Ο Π. Κατσιμίχας στο ΣΚΑΙ.gr
Συνέντευξη στη Νάντια Παπανικολάου – 13/01/2009
Με αφορμή τα γεγονότα του Δεκεμβρίου, ο Πάνος Κατσιμίχας παραθέτει τη δική του άποψη, και σημειώνει 20 χρόνια μετά τη «Μοναξιά του Σχοινοβάτη», ότι βλέπει τις άλλες μέρες που περίμενε, να έρχονται…
Όσοι κατακρίνουν το εύρος των κινητοποιήσεων, μιλούν για παιδιά που παρασύρονται από πολιτικά υποκινούμενα συμφέροντα, χωρίς να έχουν απόλυτη συναίσθηση της αιτίας της «επανάστασης» τους. Εσύ που έχεις μια κόρη στα όρια της εφηβικής συνειδητοποίησης νιώθεις πως τα παιδιά γνωρίζουν, ή απλώς ακολουθούν;
Όσοι κατακρίνουν τις κινητοποιήσεις των «παιδιών» αυτών, ας κοιτάξουν πρώτα τις κουκούλες της υποκρισίας που φοράνε αυτοί σε εικοσιτετράωρη βάση και μετά ας έχουν τα μούτρα να μιλάνε.
Τα «παιδιά», μας μπανίζουν προσεκτικά λεπτό προς λεπτό και μετράνε τις πράξεις και τα λόγια μας με το ζύγι, όχι φυσικά της απόλυτης και συνειδητοποιημένης γνώσης, αλλά με το αλάνθαστο κριτήριο της ευαισθησίας και του φιλότιμου που μόνο η νεότητα διαθέτει.
Θυμάμαι τον εαυτό μου 15 χρονών και ξέρω καλά τι λέω. Οι κουκουλοφόροι της υποκρισίας, γονείς, δάσκαλοι, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, παπάδες και όλοι αυτοί που κάνουν κουμάντο στη ζωή των «παιδιών» αυτών, που (για όποιον του διαφεύγει) είναι οι αυριανοί ενήλικες, πρέπει τώρα να κάνουν μόνο ένα πράγμα. Πρέπει να το βουλώσουν και να κάνουν την αυτοκριτική τους. Πρέπει να κάτσουν να τα σκεφτούν όλα από την αρχή. Εννοείται φυσικά, ότι υπάρχουν και οι φωτεινές εξαιρέσεις που δυστυχώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Θα παρότρυνες ή θα αποθάρρυνες την κόρη σου από το να κατεβεί στους δρόμους διαμαρτυρόμενη;
Θα ήταν μεγάλη χαρά μου, αν με έγραφε στα παλιά της τα παπούτσια και δε με ρωτούσε καθόλου. Διάβασα κάπου την απάντηση ενός 17χρονου από το Μπραχάμι και γελάω ακόμα. «Σιγά μη ρωτήσουμε το ΣΥΡΙΖΑ ή όποιο άλλο κόμμα, ή τον λυκειάρχη ή τον παπά της ενορίας». Φαντάζεσαι να ρωτάγαμε εμείς τους γονείς μας αν έπρεπε ή δεν έπρεπε το Νοέμβρη του 1973 να πάμε στο πολυτεχνείο;
Η ζωή θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι απλή και δίκαιη για όλους. Δυστυχώς όμως είναι μπερδεμένη, άδικη και πρόστυχη. Κάθε γενιά είναι υποχρεωμένη να δώσει τους δικούς της αγώνες. Και δυστυχώς να δώσει τους δικούς της νεκρούς. Οι δικοί μας νεκροί δεν επαρκούν πια. «Κουράστηκαν». Αφήστε τους νεκρούς του πολυτεχνείου να ησυχάσουν. Το κτήνος της εξουσίας θέλει φρέσκο αίμα. Θέλετε λοιπόν καπιταλισμό, με πουστιές, διαπλοκή, καταπίεση, μπάτσους, πυροβολισμούς και αίμα; Πάρτε μολότοφ και κοτρώνες στη μάπα και όπου βγει. Τελεία και παύλα. Πολιτισμένη συζήτηση με ουραγκοτάγκους δεν γίνεται. Τι μένει στους απελπισμένους λοιπόν;
Πιστεύεις πως τα παιδιά ξεσηκώνονται με συγκεκριμένα αιτήματα, συνειδητοποιημένα και συγκροτημένα;
Παλεύουν τα καημένα, με τα εφόδια και τη συγκρότηση που μπορεί να τους δώσει η ηλικία τους, των 16, 17 και 18 χρονών και η άθλια παιδεία που τους παρέχεται. Το ψελλίζουν με χίλιους τρόπους: «θέλουμε καλύτερα σχολεία, θέλουμε να μη μας λετε ψέματα, θέλουμε ίσες ευκαιρίες, θέλουμε να σπουδάζουμε και τα πτυχία μας να σημαίνουν κάτι». Ουρλιάζουν «θέλουμε μια γαμημένη καλύτερη ζωή». Τι άλλο να πουν; Πώς να το πουν; Ακόμη και οι μεγαλύτεροι, οι φοιτητές, τα ίδια λένε, τα ίδια γράφουν στα πανό τους. Ποιος τους ακούει; Ποιος τους λογαριάζει; Πιστεύω ότι πετάνε την πέτρα και τη μολότοφ, όχι για να σκοτώσουν το μεροκαματιάρη μπάτσο. Την πετάνε στη μούρη των επαγγελματιών της πολιτικής. Στη μούρη της εξουσίας την πετάνε και ας μην το συνειδητοποιούν ακόμα.
Σύμφωνοι. Η ΚΝΕ, δρα συνειδητοποιημένα, συγκροτημένα και συντεταγμένα. Ε και λοιπόν; Δεν είναι όλοι στην ΚΝΕ. Τι να κάνουμε; Εγώ πριν 20 χρόνια το 1988, τους είχα δει ήδη και τους είχα περιγράψει στη «μοναξιά του σχοινοβάτη»: «..με τα μαύρα ρούχα αμίλητοι καπνίζουν οι φίλοι κι ονειρεύονται να φύγουν μακριά… οι φίλοι που δεν βρήκανε, τίποτα ν’ αγαπήσουν, που δεν πιστεύουν τίποτα, κανέναν, πουθενά.. υπάρχουν χίλιοι τρόποι για να τρελαθείς, υπάρχουν κι άλλοι τόσοι για να λες υπομονή. Όμως για μένα είν΄ αργά να τρελαθώ και ειν’ ακόμα πιο αργά, να κάνω υπομονή. Θα μείνω εδώ και θα υπάρχω όπως μπορώ και για το πείσμα σας γουρούνια θα αντέχω. Θα περιμένω άλλες μέρες… Θα περιμένω άλλες μέρες». Είκοσι ολόκληρα χρόνια μετά, τις βλέπω να έρχονται αυτές οι άλλες μέρες. Αγριεμένες, ασύνταχτες, ματωμένες, οργισμένες. Με λάθη, με υπερβολές, αλλά έρχονται. Όποιος δεν το βλέπει, ή είναι εκ του πονηρού, ή είναι μαλάκας.
Υπάρχει σωστή και λάθος συμπεριφορά σε μια λαϊκή επανάσταση – εξέγερση; Ποιος καθορίζει αυτούς τους κανόνες;
Πιστεύω ότι οι δύο μεγαλύτεροι διανοητές του εικοστού αιώνα, είναι ο Κάρολος Μαρξ και ο Σίγκμουντ Φρόιντ. Ο πρώτος γιατί προσπάθησε να εξηγήσει (προς όφελος του ανθρώπου και όχι του ψυχοπαθή – δικτάτορα Στάλιν), επιστημονικά το έξω χάος (με τις αναλύσεις του για την κοινωνική διαστρωμάτωση και την διάκριση των τάξεων, την «υπεραξία» κλπ) και ο δεύτερος, ο Φρόιντ, γιατί προσπάθησε να εξηγήσει το εντός μας χάος, με την ψυχανάλυση και το σπουδαίο έργο που άφησε. Ο Μαρξ έγραψε λοιπόν κάπου, ότι «η βία είναι η μαμή της ιστορίας».
Καμία επανάσταση – εξέγερση, από το Σπάρτακο μέχρι τη Γαλλική και την Οκτωβριανή επανάσταση, δεν έγινε με λουλούδια και αγάπες. Όλες οι εξεγέρσεις γίνανε πάντα με αίμα, με ξύλα, πέτρες, τσεκούρια, σπαθιά, κανόνια και ντουφέκια, ο,τι πιο κτηνώδες δηλαδή μπορεί να χρησιμοποιήσει ο άνθρωπος, για να απαλλαγεί όμως από την κτηνωδία. Πρόσεξε. Όχι για χάρη γούστου. Το ξαναλέω. Για να απαλλαγεί από την κτηνωδία. Ποια σωστή λοιπόν και λάθος συμπεριφορά; Τους κανόνες τους καθορίζει η ανάγκη.
Είναι σωστό να μετράμε την αξία ή την σοβαρότητα των ενίοτε λαϊκών κινητοποιήσεων με άξονα αναφοράς πάντα τις προηγούμενες δεκαετίες;
Είναι τελείως λάθος να χρησιμοποιείς σαν άξονα αναφοράς προηγούμενες δεκαετίες, για να μετρήσεις και να αξιολογήσεις τις λαϊκές κινητοποιήσεις του σήμερα. Κάθε εποχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τις δικές της ιδιομορφίες. Πιστεύω όμως, ότι μπορείς σίγουρα να πάρεις κάποια διδάγματα από το παρελθόν, αν δεις τα πράγματα διαχρονικά και με ανοιχτό μυαλό. Η πάλη των ανθρώπων για το αυτονόητο, για το δίκαιο, είναι μια πανάρχαια αλυσίδα. Δεν πρέπει να εγκλωβιζόμαστε στον κρίκο που αφορά μόνο την εποχή μας. Το παρελθόν έχει πάντα, κάτι να μας διδάξει.
Τί διαφοροποιεί τους σημερινούς νέους που εξεγείρονται από την γενιά του Πολυτεχνείου;
Η μεγάλη διαφορά είναι ότι η γενιά του πολυτεχνείου μεγάλωσε, έζησε και σπούδασε μέσα σε μια στρατιωτική, κτηνώδη, φανερή, κραυγαλέα χούντα που δεν έκρυβε το πρόσωπό της και τις προθέσεις της. Ήμουν 15 χρονών (στην Γ’ γυμνασίου), όταν έγινε το πραξικόπημα του 1967 και το πολυτεχνείο με βρήκε 20 χρονών στο τρίτο έτος στην Πάντειο. Ωραία νιάτα!.. Έχω πολλές φορές μαλώσει με συνομηλίκους μου, που αναπολούν εκείνα τα χρόνια και αναστενάζουν λέγοντας «ωραία χρόνια εκείνα». Δεν το εύχομαι σε κανέναν. Αυτό τους απαντάω εγώ.
Από την άλλη πλευρά, οι σημερινές γενιές, ζουν μια εξίσου σκληρή και ύπουλη «χούντα» που φοράει σαν τον καραγκιόζη τα κουρέλια της αστικής δημοκρατίας και αυτό, γιατί λέει, έχουμε το δικαίωμα να λέμε ό,τι θέλουμε και μπορούμε κάθε τέσσερα χρόνια να ψηφίζουμε. Εντάξει. Καμία αντίρρηση. Αν όμως αυτό φτάνει, τότε γιατί ο κόσμος και η κοινωνία βράζει σαν καζάνι; Γιατί βγαίνει έξω και προσπαθεί, αποτυχημένα ευτυχώς, να κάψει μέχρι και τη βουλή; Γιατί τα επεισόδια εξαπλώθηκαν αστραπιαία σε όλες σχεδόν τις μεγάλες πόλεις της χώρας; Πόσοι χιλιάδες προβοκάτορες υπήρχαν στους δρόμους όλες εκείνες τις μέρες; Σίγουρα υπήρχαν και προβοκάτορες. Σιγά το νέο. Αυτοί πάντα υπάρχουν. Οι υπόλοιποι όμως τι ήτανε;
Οι σημερινές γενιές, ζούνε μια κρυφή χούντα και γι’ αυτό περισσότερο επικίνδυνη. Ζούνε την «τηλεοπτική δημοκρατία» της βλαχογκλαμουριάς, της αναξιοκρατίας, του διεφθαρμένου κράτους, την κτηνωδία των αλητών που πατάνε επί πτωμάτων για να πλουτίσουν εύκολα, γρήγορα και φυσικά ατιμώρητα, τη διγλωσσία και τη δειλία των πολιτικών, της κακίστης ποιότητας παιδείας, τους μισθούς πείνας, την αλητεία των «κουμπάρων», τον αγροίκο νεοπλουτισμό των αεριτζήδων που «κατεβαίνει» μέσω των τηλεοπτικών και άλλων μέσων και προβάλλεται σαν πρότυπο ζωής και όλο αυτό καλούνται οι νέες γενιές να το φάνε και να το χωνέψουν και να κάτσουν ήσυχα σαν κότες και να πούνε από πάνω κι «ευχαριστώ». Όμως, όπως λέει κι ο Bob Dylan «something is happening here, mr. Jones but you don’t know what it is. Do you?».
Νιώθεις πως αυτά τα παιδιά θα αποτελέσουν την εξαίρεση στην αυτοσυντήρηση ενός συστήματος ενάντια του οποίου σήμερα μάχονται; Με άλλα λόγια, τι νόημα έχει ο σημερινός αγώνας αν μεθαύριο λαδώσουν για να βγάλουν το δίπλωμα της οδήγησης και για να βρουν μια καλή θέση το δημόσιο;
Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Τα νέα παιδιά μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον απομόνωσης του στυλ «εγώ και το computer μου», μεγάλωσαν μέσα σε ένα κλίμα ατομικισμού του στυλ ο «σώζων εαυτόν σωθήτω». Αυτά όλα τους τα φόρεσαν καπέλο κατ’ αρχάς μέσα από την οικογένεια και φυσικά τους τα φόρεσε η γενικότερη γραμμή – μήνυμα μιας κοινωνίας, που θα έπρεπε να ντρέπεται για τον εαυτό της.
Τώρα για πρώτη φορά, έζησαν και βίωσαν την πρωτόγνωρη, καταλυτική δύναμη, της συλλογικής δράσης. Ένοιωσαν τι θα πει ενεργώ, έχοντας πλάι μου χιλιάδες άλλους. Αυτό είναι κατά τη γνώμη μου το σπουδαιότερο που τους συνέβη. Και το λέω, γιατί από όσο μπορώ να ξέρω, η πλειοψηφία ήταν παιδιά που δεν είναι οργανωμένα σε κάποιο κόμμα ή κάποια κομματική νεολαία.
Όταν τους άκουσα μια από εκείνες τις μέρες, μεσημέρι, μέσα στο κρύο, να φωνάζουν συνθήματα και τους είδα να κατευθύνονται μέσω της Βενιζέλου στη Νέα Σμύρνη προς το κέντρο της Αθήνας, είπα μέσα μου «άντε πουλάκια μου. Ήρθε η ώρα να φάτε και σεις το δικό σας κρύο, το δικό σας κυνήγι, να έχετε τον πρώτο δικό σας νεκρό» και βουρκώσανε τα μάτια μου.
Τώρα, πόσοι από αυτούς θα χαθούν στην πορεία, πόσοι θα ξεχάσουν, πόσοι θα συμβιβαστούν, αυτό θα το δείξει η ζωή και το άμεσο μέλλον. Ελπίζω όμως ότι κάποιοι, ελπίζω οι περισσότεροι, δεν θα ξεχάσουν.
Θεωρείς ότι οι καλλιτέχνες με πολιτική σκέψη, την οποία έχουν επανειλημμένα εκφράσει μέσα από το έργο τους, θα έπρεπε να αρκούνται στην τέχνη ώστε να εκφραστούν ή να μιλούν ανοιχτά παροτρύνοντας / αποθαρρύνοντας τέτοιου είδους εκδηλώσεις;
Πιστεύω ότι οι καλλιτέχνες με πολιτική σκέψη όπως το διατυπώνεις, πρέπει να εκφράζονται, πρέπει να παίρνουν θέση και μέσα από το έργο τους, αλλά και πέρα από αυτό. Και μάλιστα όχι μόνο σε ακραίες στιγμές, όπως αυτές που ζήσαμε, αλλά και σε στιγμές καθημερινές, που φαινομενικά όλα είναι ήσυχα και τα πράγματα δείχνουν ότι «δεν τρέχει τίποτα». Πάντα όμως κάτι τρέχει. Αυτή φυσικά είναι καθαρά προσωπική μου άποψη και δεν τη διατυπώνω σα γενικό κανόνα. Καθένας κάνει αυτό που νοιώθει και κρίνεται γι΄ αυτό.
Πιστεύεις ότι αναλαμβάνεις την ευθύνη του κοινωνικού προτύπου εάν βγεις να μιλήσεις ανοιχτά υπέρ ή κατά των κινητοποιήσεων;
Μιλάω σαν ένας απλός πολίτης, που έχει υποχρέωση να παίρνει το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί πάνω σε τέτοια ζητήματα. Δεν μπορώ να παρακολουθώ τέτοια γεγονότα σαν ένας μουγκός μαλάκας, αλλά και το να πιστέψω ότι αναλαμβάνω την ευθύνη του κοινωνικού προτύπου από την άλλη, μου κάνει πολύ show-biz κατάσταση και μου γυρίζουν τα άντερα. Μακριά από μένα.
Τελικά ποιος επηρεάζει περισσότερο τη σημερινή νεολαία, οι Κατσιμιχαίοι ή η Βίσση;
Δεν ασχολούμαι με θλιβερές αοιδούς μπουζουκομάγαζων…
Δεν έχω κάνει αλλαγές στο κείμενο, εκτός απο το να βάλω τις δικές μου επισημάνσεις, και να γράψω μαλάκας αντί του πολιτικά ορθού μ****κας του αρχικού κειμένου (αν είναι δυνατόν).
Loading...
