μέλλον όσο τίποτα άλλο (πλην, ίσως, της διάδοσης του Τραμπισμού)

Όσοι από εμάς εμπιστέυονται την δημοκρατία ως πολίτευμα, επιχειρηματολογώντας πως είναι το καλύτερο δυνατό αυτήν την στιγμή, παρά τα προβλήματά του, δεν παραλείπουμε ένα σοβαρότατο μειονέκτημά του:

Μία κυβέρνηση αναλαμβάνει την απόλυτη εξουσία για τέσσερα χρόνια, και, μέσα σ’ αυτά, εκτός από πολύ συγκεκριμένες αποφάσεις που χρειάζονται ευρύτερη πλειοψηφία, το 90% των αποφάσεων αυτών μπορούν να ληφθούν χωρίς να ερωτηθεί κανείς για την γνώμη του. Δίδεται δηλαδή ένα τετραετές πάσο, στο οποίο οι κυβερνώντες (όποιοι και να είναι αυτοί, είτε τους έχουμε επιλέξει εμείς και μας είναι αρεστοί, είτε τους έχουν επιλέξει οι άλλοι και μας είναι δυσάρεστοι, είτε τους έχουμε επιλέξει εμείς αλλά μας είπαν ψέματα και πλέον μας είναι δυσάρεστοι) μπορούν να καθορίσουν το παρόν και το μέλλον μας – και εμείς, ως ψηφοφόροι, η μόνη δυνατότητα εκλογικής αντίδρασης που έχουμε είναι στο τέλος της τετραετίας να κρίνουμε τις αποφάσεις, τις υποσχέσεις και τα αποτελέσματα, και να ψηφίσουμε είτε θετικά, είτε αρνητικά. Τότε όμως. Στο τέλος της τετραετίας. 

Μέχρι τότε, η κυβέρνηση συνήθως κάνει ο,τι θέλει, ανεξέλεγκτα.

Ως τότε, όμως, έχουμε βρει τρόπο να αντιδρούμε ως πολίτες στις αποφάσεις του κράτους, δείχνοντας την αρνητική μας διάθεση σε κάτι που διαφωνούμε. Είτε με πορείες, είτε με παραστάσεις διαμαρτυρίας, είτε με εξωτερικευμένη κοινωνική αντίδραση κυρίως μέσω του τύπου, δεν είναι σπάνιο οι κυβερνώντες να αντιλαμβάνονται ότι μία απόφαση που παίρνουν θα τους κοστίσει είτε όταν οι πολίτες θα προσέλθουν στις κάλπες, είτε εκείνη την στιγμή από το μέγεθος των αντιδράσεων – και (καλώς ή κακώς) τις παίρνουν πίσω.

Αυτό το δούναι και λαβείν είναι υγιές, ένα θεσμοθετημένο κοινωνικά «άνοιγμα της χύτρας» ώστε να μην μαζευτούν απαράδεκτες αποφάσεις και η έλειψη ανοχής οδηγήσει σε θεσμικές ανωμαλίες. Ο κόσμος δικαιούται να διαφωνεί, να αντιδρά, να οργανώνεται, να εκφράζεται, να διαμαρτύρεται και να επαναστατεί, και το εν ισχύ κράτος όχι απλώς οφείλει, αλλά είναι και προς το συμφέρον του να ακούει την κοινωνία που εκ της θέσεως του έχει οριστεί να υπηρετεί.

Τέσσερα χρόνια είναι πολλά, για να μην υπάρχει κανένας έλεγχος

~

Η πανδημία έχει φέρει όμως τα πάνω-κάτω. Χωρίς να πάρω θέση για τις αποφάσεις της κυβέρνησης, καθώς το θέμα μου εδώ είναι περισσότερο θεωρητικό, υπάρχουν πολίτες που αντιδρούν – αλλά η αντίδραση του κόσμου δεν είναι πια θεσμοθετημένη.

Δεν υπάρχει ειδικός αριθμός στα SMS δικαιολόγησης εξόδου από το σπίτι, για «Αντίδραση/διαφωνία» – όπως υπάρχει για αγορές. 

Μπορεί να μοιάζει γελοίο ως επισήμανση – αλλά κάθε άλλο παρά γελοίο ήταν, όταν, στην επέτειο του Πολυτεχνείου μία γυναίκα έφαγε πρόστιμο γιατί προσήλθε εντελώς ατομικά στο Πολυτεχνείο να εναποθέσει ένα λουλούδι, με SMS άσκησης. Η ιστορία της απέτρεψε και άλλους (μεταξύ των οποίων και τον γράφοντα) να αφήσουν ένα λουλούδι στο ίδιο σημείο, όχι για λόγους προστασίας από τον κορονοϊό, αλλά αποκλειστικά για λόγους νομιμότητας.

Κάθε άλλο παρά γελοίο ήταν, όταν επιστρατεύθηκαν δεκάδες αστυνομικοί για να σταματήσουν …πέντε βουλευτές του ΜέΡΑ25 να παραγματοποιήσουν διαμαρτυρία στην Αμερικάνικη πρεσβεία, ενώ δεν ήξεραν πως να αντιδράσουν στους αντίστοιχους διαδηλωτές του ΚΚΕ που κατέβηκαν με SMS για γιατρό, αφού υπάρχει νοσοκομείο κοντά στην πρεσβεία…

Κάθε άλλο παρά γελοίο ήταν, που απαγορεύτηκαν, με νόμο, οι συγκεντρώσεις άνω των τριών για την ίδια ημέρα – παρότι καμία επιτροπή δεν παραδέχθηκε ποτέ, ότι είχε ζητήσει τέτοια μέτρα.

Κάθε άλλο παρά γελοίες ήταν οι προσαγωγές, οι επιθέσεις, και η αντίδραση στις εκδηλώσεις για την επέτειο της δολοφονίας Γρηγορόπουλου, οι πεταμένες ανθοδέσμες, και οι κρότου λάμψης μέσα στον κλειστό χώρο πολυκατοικίας.

Κάθε άλλο παρά γελοίες ήταν οι αντιδράσεις των αστυνομικών δυνάμεων που έριξαν χημικά και στοίβαξαν διαδηλωτές για τις αντιδράσεις στον νόμο που αφορά τον Κουφοντίνα.

Κάθε άλλο παρά γελοίο ήταν που το υπουργείο προστασίας του πολίτη εξέδωσε ανακοίνωση (που μετά την πήρε πίσω, λέγοντας θρασύτατα ότι φταίμε εμείς που δεν καταλάβαμε -πάλι- σωστά) για την σωστή θέση που πρέπει να βρίσκονται φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφοι για να μην …χτυπήσουν.

~

Κάθε άλλο παρα γελοία είναι όλα αυτά – κυρίως επειδή είναι τρομαχτικά.

Οι πολίτες δεν έχουν κανέναν τρόπο αντίδρασης πια, και οι αποφάσεις συνεχίζουν να παίρνονται ερήμην τους. Είτε είναι για τα πανεπιστήμια, είτε είναι για τον Κουφοντίνα, είτε είναι για τα μέτρα στήριξης, είτε για την άρση της ασυλίας της πρώτης κατοικίας, είτε είναι για οτιδήποτε άλλο, η κυβέρνηση καταστέλει κάθε μορφή συγκέντρωσης με ένα επιχείρημα που θα φανεί ιδιαιτέρως προβληματικό συν τω χρόνο:

«Για το καλό σας»

Με αυτήν την δικαιολογία την ημέρα του Πολυτεχνείου απαγόρεψε τις συγκεντρώσεις, με αυτήν συλλαμβάνει και εξοντώνει με το σκληρότατο πρόστιμο των 300 ευρώ, με αυτήν πατάσσει κάθε ατομική ή ομαδική αντίδραση. Όταν δε συνεργάζεται με την διαδεδομένη στήριξη των ΜΜΕ, οι φωνές σιωπούνται ποικιλοτρόπως.

Βέβαια, αυτό δεν λειτουργεί αντίστροφα. Η κυβέρνηση συνεχίζει να νομοθετεί ακάθεκτη ακόμα και νομοσχέδια που είναι δεδομένο ότι θα φέρουν αντιδράσεις, ειδικά εν μέσω πανδημίας – όπως αυτό για την …δυνατότητα να χρεωκοπεί ένα φυσικό πρόσωπο, και να χάνει την πρώτη κατοικία του. Περιέργως πως, θα έλεγε κανείς πως η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται την πανδημία και την φυσική αδυναμία αντιδράσεων, ακριβώς για να περάσει τέτοια νομοθετήματα: 151+ έχει, μπορεί να το κάνει κάλλιστα.

Νόμιμο, αλλά ελέγχεται ως προς το ηθικό του.

Διότι θα έλεγε κανείς πως θα μπορούσε, εν μέσω πανδημίας, «για το καλό μας» να δοθούν άλλοι τρόποι σχολιασμού και δυνατότητας αντίδρασης, όπως πχ να ζητάται μέσω του κοινοβουλίου, αυξημένη πλειοψηφία για να περάσουν νόμοι που αφορούν έντονα τους πολίτες και δημιουργούν προβλήματα.

Για το καλό μας, για παράδειγμα, συνεχίζονται να έρχονται ακόμα και εμβόλιμα σε νομοσχέδια άσχετα νομοθετήματα, που ανατρέπουν καταστάσεις ετών, ψηφίζονται εν ριπή οφθαλμού, ακόμα και όταν ελέγχονται για την αιτιολόγησή τους, την αποτελεσματικότητά τους, ή ακόμα και την συνταγματική νομιμότητά τους.

Αν όμως, αν, η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται αυτήν την δύσκολη κατάσταση, τότε θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πως (και με βάση και τις αρνήσεις των λοιμωξιολόγων για οποιαδήποτε ανάμιξη σε πολιτικού τύπου αποφάσεις, όπως είναι η απαγόρευση κυκλοφορίας ή συγκέντρωσης σε ανοικτό χώρο) να υποθέσει λοιπόν ότι η κυβέρνηση εργαλειοποιεί τον δικαιολογημένο φόβο, για να κάμψει κάθε δημόσια εκφρασμένη αντίδραση για τις αποφάσεις της.

«Για το καλό μας» μεν, αλλά όχι και τόσο – αν με εννοείτε.

Για παράδειγμα, «για το καλό μας» θα μπορούσε να αυστηροποιήσει τις συνθήκες με τις οποίες ένας άνθρωπος δύναται να φέρει νόμιμα όπλο, αντί να καταστείλει τις εκδηλώσεις μνήμης για τον Γρηγορόπουλο – και όχι να προσλαμβάνει ακόμα περισσότερους αστυνομικούς, ένοπλους, με τις λιγότερες δυνατόν ώρες και δυνατότητες εκπαίδευσης.

~

Όμως, το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Γιατί ακόμα και αν κάποιοι νόμοι αλλάζουν στο μέλλον, από άλλες κυβερνήσεις με πιο ευήκοα ώτα στους ανθρώπους που οφείλουν να ακουν και να προστατεύουν – αυτό που πληγώνεται ανεπανόρθωτα, είναι η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση στα θέματα της πανδημίας.

Είναι ήδη αρκετά πληγωμένη αυτή η εμπιστοσύνη, όταν για παράδειγμα η κυβέρνηση εξηγεί γιατί δεν χρειάζονται μάσκες στα σχολεία λίγο πριν εσπευσμένα αντιληφθεί το λαθος της (και το αντικαταστήσει με ένα λίγο μικρότερο λάθος στα μεγέθη), ή στην επιμονή ότι δεν κολλάει στις τάξεις γιατί είναι καλύτερα να έχει περισσότερους μαθητες από ότι λιγότερους, και εν πάσει περιπτώσει, ο μέσος όρος δικαιώνει την απόφασή  της.

Αν όμως ο κόσμος αντιληφθεί ότι οι αποφάσεις παίρνονται όχι «για το καλό μας», αλλά για να κυβερνούν ανεξέλεγκτοι, και μάλιστα με προφάσεις δικαιολογημένες «επιστημονικά» ο κόσμος θα χάσει την μοναδική κατεύθυνση που μπορεί να του σώσει την ζωή, και θα αφεθεί ανεξέλεγκτα πια, σε κάθε ψεκασμένη ή μη υπόθεση που θα κάνει τα πράγματα να μοιάζουν λίγο πιο λογικά από ότι ζει σήμερα.

Και αντίθετα από έναν νόμο που αύριο από τους καταλληλότερους ανθρώπους αλλάζει, ούτε οι νεκροί συνάνθρωποί μας θα ξαναγυρίσουν στην ζωή, ούτε θα φτάσει ο χρόνος για να επαναχτιστεί μία σχέση εμπιστοσύνης απέναντι στους εκλεγμένους και σ’ αυτούς που τους επιλέγουν.

«Για το καλό μας», λοιπον, ελπίζω να γίνει αντιληπτό σύντομα όλο αυτό και να αλλάξει κατεύθυνση αυτή η εκτροπή. Για να μην ακολουθήσουν άλλα πράγματα, κι αυτά «για το καλό μας»