Έστω ότι συμβαίνει ένα γεγονός. Ένα γεγονός που μας επηρεάζει όλους – όχι όπως μας επηρεάζει πχ ένας νόμος, αλλά όπως μας επηρεάζει μία απόφαση εξ ονόματί μας, διαφωνούμε μ’ αυτήν, και θέλουμε κάπως να διαχωρίσουμε την θέση μας.

Πως μπορούμε να αντιδράσουμε;

Έστω, ότι κάθε ένας που διαφωνεί, που αντιδρά μ’ αυτήν την απόφαση έχει να αντιμετωπίσει κατηγορίες προσωπικές, άσχετες πλήρως με το θέμα για το οποίο διαφωνεί. Έστω ότι βαφτίζεται κάθε αντίδραση βίαιη, ή φιλοτρομοκρατική, ή ως αναίσθητη απέναντι σε συγκεκριμένους νεκρούς και στις οικογένειές τους.

Έστω ότι τα μεγάλα ΜΜΕ, ραδιόφωνα, κανάλια, εφημερίδες και ιστοσελίδες επιμένουν να αγνοούν όχι μόνο το γεγονός αυτό καθ’ αυτό, αλλά και όταν υποχρεωτικά κάνουν μία αναφορά, την διανθίζουν με τις κατηγορίες και την ρητορική που ανέφερα πιο πάνω.

Πως μπορούμε να αντιδράσουμε;

Πως μπορούμε να δείξουμε ποιοι είμαστε, πόσοι είμαστε, πόσοι διαφωνούμε;

Έστω ότι αν γράψεις -έστω γράψεις- το ονοματεπώνυμο του ανθρώπου ο οποίος βιώνει αυτό το γεγονός σε δημόσιο μέσο, κινδυνεύεις να δεχτείς αποκλεισμό είτε της αναφοράς σου, είτε της παρουσίας σου συνολικά για μέρες ή και μήνα ακόμα. Χωρίς να έχεις προσβάλλει κανέναν, χωρίς να έχεις υποστηρίξει το ένα ή το άλλο – και μόνο με το ονοματεπώνυμο.

Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις προσωπικές κατηγορίες όπως «είσαι φίλος της τρομοκρατίας», «υπερασπίζεσαι τον τρομοκράτη», «φίλος των ακροαριστερών, των αντιεξουσιαστών, των αναρχικών», όταν μπλοκάρεσαι αυτόματα από το μόνο μέσο που μπορείς να μιλήσεις και μόνο που αναφέρεις ένα όνομα – ανεξαρτήτως περιεχομένου, τι άλλον τρόπο έχεις να αντιδράσεις;

Διαφωνείς. Ε, και; Ποιος το ξέρει;

~

Μόλις εχθές, μία ενέργεια που έγινε στο facebook με έκανε να αναθαρρήσω για την ποιότητα των συμπολιτών μου, και να ελπίζω, ακόμα, ότι κάτι τελικά μπορεί να αλλάξει.

Χιλιάδες άνθρωποι, μαζικά, άφησαν ένα σχόλιο στο τελευταίο άρθρο της Προέδρου της Δημοκρατίας στο facebook. Το αίτημά τους ήταν πως η ΠτΔ οφείλει να πάρει θέση στην διαμάχη για την κυβερνητική άρνηση στο αίτημα για μεταγωγή του καταδικασμένου για τρομοκρατία και δολοφονίες Δημήτρη Κουφοντίνα (το καλό με το να έχεις δικό σου blog, κανείς δεν μπορεί αυτόματα να σε λογοκρίνει επειδή ανέφερες απλώς ένα όνομα) στον Κορυδαλλο, και την ως διαμαρτυρία απεργία πείνας του κρατούμενου που τον οδηγεί σε μόνιμες βλάβες, ή θάνατο.

Τα περισσότερα αν όχι όλα τα μηνύματα διάβασα εγώ (και διάβασα ΠΟΛΛΑ), είχαν μία ευπρέπεια και ένα ήθος που σπανίζει στον δημόσιο λόγο. Δεν είναι τυχαίο αυτό, καθώς επικοινωνούσαν με την ΠτΔ που εξ θέσεως δεν έχει αρμοδιότητες για το ζητούμενο θέμα (αν εξαιρέσει κανείς πιθανή άρνησή της να υπογράψει τον νόμο που στερούσε, φωτογραφικά λέει η δικηγόρος του, την δυνατότητα σε τρομοκράτες να εκτίουν την φυλάκισή τους σε αγροτικές φυλακές – αλλά δεν έχω αρκετές γνώσεις για κρίνω την αντισυνταγματικότητά του και/ή την δυνατότητα παρέμβασής της), και το αίτημα ήταν, απλώς, να πάρει δημόσια θέση στο ζήτημα αυτό, πριν ο ασθενής πλέον κρατούμενος καταλήξει. Όταν δε, οι αρχικοί σχολιαστές είδαν τα μηνύματά τους να εξαφανίζονται από την σελίδα, επανήλθαν και πολλαπλασιάστηκαν μάλιστα, διατηρώντας, παρά τις διαμαρτυρίες τους, έναν κόσμιο λόγο.

Όπως το βλέπω εγώ, ήταν μία κορυφαία στιγμή δημοκρατίας.

Οι αποκλεισμένοι από τον δημόσιο λόγο συμπολίτες μας, επώνυμα κατα βάση (καθώς το facebook είναι πολύ αυστηρότερο στην «ανωνυμία» από ότι πχ το twitter), ευπρεπώς σε μεγάλο βαθμό, αν όχι πλήρως, δημόσια και κατά χιλιάδες, ζήτησαν από την ΠτΔ να παρέμβει με την θέση της.

Προφανώς η ΠτΔ δεν μπορεί θεσμικά να αλλάξει κάτι πια – είναι προφανές αυτό. Μία δήλωσή της όμως, θα κατέρριπτε κάθε φαιδρό και έωλο επιχείρημα όπως «υποστηρικτές της βίας και της τρομοκρατίας» με το οποίο στολίζονται όλοι οι διαμαρτυρόμενοι, και θα έμενε χώρος μόνο για σοβαρή συζήτηση, και καθαρά επιχειρήματα.

Η γνώμη μου είναι, ότι ζήσαμε μία ψηφιακή πλατεία Συντάγματος.

Μοιάζει υπερβολικό, το καταλαβαίνω, αλλά θεωρώ ότι οι κινητήριες γραμμές είναι οι ίδιες. Δημοκρατία, Δικαιοσύνη. Οι πολίτες που φέρουν το στίγμα της αποδοχής της τρομοκρατίας, ακουμπούν στον πρώτο πολίτη της δημοκρατίας, ευπρεπώς, την αγωνία και τις ελπίδες τους για να είναι δίπλα τους, έστω με μία δήλωση, έστω και μόνο για την επόμενη μέρα όπου νιώθουν ότι θα χρεωθούν αυτό που αισθάνονται ότι είναι μία κρατική δολοφονία.

Αν δεν είναι αυτό, από μόνο του, δείγμα στήριξης της δημοκρατίας, τι είναι;

Δεν τρέφω ελπίδες για την παρέμβαση της κ. Σακελλαροπουλου – δεν είναι καν αυτό το δικό μου ζητούμενο, αν με ρωτήσετε. Αν πιστεύει ότι οφείλει, ας παρέμβει. Αν πιστεύει ότι δεν οφείλει, ότι δεν πρέπει, ας μείνει σιωπηλή. Αν θέλει να στηρίξει τον Κουφοντίνα στο αίτημά του (σταματήστε ένα λεπτό, και σκεφτείτε το, δεν θα ήταν μία μοναδική στιγμή;) ας το κάνει, αν θέλει να στηρίξει την κυβέρνηση, ας κάνει αυτό.

Έκαστος εφ’ ω ετάχθη, και θα κριθεί από τις πράξεις και τις απραξίες του – όπως άλλωστε (ειδικά σ’ αυτόν τον θεσμό) έγινε πολλάκις στο παρελθόν.

Όπως όμως σε κάθε διαδήλωση, όπως σε κάθε διαμαρτυρία, σε κάθε επανάσταση, έχει μεγάλη σημασία να ζητάς. Αν θα πετύχεις είναι ένα επόμενο βήμα, και δεν εξαρτάται καθόλου από εσένα.

Σημασία έχει να ζητάς, να μιλάς, να εκφράζεις την γνώμη σου.

Η νίκη δεν ήρθε επειδή μπορεί να πιεστεί η ΠτΔ να πάρει θέση – ούτε καν αν θα το κάνει τελικά. 

Η νίκη ήρθε επειδή κοιτάξαμε με δέος ο ένας το comment του άλλου, διαβάσαμε ευγενικά και αγωνιώδη μηνύματα, είδαμε υποστηρικτές της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας δίπλα μας, και ήταν σαν να κοιταχτήκαμε για μια στιγμή στα μάτια. 

Εκμεταλλευτήκαμε αυτήν την ελάχιστη, μικρή χαραμάδα που μας δόθηκε, με αξιοπρέπεια και πίστη στον σκοπό και τον αγώνα μας. 

Μπορεί να μην ξαναγίνει, μπορεί την επόμενη φορά να μην είναι τόσο αγνό, ή τόσο ακηδεμόνευτο, αλλά αυτή η ψηφιακή στιγμή είναι δική μας, μπορούμε να είμαστε περήφανοι γι’ αυτήν, για την φορά που είπαμε «όχι στο όνομά μου» με θάρρος περισσότερο από όσο δικαιολογεί αυτός ο παράλογος κόσμος μας και με ευπρέπεια μεγαλύτερη των προσδοκιών μας.

Αυτό το υπογεγραμμένο σχόλιο, ήταν εκκωφαντική κραυγή, μία αναπάντεχη ηλιαχτίδα ελευθερίας, και ελπίζω να ζεστάνει λίγο τις ανέλπιδες καρδιές μας, ότι είμαστε αρκετοί, ότι μπορούμε να ελπίζουμε πως κάτι μπορεί να αλλάξει.

Με κάτι τόσο ελάχιστο, και όμως, τόσο ουσιώδες:

Click, and share your comment.

Μετά από αρκετές ημέρες απουσίας (πάνε και τα …μεζεδάκια που ήλπιζα να συνεχίζω) και εν μέσω εσωτερικής διαπραγμάτευσης για την συμφωνία των Πρεσπών και την ψήφο εμπιστοσύνης, κάτι που έχει φύγει πλέον από την επικαιρότητα συνεχίζει να με απασχολεί:

Σε ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης – κράτησης, ένας άνθρωπος από το Καμερούν, έχασε την ζωή του. Χιλιάδες άλλοι περονιάζονται από το κρύο, καθώς δεν υπάρχει θέρμανση ειδικά στις σκηνές, και άλλη μία φωτιά ξέσπασε, σαν αυτήν υποθέτω που στοίχισε την ζωή σε μία γιαγιά και το 6χρονο εγγόνι της Κουρδικής καταγωγής το 2016 καθώς προσπαθούσαν να ζεσταθούν με μία σόμπα.

Από αναθυμιάσεις από μαγκάλι πέθανε ένας άνθρωπος, πακιστανικής καταγωγής, δύο άλλοι κινδυνεύουν – φτωχοί άνθρωποι και αμάθητοι κι αυτοί στην χρήση του όπως και η μητέρα με το παιδί της που πέθαναν το 2012.

Ένας κρατούμενος πέθανε τα Χριστούγεννα (στο πειθαρχείο, και αναφέρεται ότι παρακολουθούσε πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ), ένας ακόμη εχθές δολοφονήθηκε με μαχαίρι στον Κορυδαλλό – ήταν κατηγορούμενος για πολύ σημαντικές δίκες, και ένας ακόμη βρέθηκε κρεμασμένος στο κελί του στα κρατητήρια του Αγίου Νικολάου Κρήτης, μόλις σήμερα.

Για όλους αυτούς, φέρουμε ευθύνη. Ως χώρα, ως πολίτες, ως κυβέρνηση. Η πρώτη και αρχική μας, είναι η αντίδρασή μας για τέτοια φαινόμενα, ώστε να μην ξανασυμβούν.

~

Για κανέναν εξ αυτών, δεν υπήρξε αξιοπρεπής αντίδραση: Ουδείς ένιωσε την ανάγκη να απολογηθεί για το γιατί άνθρωποι στερούνται θέρμανσης λόγω φτώχειας και χάνουν την ζωή τους, γιατί χιλιάδες στερούνται αξιοπρεπούς διαβίωσης στις σκηνές, γιατί κάποιοι πεθαίνουν στην βάρδια των αστυνομικών τμημάτων.

– Για τους νεκρούς των μαγκαλιών, υπάρχει μία κατάφωρη αδικία: Σε τίποτα, σε τίποτα απολύτως δεν διαφέρει ο θάνατος των πακιστανών (υπήρχε και άλλος ένας στην Καρδίτσα, πχ, το 2017), σε τίποτα απολύτως, με τον θάνατο της 13χρονης Σάρας με την μητέρα της. Φτωχοί άνθρωποι, που αναγκάστηκαν να ζεσταθούν με ο,τι είχαν, ακόμα και αν αυτό ήταν επικίνδυνο και θα τους στερούσε και την ίδια την ζωή – όπως και έγινε.

Τότε, έγινε χαμός. Τώρα;

– Για τους νεκρούς μετανάστες μέχρι το 2015, γινόταν χαμός. Τώρα, ένας (ακόμη) άνθρωπος πεθαίνει, χιλιάδες παγώνουν, οι συνθήκες είναι απαράδεκτες, οι καταγγελίες τρομαχτικές που μιλούν μέχρι και για βιασμούς ΑΝΗΛΙΚΩΝ, και το θέμα είναι ως μη-υπάρχον.

Τότε έγινε χαμός. Τώρα;

– Για τους νεκρούς στις φυλακές, έγιναν τόσα, ειπώθηκαν άλλα τόσα. Η αντίδραση έφερε ΤΟΤΕ, ακόμα και επι ΝΔ, καλύτερες συνθήκες, κρεβάτια για όλους, απεντομώσεις. Αντίδραση από ανθρώπους που δεν ψήφιζαν ΝΔ, σε μία κυβέρνηση ΝΔ. Τώρα, άνθρωποι πεθαίνουν από μόλυνση δοντιών, βρίσκονται κρεμασμένοι, άλλοι βασανισμένοι, άλλοι δολοφονούνται ενώ τους περιμένουν σημαντικές δίκες – και υπάρχει απόλυτη σιωπή για τις συνθήκες και τις ευθύνες.

Τότε, έγινε χαμός. Τώρα;

…τώρα;

Αυτή η σιωπή, βαρύνει πρώτα εμάς. Αρνούμαι εκ πεποιθήσεως το «δεν δικαιούστε να ομιλείτε» – γιατί όλοι δικαιούνται να ομιλούν, όταν αυτό που δείχνουν είναι σωστό. Κάθε κατηγορία από όπου και αν έρχεται, αριστερά, κέντρο, ή δεξιά, αν αναφέρεται στον Κορυδαλλό και τα κρατητήρια, αν αναφέρεται στην κόλαση της Μόριας (και στην Σάμο ισχύουν μαθαίνω ίδια και χειρότερα), αν αναφέρεται σε ανθρώπους που χάνουν την ζωή τους το 2019 γιατί πασχίζουν να ζεσταθούν – κάθε καταγγελία αξίζει να ειπωθεί, και αξίζει να προσεχθεί.

Είτε λέγεται μέχρι το 2015, είτε μετά.

Γιατί κάθε νεκρός, λέει – παραδόξως – και μία ιστορία.

Για όσους μιλήσανε, και, κυρίως, για όσους επέλεξαν να μείνουν σιωπηλοί. Για όσους μπορούσαν ΤΩΡΑ να αλλάξουν τα πράγματα, αλλά είναι «οι δικοί μας» επάνω, και δεν τόλμησαν. Για όσους μπορούσαν ΤΩΡΑ να πιέσουν καταστάσεις, και κυβερνήσεις – τις δικές τους κυβερνήσεις, αλλά «μην έρθει ο Κούλης γιατί είναι χειρότερος».

Θα σας ακούσω, και θα ενώσω τις φωνές σας, για κάθε αδικία ακόμα και μετά την όποια αλλαγή κυβέρνησης. Θα δικαιούστε να ομιλείτε όπως και πριν, έτσι και μετά – δεν θα χάσετε το δικαίωμα της καταγγελίας σας στα μάτια μου. Αλλά νιώθω, και να το ξέρετε καλά, πολύ μόνος σε όσα λέω.

Γιατί η άκρα του τάφου σιωπή, δεν μιλάει για τον τάφο των νεκρών. Για την σιωπή των ζωντανών μιλάει.

Συνηθίζεται, στην αλλαγή του χρόνου να κάνουμε απολογισμούς και ευχές. Ευχές και όνειρα για το νέο έτος, με την ελπίδα πως, αυτήν την φορά, θα μπούμε επιτέλους στον κόπο να τα πραγματοποιήσουμε.

Τα όνειρα όμως, δεν θα γίνουν μόνα τους. Το χρήμα δεν θα πέσει από τον ουρανό, η υγεία δεν είναι βέβαιη αν δεν κάνουμε και εμείς αυτό που πρέπει με την σειρά μας, η φιλία και η αγάπη μεταξύ των ανθρώπων είναι αποτέλεσμα αγώνα και αμοιβαίων υποχωρήσεων, όχι απλώς τύχης.

Το 2018, μου έδειξε πόσο γυμνοί είμαστε. Πέρσι σαν τέτοιον καιρό ονειρευτήκαμε ειρήνη, αλλά ο δολοφονηθείς Κατσίφας ηρωποιήθηκε από τα πιο επίσημα δυνατόν χείλη ως σπόρος για άλλους Κατσίφες αργότερα,

Ονειρευτήκαμε ανθρωπιά, αλλά για την Ελένη Τοπαλούδη φυλάξαμε τις χειρότερες κατάρες και κριτικές,

Ονειρευτήκαμε δικαιοσύνη, αλλά αν δεν υπήρχε μία τυχαία κάμερα, ο Κωστόπουλος θα ήταν από τις αστυνομικές πηγές «ναρκομανής κλέφτης που έπεσε επάνω του μία τζαμαρία» και από την κοινωνία μας παρέμεινε «ένας αρρωστημένος πούστης λιγότερος»,

Ονειρευτήκαμε ασφάλεια αλλά μετά τους 100 πλέον νεκρούς από την πυρκαγιά στο Μάτι, οι προσδοκίες για μία ασφαλή ρυμοτομία έγιναν η πολυφορεμένη τόσα χρόνια πολιτική με νομιμοποιήση των υπαρχόντων αυθαιρέτων,

Ονειρευτήκαμε καλύτερη οικονομία, και βρεθήκαμε αυτούς που βρίζαμε λίγα χρόνια πριν να τους θεωρούμε τώρα «σοβαρούς επενδυτές», να ξεχνάμε τα Mall και να κάνουμε τις βόμβες «εξαγώγιμη πολεμική βιομηχανία»,

Ονειρευτήκαμε το τέλος του ρατσισμού, αλλά ο Πετρίτ Ζίφλε δολοφονήθηκε και ο Εμντί Ιμάμ Ουντίλ γλύτωσε το σπασμένο κεφάλι προτάσσοντας το χέρι του για να επιβιώσει του τυφλού μίσους,

Ονειρευτήκαμε μία φιλόξενη, ανθρώπινη γη αλλά δεκάδες πνίγηκαν πάλι στα υδάτινα σύνορά μας, και όσοι γλύτωσαν βιάζονται και κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας ψυχολογικά και σωματικά τραυματισμένοι στα φιλόξενα και γεμάτα σκουπίδια και υπερπληθυσμό στρατόπεδα συγκέντρωσής μας,

Ονειρευτήκαμε μία αξιόπιστη δημοσιογραφία αλλά τα μέσα διανύουν τις χειρότερες στιγμές τους, συγκεντρώνονται σε ελάχιστους ισχυρούς ομίλους, επιβιώνουν με σκοτεινά έσοδα και εξυπηρετούν πρωτίστως όποιον πληρώνει αγνοώντας κάθε είδηση που «δεν αρέσει» στους χρηματοδότες τους,

Ονειρευτήκαμε κράτος δικαίου, και ακόμα και τώρα άνθρωποι αυτοκτονούν και δολοφονούνται στα Κολαστήρια – φυλακές μας χωρίς ουδείς να αναλαμβάνει την ευθύνη τους,

Ονειρευτήκαμε ευημερία και κάποιοι συνάνθρωποί μας ακόμα και απόψε είναι τυχεροί αν ζεσταίνονται με σόμπες – καθώς οι περισσότεροι δεν αντέχουν να αγοράσουν τα υπερφορολογημένα καύσιμα θέρμανσης για να την βγάλουν και αυτόν τον κρύο χειμώνα.

~

Τα όνειρά μας παρέμειναν ευχές. Δεν είναι περίεργο, κάθε άλλο – όταν αναλωνόμαστε σε εσωτερικές κόντρες όπου ο ένας βρίζει τον άλλον είναι δύσκολο να δώσουμε το χέρι ο ένας στον άλλον για να βοηθήσουμε μαζί, όλοι μαζί, τα (κοινά) όνειρά μας να γίνουν κάποια στιγμή πραγματικότητα:

Ποδοσφαιροποιούμε την πολιτική, ανάγουμε τους αρχηγούς σε ηγέτες, τους ηγέτες σε βασιλιάδες, σε σύμβολα που δεν αντέχουμε να τα αγγίξει κανείς, παίρνουμε κάθε μομφή προσωπικά και μαχόμαστε αναλόγως, για κάθε κριτική υπάρχει και ένα βολικό «ναι, αλλά ο δικός σου», και αρκούμαστε ικανοποιημένοι σε μικρές ανούσιες νίκες, όταν ο κάθε Εμντί Ιμάμ Ουντίλ πασχίζει να επιβιώσει σε ένα πάρκινγκ απέναντι σε έναν δολοφόνο με ένα λοστάρι που του σημαδεύει το κεφάλι, ο κάθε ανώνυμος φυλακισμένος στα κολαστήρια αναρωτιέται αν θα καταφέρει να εκτίσει την ποινή του, η κάθε Ελένη να μην θεωρείται δεδομένη από κανέναν, ο κάθε πρόσφυγας ή μετανάστης βαστάει άλλη μία μέρα με το παιδί του με την ελπίδα να γλυτώσει από το κρύο της σκηνής, να προλάβει να του μείνει φαγητό να φάει ή να μην τον βιάσουν αύριο.

Μπορούμε έτσι να ονειρευόμαστε όσο θέλουμε, αλλά το 2019 δεν θα μας φέρει τίποτα καλύτερο.

Ο μόνος τρόπος που μπορώ να σκεφτώ εγώ, είναι να διαμαρτυρηθούμε όλοι μαζί σε όσα συμφωνούμε: Όσοι συμφωνούμε ότι η ασφάλεια των φυλακισμένων μας είναι ευθύνη πρωτίστως της κοινωνίας μας, να απαιτήσουμε να τιμωρείται όποιος και να είναι υπεύθυνος όταν διακινδυνεύεται. Όσοι συμφωνούμε ότι τα ρατσιστικά εγκλήματα δεν έχουν στόχο τον άνθρωπο αλλά την φυλή, να τα καταδικάσουμε χωρίς «ναι, μεν αλλά». Όσοι συμφωνούμε ότι το θύμα δεν προκαλεί και δικαιολογεί τον θύτη, να το ξεκαθαρίσουμε ανεξαρτήτως του ποιος είναι ο δράστης. Όσοι συμφωνούμε ότι η δικαιοσύνη οφείλει πρωτίστως να προστατέψει, να απαιτήσουμε να τιμωρηθεί παραδειγματικά κάθε ένας που παραβαίνει αυτήν την βασική αρχή. Όσοι συμφωνούμε ότι κανείς δεν πρέπει να κρυώνει τον χειμώνα, ότι όλοι πρέπει να έχουν στέγη, φαγητό, και υγεία, να το απαιτήσουμε όποιος και να είναι στην εξουσία.

Όσο τρωγόμαστε μεταξύ μας, όσο μαχόμαστε ο ένας τον άλλον με όπλο τις διαφορές μας και όχι τα κοινά μας ιδανικά, η εκάστοτε εξουσία μένει εκτός κριτικής, και ο κόσμος μας δεν έχει κανέναν-απολύτως-λόγο να παλέψει για να γίνει καλύτερος.

Μπορώ να ευχηθώ σε όλους μας ένα καλύτερο 2019 από το 2018 που πέρασε. Αλλά δεν θα έχει κανένα νόημα η ευχή μου, αν δεν κάνουμε -επιτέλους- κάτι όλοι μαζί γι’ αυτό.

Τα κολαστήρια δεν τελείωσαν, απλώς εξαφανίστηκαν από την καθημερινότητά μας….

Πως γίνεται να εξαφανίσεις ένα κολαστήριο; Πως γίνεται να αποσιωπήσεις τις κραυγές του πόνου, ή τις ικεσίες των κρατουμένων για να σωθεί η ζωή τους, ή τις βρισιές των συγκρατούμενων κάποιου που πέθανε άδικα;

Η προηγούμενη κυβέρνηση, δεν το κατάφερε – και τα ουρλιαχτά έφτασαν τελικά στα αυτιά μας, και οι άνθρωποι μετέφεραν το πρόβλημά τους, και το μάθαμε, και φωνάξαμε, και διαμαρτυρηθήκαμε. Η παρούσα κυβέρνηση πάντως, μια χαρά το έχει καταφέρει από ότι φαίνεται, και οι φωνές της φυλακής δεν έχουν αντίλαλο έξω από τους απροσπέλαστους τοίχους και μερικούς εθελοντές που νοιάζονται.

Τούτο το κείμενο της Μπαλωθιάς, είναι μια γροθιά στο στομάχι – εντελώς τυχαία το πήρα χαμπάρι, και κάποια από αυτά που διάβασα δεν τα ήξερα καν:

Η βασική αναφορά γίνεται με βάση την κρατούμενη κυρία Δέσποινα Ζαχαρίου. Η κρατούμενη είχε γλυτώσει απο τον καρκίνο πολεμώντας τον πριν μπει στην φυλακή – αλλά μόνο πρόσκαιρα, καθώς επανήλθε. Η ευκαιρία όμως που είχε να παλέψει εκτός φυλακής, δεν της δόθηκε -όπως καταγγέλεται στο κείμενο (ενώ θα έπρεπε να είναι πολλαπλάσια, καθώς είναι πια ευθύνη του κράτους ως κρατούμενη, και ευθύνη του – όπως έχω ξαναπεί):

[…]
Το οικογενειακό της ιστορικό είναι η ‘‘σφραγίδα’’ του κινδύνου που την απειλεί: Η μητέρα της πέθανε από καρκίνο του μαστού στην ίδια ηλικία με αυτήν, στα 36 της χρόνια. Το ίδιο και η αδερφή της μητέρας της. Με ένα τέτοιο ιστορικό βρέθηκε στην φυλακή. Την αγωγή που έπαιρνε έξω, δεν την πήρε ποτέ παρόλο που την ζητούσε. Είχε μαζί της το βιβλιάριο υγείας της που έγραφε κάθε εξέταση, χειρουργείο, ακτινοβολίες, θεραπείες. Κανένας δεν την πήρε στα σοβαρά. Μέχρι που ψηλάφισε μόνη της , την πρώτη ‘‘ύποπτη εστία’’ στο στήθος. Από εκεί ξεκίνησε μια Οδύσσεια για την Δέσποινα, που κράτησε μήνες αφού το ιστορικό της δεν έλεγε τίποτα στους υπεύθυνους της φυλακής για το επείγον της κατάστασης. Από τις αρχές Δεκέμβρη έχει κάνει συνολικά οκτώ μεταγωγές σε διάφορα νοσοκομεία ανά την Αττική. Δύο φορές στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, 3 φορές στο ‘‘Μεταξά’’ και 3 φορές στον ‘’Ευαγγελισμό’’. Στις διαμαρτυρίες της στην υπηρεσία για την έλλειψη σχεδίου και τις καθυστερήσεις, η απάντηση ήταν: ‘‘αφού σε πάμε σε νοσοκομεία’’.

Σε έξι από αυτές την έστειλαν χωρίς καν τον φάκελο με το ιστορικό της και οι γιατροί, χωρίς να γνωρίζουν μέσω εξετάσεων περί τίνος πρόκειται, έκαναν τις εξετάσεις κινούμενοι οι ίδιοι από την αίσθηση του επείγοντος ενώ διαμαρτύρονταν στην εξωτερική φρουρά που την συνόδευε, αλλά και στην υπηρεσία σε ορισμένες περιπτώσεις. Στον Ευαγγελισμό σε μία επίσκεψη δεν την έστειλαν μόνο χωρίς τον φάκελό της αλλά και χωρίς να έχουν καν κλείσει ραντεβού! Πολλοί γιατροί αλλά και η εξωτερική φρουρά έλεγαν ότι δεν ήταν λίγες οι φορές που έκαναν μεταγωγές ασθενών κρατουμένων γυναικών και από τις φυλακές της Θήβας σε νοσοκομεία, μάταια, αφού ‘‘ξεχνούσαν’’.. τον ιατρικό τους φάκελο στη φυλακή.

[…]

Η εξέταση που έπρεπε να κάνει η Δέσποινα Ζαχαρίου (FNA μαστού-βιοψία) ήταν αδύνατον να γίνει και οι γιατροί την έστειλαν πίσω στη φυλακή. Ότι το καθ’ ύλην αρμόδιο νοσοκομείο γι’ αυτή την περίπτωση από όσα την πήγαν ήταν το ‘‘Μεταξά’’ και ότι εκεί υπήρχε από το προηγούμενο ιστορικό της, αλλά και ο γιατρός που την είχε εγχειρήσει τρία χρόνια πριν, δεν απασχόλησε! Στο Γ.Κ.Ν Νίκαιας π.χ., ρωτούσαν γιατί την πήγαν εκεί. Τελικά η Ζαχαρίου, από έναν μικρό όγκο που είχε τον Νοέμβριο, κατέληξε να επεκταθεί το πρόβλημά της και οι ‘‘ύποπτες εστίες’’ να έχουν πολλαπλασιαστεί. Την εξέταση για την βιοψία, μετά από τόσους μήνες, την έκανε στις αρχές Μαΐου στο νοσοκομείο ‘‘Μεταξά’’. Εν τω μεταξύ, σε προηγούμενη μεταγωγή της στον ‘‘Ευαγγελισμό’’ όπου διαπιστώθηκε ότι είχε πολλούς όγκους με τον μεγαλύτερο 6,4 εκατοστά, της δήλωσαν οι ογκολόγοι πως θα πρέπει να κάνει ολική μαστεκτομή. Ωστόσο στη φυλακή γνώριζαν ότι το πρόβλημά της έχει πολλαπλασιαστεί από τον Μάρτιο. Παρά τα όσα έχουν γίνει, η Δέσποινα είναι δυνατή και δηλώνει πως θα παλέψει με τον καρκίνο για ακόμα μια φορά. Όμως δεν εξαρτάται μόνο από την ίδια. Εξαρτάται κυρίως από ένα καθεστώς που καταντά εγκληματικό.

Δεν είναι (δυστυχώς) μόνο μία περίπτωση. Ακομα και έτσι θα ήταν ανησυχητικό, αλλά η καταγγελία αναφέρεται σε περισσότερα περιστατικά. Κατ’ αρχάς, έναν θάνατο:

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από το θάνατο της κρατούμενης Βασιλικής Σταθοπούλου. Η Σταθοπούλου που είχε αντιμετωπίσει τον καρκίνο όσο ήταν ελεύθερη, νοσούσε για μήνες ως κρατούμενη με πολύ σοβαρά συμπτώματα και αντιμετώπισε την αδιαφορία και τον εμπαιγμό. Γιατροί του νοσοκομείου των φυλακών Κορυδαλλού ‘‘Άγιος Παύλος’’ αρνούνταν να την πάνε σε εξωτερικό νοσοκομείο δηλώνοντας ότι προσποιείται την άρρωστη. Την πήγαν στο νοσοκομείο όταν ο καρκίνος κατέστρεψε τον εγκέφαλό της και άρχισε να παραληρεί. Λίγες βδομάδες αργότερα πέθανε. Δεν δόθηκε κανένα περιθώριο ούτε στους γιατρούς του εξωτερικού νοσοκομείου ούτε στην ίδια την Σταθοπούλου να παλέψει άλλη μια φορά με τον καρκίνο. Την ‘‘ευκαιρία’’ αυτή της την αφαίρεσε η φυλακή.

Είχε αντιμετωπίσει τον καρκίνο η κυρία Βασιλική Σταθοπούλου, άρα οι φυλακές το ήξεραν. Παρόλα αυτά, οι γιατροί (οι γιατροί!) δεν την πήγαιναν σε νοσοκομείο γιατί πίστευαν ότι προσποιείται. Τελικά, η …διάγνωσή τους ήταν εσφαλμένη, καθώς ο καρκίνος πήγε στον εγκέφαλό της. Δεν είχε καμία ευκαιρία πια να πολεμήσει.

Φυσικά, καμία δήλωση δεν άκουσα από το Υπουργείο για τον θάνατό της, ή την πιθανότητα διεξαγωγής έρευνας για το τι πήγε στραβά και ποιος, τελικά, ευθύνεται. Αθόρυβος ο θάνατός της.

Αθόρυβος, αλλά στα όρια του εγκληματικού. Όπως καταγγέλλεται στο άρθρο:

Στοιχεία και στατιστικές για τους θανάτους στις ελληνικές φυλακές από το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν υπάρχουν. Ή μάλλον…είναι καλά κρυμμένα. Το 2016 ‘‘εξαφανίστηκε’’ από το Υπουργείο Δικαιοσύνης βιβλίο που περιείχε αριθμούς και στατιστικά στοιχεία των θανάτων στις φυλακές τις τελευταίες 3 δεκαετίες.

Και πιο μετά αναφέρεται ότι:

Στο νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλού ‘‘Άγιος Παύλος’’ εγκαταλείπονται βαριά άρρωστοι άνδρες κρατούμενοι χωρίς την αναγκαία ιατρική κάλυψη. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν πεθάνει πάνω από 100 κρατούμενοι, ενώ από τις 4/12/2016 έως τις 2/10/20017 έχουν δηλωθεί 25 θάνατοι σε αυτό. Έχουν γίνει πολλές καταγγελίες για το νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλού όμως τίποτα δεν έχει γίνει. Το νοσοκομείο αυτό δεν παρέχει ιατρική μέριμνα για τις σοβαρές ασθένειες των κρατουμένων που κρατούνται σε αυτό, δεν έχει την υλικοτεχνική υποδομή και ούτε καν τα βασικά φάρμακα και αναλώσιμα που χρειάζονται.

Τρεις δεκαετίες αναφορών …χάθηκαν. Παφ. Και ελπίζει ο μαλάκας ο αρκούδος, ότι κάποιος θα αναζητήσει ευθύνες για τα κολαστήρια τότε, και τώρα. Φευ.

Αν είναι πρόβλημα για ελληνίδες κρατούμενες η ιατρική αντιμετώπιση στις φυλακές, πολλώ δε μάλλον ειναι για τις τσιγγάνες. Η επόμενη καταγγελία αφορά μία τσιγγάνα, την κυρία Δέσποινα Παναγιωτοπούλου, η οποία παρά το επανειλημμένο αίτημα του χειρούργου της φυλακής να πάει σε νοσοκομείο για τον διαβήτη που αντιμετωπίζει στο πόδι της, όπως καταγγέλλεται η διοίκηση των φυλακών κωφεύει:

Ο κοινωνικός ρατσισμός τον οποίο αντιμετωπίζουν τις κρατούμενες και τους κρατούμενους στις φυλακές δεν είναι μικρό φαινόμενο. Ακόμα και από ορισμένους γιατρούς σε φυλακή μπορεί κάποιος να ακούσει: ‘‘ Όταν έκανες ό,τι έκανες δεν σκεφτόσουν την υγεία σου’’ ή ‘‘έκανες ό,τι έκανες και τώρα έρχεσαι σε εμάς να σε κάνουμε καλά’’. Την παραπάνω φράση την άκουσε και η Δέσποινα Ζαχαρίου, και η Ζαχαρίου είναι αθίγγανη, όμως αυτός ο κοινωνικός ρατσισμός όταν εκδηλώνεται προεκτείνεται σε όλες τις φυλετικές και εθνικές κατηγορίες κρατουμένων.

Η μόνη περίπτωση που ήξερα (και ετοιμάζω ειδικό άρθρο με αφορμή του) είναι η περίπτωση του κύριου Ζώσου Μαλτέζου από χαλασμένο δόντι στις 2/2/18. Ίσως όμως, εκείνη η «αμέλεια» έκανε τους κρατούμενους πιο … προσεκτικούς:

Μια άλλη κρατούμενη από τις φυλακές της Θήβας (Μ.Σ) με απόστημα στο δόντι, αναγκάστηκε να κάνει εξαγωγή μόνη της αφού δεν της έδιναν αντιβίωση και η κατάστασή της χειροτέρευε.

Η κρατούμενη έκανε εξαγωγή μόνη της, γιατί δεν της έδιναν αντιβίωση – και μάλλον (δεν έχω ημερομηνίες για την καταγγελλία) θέλησε τουλάχιστον να γλυτώσει την ζωή της. Βάλτε εσείς όποιο σχόλιο νομίζετε ότι ταιριάζει σ’ αυτό που διαβάσατε μόλις.

Για κάποιον λόγο, οι φυλακές θεωρούν ότι η αυτοκτονία, αντί να είναι εξίσου αν όχι περισσότερο επιβαρυντική για την διοίκηση ως λόγος θανάτου, τον …προτιμούν:

Ως πρώτη αιτία θανάτου στις φυλακές δηλώνεται η αυτοκτονία. Στο νοσοκομείο ‘‘Άγιος Παύλος’’ στις αρχές της χρονιάς βρέθηκε κρεμασμένος στην απομόνωση οροθετικός κρατούμενος. Το ίδιο διάστημα στις φυλακές Χανίων έδωσε τέλος στη ζωή του άλλος κρατούμενος με τον ίδιο τρόπο. Η ψυχολογική πίεση που βιώνουν οι κρατούμενοι είναι ανάλογη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, (τοξικοεξαρτημένοι, άρρωστοι, άποροι κλπ) και των συνθηκών κράτησης, έτσι κάποιοι από αυτούς βάζουν τέλος στη ζωή τους. Οι συνθήκες κράτησης θα επιδεινωθούν και η πίεση πάνω στους κρατούμενους θα αυξηθεί με το νέο πιο αυστηρό πλαίσιο με την στρατιωτικοποίηση των φυλακών που προωθεί το Υπουργείο Δικαιοσύνης με τον νέο Σωφρονιστικό Κώδικα, όπως αναλυτικά καταγράφει στο κείμενο που έχει δημοσιεύσει η Αγωνιστική Ένωση Κρατουμένων.

Καταλήγει το άρθρο:

Το κράτος και το σωφρονιστικό σύστημα μας θέλει την καθεμιά και τον καθένα μόνο του απέναντί του ώστε να κατοχυρώνεται η αδυναμία και η ματαιότητα της διεκδίκησης των δικαιωμάτων των κρατουμένων.Τα δικαιώματα αυτά θα καταστρατηγηθούν με το νέο Σωφρονιστικό Κώδικα σε μεγάλο βαθμό.Κανένα πρόβλημα στη φυλακή δεν είναι ατομικό. Κάθε ιστορία αυτοανακλά προβλήματα πολύ ευρύτερα που αγγίζουν τον καθένα. Για να μην γίνονται οι φυλακές κρεματόρια για τους κρατούμενους, για να μην μετατρέπεται η όποια ποινή μέσω των συνθηκών κράτησης σε θανατική καταδίκη, χρειάζεται αλληλεγγύη και αντίσταση:

1. Να σταματήσει η εγκληματική αδιαφορία και ο εμπαιγμός απέναντι στη ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΖΑΧΑΡΙΟΥ. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και η υπηρεσία των φυλακών Κορυδαλλού είναι οι υπεύθυνοι για την εξέλιξη της υγείας της.

2. Να μεταφερθεί άμεσα στο νοσοκομείο η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ.

3. Φυλακές χωρίς δυνατότητα άμεσης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης δεν μπορούν να υπάρχουν. Ιατρική φροντίδα και φάρμακα σε όλες τις φυλακές.

4. Όχι στην εξόντωση μέσω των ψυχοφαρμάκων. Να παρέχονται δημιουργικές διέξοδοι για τους κρατούμενους και να εξετάζονται οι ψυχικά ασθενείς με ιατρικούς και όχι με καπιταλιστικούς όρους.

5. Όχι στο νέο Σωφρονιστικό Κώδικα, όχι στην στρατιωτικοποίηση των φυλακών, τις απομονώσεις και τα καθεστώτα εξαίρεσης.

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ -ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΑΠΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ (υπέγραψαν 38 γυναίκες του ισογείου)

Το έχω ξαναπεί: οι κρατούμενοι/ες συχνά, είναι πιο ελεύθερες από εμάς. Κάθε καταγγελία τους γίνεται με κίνδυνο αντιποίνων – και, αν όντως δεν σου δίνουν υπο φυσιολογικές συνθήκες μία αντιβίωση για ένα χαλασμένο δόντι, φανταστείτε αν θέλουν να σου κάνουν και αντίποινα τι θα συμβαίνει.

Ε, εκτίθενται και κάνουν την καταγγελία τους, με αίτημα να ..πάνε σε νοσοκομείο η κυρία Παναγιωτοπούλου και η κυρία Ζαχαρίου.

Για τέτοια αυτονόητα εκτίθενται τόσο πολύ.

Κάθε καταγγελία τους οφείλει να ξυπνάει εμάς. Οφείλουμε μία αντίδραση, μία διαμαρτυρία, να προστατέψουμε και να πιέσουμε, τους αρμόδιους Υπουργούς για απαντήσεις και τιμωρίες και λύσεις. Οφείλουμε να πιέσουμε κυβερνήσεις κόμματα και Πρωθυπουργούς, όταν οι Υπουργοί τους κωφεύουν. Και οφείλουμε τιμωρίες όταν παρ’ ελπίδα κωφεύουν και αυτοί.

Εμείς, που είμαστε ελεύθεροι.

Υ.Γ.: Επέστρεψα στο κείμενο, και προσέθεσα το «κυρία» δίπλα σε κάθε όνομα. Μου φάνηκε περίεργο: κυρία μία κρατούμενη; Μετά βγήκα από τον κοινωνικό αυτοματισμό, και αναρωτήθηκα αν υπάρχει καν ερώτημα.

Ύστερα από τους δύο νεκρούς σε μόλις τρεις ημέρες στις Ελληνικές φυλακές, προστέθηκε μία τρίτη, μόλις σήμερα, με τα ίδια χαρακτηριστικά με τις προηγούμενες:

Την ενημέρωση δεν έκανε το ελληνικό κράτος, ως όφειλε, αλλά η δικηγόρος του – η οποία ενημέρωσε για το πως πέθανε ο πελάτης της:

Η Ηλέκτρα Κούτρα, καταλήγει: «Σε άλλη χώρα θα ‘χε παραιτηθεί ο Υπουργός»

Δεν είναι η πρώτη φορά που το ακούω αυτό, ειδικά μετά την πρόσφατη υπόθεση των δύο άλλων κρατουμένων που έχασαν τις ζωές τους – γιατί δεν παραιτούνται;

Εμένα δεν με ενδιαφέρει καθόλου (ειδικά σ’ αυτήν την περίπτωση) να …παραιτηθούν. Καθόλου όμως.
Εξηγούμαι.

~

Όταν το κράτος φυλακίζει κάποιον, είτε μιλάμε για πρόσφυγα, μετανάστη, αιτούντα άσυλο – είτε για φυλακισμένο στα κολαστήρια των ελληνικών φυλακών, έχει την απόλυτη ευθύνη του.

Του στερεί την ελευθερία του (άλλοτε νόμιμα, ύστερα από καταδικαστικές αποφάσεις, άλλοτε παράνομα, όπως γίνεται στους πρόσφυγες) αλλά αναλαμβάνει μία ξεκάθαρη, απολύτως σημαντική και απαραβίαστη συμφωνία: Θα κάνει ο,τι είναι ανθρωπίνως δυνατόν, να τύχει αυτός ο άνθρωπος της καλύτερης μεταχείρισης όσο αφορά κυρίως την υγεία του (ψυχολογική και σωματική) και την ακεραιότητά του.

Όταν φωνάζαμε για το Κολαστήριο – γι’ αυτό φωνάζαμε. Όταν φωνάζαμε για την Μόρια, και τα άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης – γι’ αυτό φωνάζαμε.

Όταν τον αναγκάζεις να ζει σε απαράδεκτές συνθήκες – πολλώ δε μάλλον όταν πεθαίνει κάποιος – είσαι απόλυτα υπεύθυνος γι’ αυτό. Είτε είσαι ο διοικητής της μονάδας που τον «φιλοξενεί», είτε είσαι ο αρμόδιος υπουργός, είτε είσαι ο πρωθυπουργός.

Υπεύθυνος για όλες τις ζωές, μία-μία, αυτών των ανθρώπων.

Όταν κάποιος εξ’ αυτών πεθαίνει, οφείλεις απέναντι στον ρόλο σου να αναζητήσεις ποιος ευθύνεται. Είσαι ο διοικητής; ελέγχεις τους υπαλλήλους σου. Είσαι ο υπουργός; Ελέγχεις τους διοικητές σου. Είσαι ο πρωθυπουργός; Ελέγχεις τους Υπουργούς σου.

Για κάθε έλεγχο που ΔΕΝ κάνεις για υφιστάμενό σου, η ευθύνη μετακυλίεται σε σένα.

~

Πάμε λοιπόν εδώ, στην σημερινή τραγωδία.

Ένας άνθρωπος (για οποιονδήποτε λόγο, δεν έχει καμία σημασία) φτύνει αίμα από το στόμα.

Το παιδί σου, το παιδί του υπουργού, το παιδί του γείτονα.

Πιστεύεις ότι έχει φυματίωση. Πολύ άσχημο αυτό, φτύνει αίμα ο άνθρωπος. Δεν έχεις κανέναν φάκελο για την ιατρική του κατάσταση; Καμία καρτέλα για το αν φτύνει αίμα γιατί είναι όντως φυματικός (και άρα δεν έχει δουλειά από πριν στον γενικό πληθυσμό) ή γιατί ξέρω γω τον χτύπησε συγκρατούμενός του και πεθαίνει; Ξέρεις; Δεν ξέρεις;

Τι κάνεις;

Τον στέλνεις στην απομόνωση;

Τον πας σε ένα νοσοκομείο.

Τον πας σε ένα νοσοκομείο.

ΤΟΝ ΠΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ.

Όχι αύριο το πρωί, ΣΗΜΕΡΑ. ΤΩΡΑ.

Φτύνει αίμα ο άνθρωπος, δεν τον βάζεις στην απομόνωση τιμωρία, ανησυχείς, ξεκινάς διαδικασίες, ρωτάς, μαθαίνεις την κατάστασή του, την αντιμετωπίζεις με τον καλύτερο τρόπο για τον άνθρωπο.

Πήρες την απόφαση, τον έβαλες στην απομόνωση. Και πέθανε.

Και ζητάμε …μία παραίτηση;

~

Οχι, λυπάμαι. Εδώ και χρόνια -ανεξαρτήτως κυβερνήσεων- δεν ζητάω παραιτήσεις: Απαιτώ την ποινική καταδίκη των υπευθύνων.

Στο Κολαστήριο, παρότι άλλαξε η κυβέρνηση, δεν αποδόθηκαν ευθύνες στην διοίκησή του για τους τόσους νεκρούς.

Η ευθύνη μετακυλίεται.

Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όχι μόνο έχουμε νεκρούς, όχι μόνο χιλιάδες άνθρωποι έζησαν και ζουν σε απαράδεκτες συνθήκες, αλλά η πολιτική ηγεσία παραδέχεται τις συνθήκες, και …μαθαίνει από αυτές.

Η ευθύνη μετακυλίεται.

Δόθηκε η ευκαιρία, λίγες ημέρες μετά την ανάληψη της εξουσίας, η κυβέρνηση Σύριζα και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, να ξεκινήσουν έρευνες, να απαιτήσουν κάθαρση, να στείλουν σε εισαγγελέα όλα τα στοιχεία που είχαν για το παρελθόν.

Πέρασαν τρία χρόνια, και δεν το έκαναν ποτέ ως τώρα.

Πέρασαν τρία χρόνια, και οι κρατούμενοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης συνεχίζουν να ζουν σε απαράδεκτες συνθήκες.

Πέρασαν τρία χρόνια και οι κρατούμενοι στις φυλακές δεν έχουν βασική, αξιοπρεπή ιατρική μεταχείριση – και συνθήκες διαβιώσης.

Η ευθύνη μετακυλίεται.

Δεν καταλαβαίνω γιατί ακόμα ο κόσμος ζητά «παραιτήσεις». Εδώ και χρόνια, εγώ επιμένω:

Ποινικές ευθύνες.

Στους διοικητές, στους Υπουργούς τους, στους Πρωθυπουργούς τους.

Είναι έγκλημα. Και πρέπει να τιμωρείται αναλόγως. Τίποτα λιγότερο δεν είναι ανεκτό, αρκετό, ή αξιοπρεπές.

~

Στο προηγούμενο άρθρο, έγραφα ως κατακλείδα: «Θα σταματήσουν, όταν μας νοιάξει».

Στην πραγματικότητα, όχι όταν νοιάξει όλους. Οι της αντιπολίτευσης, όσο και αν φωνάζουν – δεν μπορούν να αλλάξουν τίποτα. Οι μόνοι που μπορούν να αλλάξουν κάτι, οι μόνοι που μπορούν να πουν «ως εδώ», είναι οι φίλα προσκείμενοι στην κυβέρνηση. Χωρίς την δική σας συμμετοχή, δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα. Χωρίς την δική σας οργή, δεν μπορεί να τιμωρηθεί κανείς. Χωρίς το δικό σας ενδιαφέρον, δεν θα αποδώσουμε δικαιοσύνη ούτε στους νεκρούς, ούτε ελπίδα σε όσους πασχίζουν, σήμερα, να μείνουν ζωντανοί.

Ξεφύγετε από τα πρόσωπα. Ξεφύγετε από τα διλήμματα. Ξεφύγετε από τις συμπάθειες ή τις αντιπάθειες: Μόνο εσείς μπορείτε να αλλάξετε αυτήν την κατάσταση.

Θυμηθείτε:

Η ευθύνη μετακυλίεται.

Ο διοικητής τους υφισταμένους του. Ο Υπουργός τους διοικητές του. Ο πρωθυπουργός τους Υπουργούς του.

Εμείς τις κυβερνήσεις μας.

Εκτός από τον Μαλτέζο Σώζο, τον 26 χρονο που πέθανε στις φυλακές (και ερευνάται αν η αιτία είναι η μόλυνση από οδοντική φλεγμονή στις φυλακές Λάρισας), ένας ακόμη προστέθηκε στην λίστα των νεκρών: ένας 33χρονος, που αυτοκτόνησε στις φυλακές Αλικαρνασσού.

Και τι μας νοίαζει εμάς ρε αρκούδε, θα μου πεις, που ο άλλος αυτοκτόνησε; Καλά το παλικάρι, πράγματι, είναι έγκλημα που το άφησαν να πεθάνει αβοήθητο ενώ ικέτευε για γιατρό – αλλά αυτός που αυτοκτόνησε; Τι μας νοιάζει;

Να σου πω λοιπόν μία ιστορία που διάβασα, γι’ αυτόν τον 33χρονο, για να δεις πόση φρίκη, πόση σκληρότητα, πόσο αδικία κρύβει η τελευταία του ενέργεια.

Ο 33χρονος κρατείτω από το 2016 για ληστείες, κρεμαστηκε τα ξημερώματα της Δευτέρας. Στο χαρτί που άφησε δίπλα του, εξήγησε ότι δεν άντεχε τις τύψεις, καθώς εξαιτίας του βρέθηκε σε δύσκολη θέση ένας ξάδελφός του, που του έφερε ρούχο με μικροποσότητα ηρωίνης.

Ο ξάδελφος δεν ήξερε τίποτα. Του το ζήτησε ο κρατούμενος, και αυτός, απλώς, το μετέφερε.

Η ντροπή έκανε τον 33χρονο να αυτοκτονήσει. Αυτά, τα ξέρουμε σίγουρα, καθώς έτσι έγραψε το τελευταίο σημείωμά του.

Και τι μας νοιάζει ρε αρκούδε που τον έπιασαν ξαφνικα τύψεις τον ναρκέμπορα; δεν τον λυπάσαι τον ξάδελφο που τον έχωσε στο τσάμπα; – θα μου πεις.

Σου έχω όμως κι άλλα. Γιατί ο 33χρονος αυτόχειρας, σύμφωνα με πληροφορίες συγκρατούμενών του (που διαψεύδονται από την διοίκηση) χρωστούσε λεφτά από αγορά ναρκωτικών στο σχετικό κυκλωμα που λειτουργεί στην φυλακή. Για να ξεχρεώσει, υπέκυψε υπο την απειλή βίας, στην εντολή να εισάγει ναρκωτικά για λογαριασμό τους με αυτόν τον τρόπο.

Ούτε ναρκέμπορας λοιπόν, ούτε να θάψει τον ξαδελφό του ήθελε, ούτε ήθελε να μπλέξει με όλα αυτά: σύμφωνα με τους συγκρατούμενούς του, τον εκβίασαν, τον ανάγκασαν, πήρε έναν ακόμα άνθρωπο στον λαιμό του, και τον έφαγαν οι τύψεις.

Και τι μας νοιάζει ρε αρκούδε για τον φυλακισμένο στην τελική; Να μην παρανομούσε, απλό είναι. Η δικαιοσύνη είναι σκληρή.

Μα ναι, αλλά αυτό λέω: η ευθύνη των φυλακισμένων είναι της εκάστοτε διοίκησης. Όταν ένας άνθρωπος πεθαίνει, κάθε άνθρωπος εκεί μέσα, από τον καλύτερο μέχρι τον χειρότερο, υπάρχει θέμα ευθύνης. Όταν δεν αποδίδεται, η ευθύνη περνάει στον ανώτερό τους, στην περίπτωσή μας είτε στον Τόσκα, είτε στον Κοντονή. Η ευθύνη αυτή, είναι ποινική – αν ασκήσουν είτε η διοίκηση είτε οποιοσδήποτε άλλος αμελώς τα καθήκοντά τους, πρέπει να πάνε φυλακή – αν όχι από δόλο, τουλάχιστον για τον θάνατο δύο ανθρώπων εξ αμελείας. Γι’ αυτό που κατηγορούμε τους φυλακισμένους, ότι δηλαδή παρανόμησαν, γι’ αυτό θα έπρεπε σαν κοινωνία να ελέγξουμε και τους δεσμώτες τους!

Μας νοιάζει τώρα;

Ίσως, ίσως όχι. Δεν μας νοιάζει αρκετά, προφανώς, όταν η διοίκηση δεν ερευνά, απλώς …αρνείται την πιθανότητα να εκβιάστηκε για λογαριασμό κυκλώματος ναρκωτικών μέσα στην φυλακή – και το θέμα τελειώνει εκεί. Δεν μας νοιάζει αρκετά, ίσως γιατί νομίζουμε ότι δεν θα βρεθούμε ποτέ στην θέση των κρατούμενων. Δεν μας νοιάζει αρκετά, καθώς δεν θα ζητηθεί από κανέναν η παραίτηση, ή ποινικές ευθύνες για έναν ακόμα θάνατο στις φυλακές.

Ίσως μας νοιάζει, λοιπόν – αλλά μάλλον όχι.

Μέχρι να μας νοιάξει, βέβαια, 26χρονοι θα πεθαίνουν γιατί οι φυλακές εκατοντάδων ανθρώπων δεν έχουν κατάλληλους γιατρούς, και 33χρονοι θα εκβιάζονται για να πάρουν στον λαιμό τους άλλους, και όταν τους τρώνε οι τύψεις, θα αυτοκτονούν αβοήθητοι (και όλοι θα κάνουμε ότι δεν υπάρχει κύκλωμα ναρκωτικών στις φυλακές).

Το σίγουρο είναι ότι άλλοι άνθρωποι δεν θα ασχοληθούν. Άλλοι δεν θα πιέσουν. Άλλοι δεν θα διορθώσουν. Ό,τι γίνει, από εμάς θα γίνει. Όταν μας νοιάξει.

Μέχρι να μας νοιάξει, θα πεθαίνουν αβοήθητα νέα παιδιά, ατιμώρητα.

Όσο πάρει, αδέλφια. Θα περιμένω υπομονετικά, όσο πάρει, μέχρι να μας νοιάξει.

Σε συνθήκες κρίσης, δεν εκπλήσσει η κρατική αναλγησία. Όταν με μια ηλεκτρονική εντολή, ένα σκληρό και αυταρχικό κράτος μπορεί να πετάει ανθρώπους έξω από τα σπίτια τους, δεν περιμένεις ότι θα επιδειχθεί ευαισθησία για όσες και όσους βρίσκονται στις φυλακές. Στις ταξικές, ταξικότατες φυλακές, ασφαλώς. Στις φυλακές, όπου το κράτος στοιβάζει ανθρώπους ανάλογα με το «πού συχνάζουν» ή «με ποιούς κάνουν παρέα». Στις φυλακές όπου πετάει τους φτωχοδιάβολους αυτού του κόσμου, για να ξεμπερδέψει έτσι μια και καλή μαζί τους, τοποθετώντας τους/τες στο περιθώριο ως παρίες. Απογυμνωμένους από στοιχειώδη δικαιώματα. Όπως για παράδειγμα να έχουν αυτές και αυτοί την εξουσία πάνω στα ίδια τα σώματά τους.

της Κικής Σταματόγιαννη στο fylosykis.gr
(αναδημοσίευση στο ThePressProject με την άδεια της συγγραφέα – και γω με την σειρά μου με την άδεια του ThePressProject)

Δεν είναι, επομένως, η έκπληξη το συναίσθημα που δοκιμάζεις διαβάζοντας τις διατάξεις του νέου Σωφρονιστικού Κώδικα. Είναι η οργή με την οποία έρχεσαι αντιμέτωπη. Είναι ο θυμός, τον οποίο καλείσαι να διαχειριστείς, ώστε να μπορέσεις να βάλεις σε μια σειρά τις σκέψεις σου. Ας επιχειρήσουμε, λοιπόν, να βάλουμε σε μια σειρά τις σκέψεις μας.

Πώς ξεκίνησαν όλα;

Αυτές τις μέρες κατατέθηκε προς δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για αλλαγή του Σωφρονιστικού Κώδικα. Δεν περιμέναμε ασφαλώς να είναι το απαύγασμα του προοδευτισμού.

Μέσα σε μια απαρίθμηση περιστολής των δικαιωμάτων των κρατουμένων, γυναικών και αντρών, για τα οποία χρειάστηκαν ούτε λίγο ούτε πολύ 88 διατάξεις, στεκόμαστε στο άρθρο 21. Και στην παράγραφο 7 αυτού (οι υπογραμμίσεις δικές μας): «Ο νεοεισαγόμενος υποβάλλεται σε έρευνα σωματική και των ατομικών ειδών του, η οποία διεξάγεται σε ιδιαίτερο χώρο και κατά τρόπο που δεν θίγει την αξιοπρέπειά του. Η έρευνα διενεργείται από δύο τουλάχιστον υπαλλήλους του ίδιου φύλου με τον κρατούμενο και, σε περίπτωση γύμνωσης του σώματος, αυτή δεν επιτρέπεται να γίνεται με αφαίρεση όλων των ενδυμάτων ταυτοχρόνως. Αν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που να δικαιολογούν ενδοσωματική ή ακτινολογική έρευνα, αυτή διενεργείται μόνον από ιατρό, κατά τους κανόνες της ιατρικής, μετά από εντολή του αρμόδιου δικαστικού λειτουργού».

Διαβάζοντας, λοιπόν, το άρθρο 21 παρ. 7 και την ξεκάθαρη πρόβλεψη για γύμνωση, βρισκόμαστε μπροστά στην αποκρουστική επαναφορά του κολπικού ελέγχου στις γυναίκες κρατούμενες. Μια μέθοδος που όσες μαρτυρίες γυναικών κι αν διαβάσεις, όλες καταλήγουν στο αίσθημα του βιασμού, της ταπείνωσης και του εξευτελισμού που νιώθουν όσες την υφίστανται. «Περίμενα μες στο κρύο μόνο με τα εσώρουχά μου στο δωμάτιο της έρευνας… Μέχρι να έρθει εκείνη με τα ρούχα, με έβαλε να βγάλω και τα εσώρουχά μου. Ντρεπόμουν τόσο πολύ που βρέθηκα σε αυτή τη θέση… Οι συνθήκες κάτω στην απομόνωση ήταν απάνθρωπες…»*.

Μια μέθοδος που σύμφωνα με όλες τις καταγγελίες είναι πλήγμα για την αξιοπρέπεια, την επιβαρυμένη ψυχική υγεία ανθρώπων που βρίσκονται ήδη σε συνθήκες εγκλεισμού. Καταγγελίες ότι σε πολλές περιπτώσεις η εξέταση δεν γινόταν καν από γιατρό-γυναικολόγο, αλλά από υπάλληλο των φυλακών. Καταγγελίες φυλακισμένων γυναικών για εργαλεία μη αποστειρωμένα, ακατάλληλα, σκουριασμένα. Μέχρι και ευρωπαϊκά όργανα έχουν αντιδράσει σε αυτή την πρακτική. Τόσο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο όσο και η Επιτροπή Πρόληψης Βασανιστηρίων την έχει ήδη –από το 2006- κατηγοριοποιήσει ως «καταχρηστική, απάνθρωπη και μη επιτρεπτή».

«Μια φορά, στο χαρτί που ήταν τοποθετημένο στην γυναικολογική καρέκλα όπου μ’ έβαλαν να κάτσω είδα μία τρίχα από προηγούμενη ερευνηθείσα. Η αποστείρωση στα εργαλεία τους είναι κάτι που ενίοτε θυμούνται. Σε άλλες βάζουν διαστολείς και σκουριασμένους, πολλές φορές, τους βάζουν το δάχτυλό τους και συγχρόνως πιέζουν προς τον ορθό ή και από επάνω στη βουβωνική χώρα σε σημείο που η κρατούμενη να πονάει. Τα ειρωνικά σχόλια και τα σόκιν «αστειάκια» των δεσμοφυλάκων δεν λείπουν από το «ρεπερτόριό» τους…

Προσφάτως που αρνήθηκα την κολπική έρευνα και από τον γυναικολόγο, διότι ανεξαρτήτου μορφώσεως, ειδικεύσεως και μορφωτικού επιπέδου το να σου χώνει ο καθείς τα δάχτυλά του είναι τουλάχιστον «απρεπές», θα έλεγα, και ζητούσα υπερηχογράφημα, με απείλησαν ότι θα με δέσουν όλη νύχτα με τη χειροπέδα στο κάγκελο […] μου είπε πως αφού είμαι κρατούμενη πρέπει να δεχτώ την κολπική […]. Εν ολίγοις αυτό που μου είπαν και λένε είναι ότι αφού είμαι κρατούμενη πρέπει να μου κάνουν ότι θέλουν και να μην αντιδράω»*.

Είτε αρνηθεί μια κρατούμενη να υποστεί τον κολπικό έλεγχο είτε αποδεχθεί να «πειθαρχήσει», οδηγείται στην απομόνωση. Εκεί υποχρεώνεται να εκτελεί τις πιο προσωπικές της ανάγκες, ενώ παρακολουθείται ηλεκτρονικά. «Μέσα στις τρεις αυτές ημέρες η κρατούμενη πρέπει να έχει οκτώ κενώσεις. Διαφορετικά θα παραταθεί η κράτησή της στην απομόνωση. Επειδή όμως αυτό δεν είναι φυσιολογικό να συμβεί, τότε οι έγκλειστες αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν καθαρτικό που τους παρέχει η υπηρεσία. Και βέβαια και αυτό αποτελεί έναν άλλο τρόπο βασανισμού, αφού λαμβάνουν το καθαρτικό για να μην παραταθεί ο χρόνος παραμονής τους στην απομόνωση. Όταν βγαίνουν οι κρατούμενες από την απομόνωση, υφίστανται εκ νέου κολπική έρευνα, συνήθως από όποια γυναίκα υπάλληλο έχει βάρδια! Αν μια κρατούμενη αρνηθεί να υποστεί αυτό τον έλεγχο, τότε κινδυνεύει να μείνει στην απομόνωση για τουλάχιστον πέντε ημέρες και με ό,τι συνεπάγεται αυτό»*.

Και μέσα σε αυτές τις δέκα γραμμές συμπυκνώνεις άνετα έναν ωραιότατο ορισμό για το τι συνιστά βασανιστήριο στον 21ο αιώνα. Στην «πολιτισμένη» Ευρώπη της Δύσης.

Γιατί, λοιπόν; Γιατί ξανά;

Ο τυπικός λόγος που επικαλούνται οι νομοθετικές και σωφρονιστικές αρχές είναι η αποτροπή εισαγωγής ναρκωτικών ουσιών μέσα στη φυλακή. Μια εισαγωγή, ωστόσο, που θα μπορούσε να αποτραπεί με χρήση άλλων μέσων. Που δεν ευτελίζουν, δεν πληγώνουν, δεν σε απογυμνώνουν από όση αξιοπρέπεια σου έχει απομείνει μέσα σε μια φυλακή. Έχουν προταθεί τρόποι ελέγχου που δεν κουρελιάζουν τις γυναίκες. Υπάρχει η δυνατότητα για υπέρηχο, για εξειδικευμένα μηχανήματα ανίχνευσης ναρκωτικών ουσιών.

Γιατί, λοιπόν, οι σωφρονιστικές αρχές επέμεναν να αγνοούν όλες αυτές τις εναλλακτικές και προχωρούσαν σε κολπική εξέταση; Και κυρίως, γιατί σκέφτονται τώρα να την επαναφέρουν; Ο ουσιαστικός και ξεκάθαρος λόγος είναι «επειδή μπορούν». Επειδή είναι ένας ακόμη τρόπος να υποδείξουν στην κρατούμενη τη θέση που της έχουν επιφυλάξει. «Είσαι σκουπίδι. Σε μεταχειριζόμαστε ως τέτοιο». Πόση ευαισθησία να χωρέσει σε ένα τόσο απλό σχήμα; «Μη ζητάς και πολλά, γιατί αυτό που σε περιμένει στο βάθος του διαδρόμου είναι η απομόνωση. Οπότε, μη μιλάς. Μη διανοηθείς καν να διεκδικήσεις». Στην κοινωνία «εκεί έξω» περικόπτονται όσα δικαιώματα έχουν απομείνει όρθια. Πόσο καλύτερα να είναι τα πράγματα μέσα σε μια φυλακή, με τα δικαιώματα των κρατουμένων να είναι ήδη περισταλμένα;

Είναι αδύνατον να μιλήσεις για την απάνθρωπη μέθοδο του κολπικού ελέγχου και το μυαλό σου να μην πάει σχεδόν αυτόματα στην Κατερίνα Γκουλιώνη. Μια γυναίκα που στα 41 της χρόνια (19 Μαρτίου 2009) βρέθηκε –κάτω από αδιευκρίνιστες μέχρι σήμερα συνθήκες- νεκρή. Δεμένη πισθάγκωνα με αίματα στο πρόσωπο κατά τη διάρκεια της μεταγωγής της. Κάποιοι θεώρησαν ότι έπρεπε να σταματήσει να μιλάει. Ίσως, γιατί παραήταν ηχηρά όλα όσα κατήγγειλε για τη φρίκη του ελληνικού σωφρονιστικού συστήματος. Ίσως γιατί –σύμφωνα μ’ αυτούς- κάποια πράγματα καλύτερα να μένουν αποκλειστικά πίσω από τους χοντρούς τοίχους μιας φυλακής. Μια περίκλειστη κοινωνία βίας και αποστέρησης δικαιωμάτων, δίπλα σε μια «ελεύθερη και ανοιχτή» κοινωνία συνεχώς κλιμακούμενης βίας και αποψίλωσης και των τελευταίων θραυσμάτων δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Ο αγώνας της Κατερίνας Γκουλιώνη είχε αποτέλεσμα καθώς σύμφωνα με το τότε άρθρο 10 παρ. 5 του εσωτερικού κανονισμού των γενικών καταστημάτων κράτησης η ενδοσωματική ή ακτινολογική εξέταση απαγορευόταν, με μόνη εξαίρεση στην περίπτωση που υπήρχε «εύλογη αιτία, μετά από εντολή του αρμόδιου δικαστικού λειτουργού και μόνον από γιατρό».

Και σήμερα, οκτώ χρόνια μετά, με τον θάνατο της Κατερίνας να παραμένει ακόμα αδικαίωτος, έρχεται η κυβέρνηση σε ένα κρεσέντο αυταρχισμού να σβήσει με μια μονοκοντυλιά τον αγώνα αυτόν. Επαναφέρει έναν από τους οδυνηρότερους εφιάλτες των γυναικών κρατουμένων.

Ήδη έχουν προαναγγελθεί κινητοποιήσεις μέσα στις φυλακές ως αντίδραση-διαμαρτυρία για τις αλλαγές που σχεδιάζονται. Πόσο να ανέχεσαι -και για ποιο λόγο άλλωστε;- να εκφράζονται νομοθετικά σκέψεις για την επαναφορά των φυλακών τύπου Γ’; Για διεύρυνση της εξουσίας του εισαγγελέα; Για περιστολή των ήδη πετσοκομμένων δικαιωμάτων των κρατουμένων; Για αντικατάσταση της άδειας του κρατουμένου/ης με την ηλεκτρονική επιτήρηση (βραχιολάκι); Για την αναστολή των εκπαιδευτικών αδειών;

Για ποιον λόγο να ανέχεσαι τα δάχτυλα και τα σκουριασμένα εργαλεία της κρατικής εξουσίας μέσα στο σώμα σου;

Κάτω τα χέρια σας από τα σώματά μας.

* Μαρτυρίες της ίδιας της Κατερίνας Γκουλιώνη και άλλων έγκλειστων γυναικών

~

Υ.Γ.: Οι επισημάνσεις από τον αρκούδο