Στην ακρη του τέλους για την πιο μεγάλη δίκη των τελευταίων χρόνων, και πριν ακόμα μάθουμε ποια η ετυμηγορία των δικαστών για τις μέρες και τα έργα των μελών της Χρυσής Αυγής, το μυαλό μου δεν πάει στο αποτέλεσμα, που έτσι κι αλλιώς πια δεν ελέγχεται, αλλά στον δικό μας ρόλο.

Κάποτε, έγραφα για τις ματωμένες ψήφους της Χρυσής Αυγής. Τις λερωμένες με αίμα μπότες στο κατώφλι, και το πως, η υψηλή τάξη της κοινωνίας μας, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες, αντιμετώπισαν (ή μάλλον απέφυγαν συνειδητά να αντιμετωπίσουν) την σβάστικα και  τα σηκωμένα, ματωμένα χέρια των ναζί. Κάποτε, έλεγα πως η στάση μας απέναντι στον ναζισμό, ακόμα και αν ήταν σχεδόν αυτοκαταστροφική, ήταν μια σημαντική στιγμή ελπίδας για όλους μας.

Τώρα πια, που έρχεται η ώρα της κρίσης, συνεχίζω με απογοήτευση να σκέφτομαι πως δεν μάθαμε τίποτα απολύτως.

~

Όπως και με τα μνημόνια, όπως και με την αδιαμφισβήτητη οικονομική μας καταστροφή ως χώρα, αισθάνομαι πως ο,τι ζήσαμε, που θα ήταν τουλάχιστον χρήσιμο έστω ως μάθημα για να μην το επαναλάβουμε, δεν μοιάζει να μας οδήγησε στην ανάγκη να αλλάξουμε, ως χώρα, ως πολίτες, ως άνθρωποι ατομικά, δεν μας επέφερε καμία αλλαγή στην σκέψη μας, δεν μας χρησίμευσε τουλάχιστον ως εμπειρία.

Μία τεράστια δίκη, που ανέπτυξε κατά πως λένε πλήρως τις πράξεις αυτής της (τρομοκρατικής, κατ’ εμέ) ναζιστικής συμμορίας, παρά την άοκνη προσπάθεια λίγων εθελοντών που έκαναν περισσότερα από όσα μπορούσαν για να την αναδείξουν, δεν είχε παρά μόνο δευτερόλεπτα προβολής στα παραδοσιακά δημοσιογραφικά μέσα. 

Σαν να μην έγινε ποτέ.

Σαν να μην εξοπλίσαμε εμείς (συνολικά, ως πολίτες αυτής της ταλαιπωρημένης χώρας)  με τις ψήφους μας αυτούς τους ναζί δολοφόνους, ώστε να μπουν στην Βουλή και να αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη εξουσία.

Η κοινωνία πίστεψε, πραγματικά, ότι μετά την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, δεν θα βρίσκονταν άλλες δικαιολογίες. Κατ’ εμέ διαψεύστηκε, και από τους φιλελεύθερους δήθεν Τζήμερους και Μπογδάνους, που ασχολήθηκαν με τις ευθύνες του θύματος στρώνοντας το χαλί για τους δολοφόνους να υπερασπιστούν τις πράξεις τους, αλλά και τους συντηρητικούς της ΝΔ και του αντίστοιχου πολιτικού φάσματος που πολύ αμφιβάλλω αν ψέλισσαν έστω και μία λέξη στις ημέρες μνήμης του Φύσσα φροντίζοντας να διαχωρίσουν την θέση τους από οποιαδήποτε κριτική κάθε είδους.

Ο Φύσσας δεν έγινε για όλους λοιπόν αυτό που έγινε για εμάς.

Ακόμα και αν αυτό μοιάζει μικρό, και ασήμαντο, σας βεβαιώ πως δεν είναι. Είναι πολύ εύκολο στην βεβαιότητα του δίκιου μας να λησμονήσουμε πως, για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, όχι απαραίτητα ψηφοφόρων της ναζιστικής οργάνωσης, συστηματικά και εντελώς οργανωμένα, ο Φύσσας έφταιγε – τουλάχιστον όσο έφταιγε ο Αλέξης Γρηγορόπουλος, ο Ζακ Κωστόπουλος, ή, για τους πιο παλιούς, ο Μιχάλης Καλτεζάς. Και, το ίδιο μεγάλο μέρος της κοινωνίας επίσης, που γοητεύεται από το ενός λεπτού σιγής στην βουλή για τον Κατσίφα και την λογική «του άλλου, μα ίδιου άκρου» για τους αντίφα, δεν έμαθε ποτέ τις βαρβαρότητες των χρυσαυγιτών και τις γελοίες δικαιολογίες που ξεστόμιζαν, δειλά, στο βήμα δικαστηρίου.

Η αποκαθήλωση των «προστατών των γιαγιάδων», που εμείς θεωρούμε τόσο αυτονόητη – για κάποιους δεν έγινε ποτέ.

Φανταστείτε πχ, για ένα λεπτό, τι θα ήταν το Νταχάου αν δεν υπήρχαν περιγραφές και ντοκιμαντέρ, αν δεν υπήρχαν οι φυλακισμένοι να μας εξιστορίσουν τα βιώματά τους, αν δεν υπήρχε καταγεγραμμένη αυτή η φρικτή ιστορία για να καθηλωθεί, σαν εφιάλτης στο μυαλό μας, να μας πονά και να μας διδάσκει, ότι η φρίκη είναι άνθρωπος, ο διπλανός, μας, εμείς – αν δεν χτίσουμε τις δύσκολες, αλλά απαραίτητες άμυνες για να μην καταντήσουμε έτσι.

Η απόκρυψη της δράσης και των έργων, της νοοτροπίας και της λειτουργίας των ναζί της Χρυσής Αυγής, είχε και έχει σαν στόχο ακριβώς αυτό: την λήθη και την αποδοχή. Και μαζί με την διαρκώς υποβόσκουσα ρατσιστική και φασιστική συμπεριφορά που διδασκόμαστε καθημερινά και ύπουλα από την κάθε μορφής εξουσία, κρατική, αστυνομική ή  δημοσιογραφική, είναι η κουβέρτα που σκεπάζει και ζεσταίνει ως αυγό του φιδιού τους επόμενους ναζί της εποχής μας.

Όταν μία ομάδα ανθρώπων πχ αντιδρά τόσο βίαια και αλόγιστα στην εγκατάσταση προσφυγόπουλων, και επιχαίρει που τελικά θα φύγουν εφόσον θα έρθει η εισαγγελέας και θα τους προστατέψει από τα χέρια τους, και όσο αυτό γίνεται πλέον νόρμα και απολύτως φυσιολογικό, τόσο σκέφτομαι πως συνηθίσαμε στο τέρας, γίναμε το τέρας, και τίποτα από όλα όσα έγιναν και μπορούσαμε να εκπαιδευτούμε, να διδαχθούμε, να αποφύγουμε, δεν μας ακούμπησαν τελικά.

~

Η μάχη της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης, η μόνη που μπορούσε να μας προσφέρει κάτι από όλη αυτήν την ιστορία, χάθηκε. Η Χρυσή Αυγή, και η κάθε αντίστοιχη Χρυσή Αυγή, δεν πολεμιέται στα δικαστήρια. Είτε η  δικαιοσύνη κάνει, είτε δεν κάνει το καθήκον της – η παρανομία δεν είναι άγνωστη στους ονειροπόλους της σβάστικας και του Αδόλφου Χίτλερ. Η βία, τα σκοτεινά λαγούμια και ο υπόκοσμος είναι το μέρος που γεννιέται, όχι το μέρος που πεθαίνει ο ναζισμός.

Η μόνη ελπίδα που έχουμε, πιστεύω προσωπικά, είναι ο κάθε ένας από εμάς, με το ελάχιστο που μπορεί, με μία ανάρτηση, με ένα like, με ένα tweet ή ένα post, με μία αντίδραση μικρή σε μία ευκαιρία που θα εκμεταλλευτεί, να δείξει ότι ο ναζισμός είναι απαράδεκτος. Ο κάθε ένας από εμας, στο ελάχιστο που μπορεί να κάνει, ακόμα και αν αυτό μοιάζει μικρό.

Η θέση μου είναι πως ο ρατσισμός, ο φασισμός, ο ναζισμός – δεν περιμένουμε τώρα να μάθουμε αν είναι, ή όχι, παράνομος. Ξέρουμε ότι είναι παράνομος. Ότι είναι απαράδεκτος πρέπει να φροντίσουμε να καταλάβουν όλοι. 

Απαράδεκτος στην ανθρωπιά μας, απαράδεκτος στην λογική μας, απαράδεκτος στην αξιοπρέπειά μας.

Και αυτή είναι η μόνη ουσιαστική ποινή που της αξίζει.