Έχω σβήσει πενήντα φορές αυτό το άρθρο, και έχω ξαναξεκινήσει από την αρχή – ο μεγαλύτερος φόβος μου πάντα παραμένει όχι να θυμώσει κάποιος γι’ αυτά που πιστεύω, , αλλά να θυμώσει νομίζοντας ότι λέω άλλα από όσα θέλω να πω – και αυτή η περίπτωση είναι πολύ εύκολο να παρεξηγηθεί. Θα είμαι όσο πιο προσεκτικός μπορώ, λοιπόν.

Πριν λίγες ημέρες, το ΑΤ Ομονοίας δέχθηκε επίθεση. Αυτό, ήταν κάτι που πυροδότησε διάφορες αντιδράσεις – από την ευκαιριακή επίθεση στην κυβέρνηση από την αντιπολίτευση, μέχρι την αντίδραση πολιτών γι’ αυτό που ονόμασε η αστυνομία «τραυματισμούς» και την αντίστοιχη σιωπή για τα πεπραγμένα του αμαρτωλού τμήματος.

Όπως έχω πει όσες περισσότερες φορές μπορώ, είμαι εναντίον κάθε πράξης βίας – είτε έρχεται από την νόμιμη πλευρά, είτε έρχεται από την παρανομία του αντιεξουσιαστικού χώρου. Προφανώς, ως πολίτης είμαι υπεύθυνος για τον πρώτο κομμάτι – η «νόμιμη» βία ασκείται για το δικό μου «καλό» με την δική μου αποδοχή και εξουσιοδότηση. Εγώ είμαι το αφεντικό της.

Οπότε, για τις πράξεις του ΑΤ Ομονοίας, που βγήκαν στην επιφάνεια μετά το χτύπημα, εγώ είμαι υπεύθυνος – ως πολίτης.

Τι κάνουμε όμως μετά;

Αυτό είναι ένα πρόβλημα, και μάλιστα σοβαρό. Αν δικαιολογήσω το χτύπημα με βάση τις πράξεις του ΑΤ Ομονοίας, παραδέχομαι ότι δεν έχω κάνει απολύτως τίποτα γι’ αυτές. Αποποιούμαι τον ρόλο μου, της ευθύνης μου. Δεν έχω αποδώσει δικαιοσύνη, δεν έχω πιέσει για την δημοσίευσή τους, για την κριτική τους. Αν πω «ναι, αλλά για τον Ζακ δεν λέτε τίποτα» θα μπω σε μία λίστα ανθρώπων που με βάση ένα άθλιο παρελθόν, επιδοκιμάζω ένα εξίσου άθλιο παρόν, και φυτεύω τους σπόρους για ένα σαφώς αθλιότερο μέλλον. Θα κάνω τον Ζακ εργαλείο, για να δικαιολογήσω μία ενέργεια, με τον ίδιο τρόπο που κάποιος άλλος θα κάνει εργαλείο την Μυρτώ, ή την Μαρφίν, για να δικαιολογήσει μία άλλη ενέργεια, που του ταιριάζει περισσότερο.

Τι θα πετύχω όμως;

Ασφαλώς, η υπόθεση Ζακ (και δεν είναι μόνο αυτή, με αφορμή αυτήν την ενέργεια έχω μάθει άλλες 2-3 που αγνοούσα, όλες πρόσφατες) είναι σημαντική, ασφαλώς η σιωπή της εξουσίας στις παραλήψεις, τα λάθη και τις απαράδεκτες ενέργειες των εκπροσώπων της είναι εξωφρενική – αλλά, και αυτό είναι εξίσου σημαντικό, πως θα τολμήσω εγώ (εγώ, που φέρω την ευθύνη) να μιλήσω για εκδίκηση;

Ποιον εκδικούμαι;

Η εκδίκηση είναι ένα μυστήριο πιάτο. Ο καλύτερος εκφραστής της των τελευταίων χρόνων ήταν η 17 Νοέμβρη, μία ομάδα δολοφόνων που έκρινε, αποφάσιζε και δολοφονούσε όσους πίστευε ότι το άξιζαν. Από τον βασανιστή της Χούντας Μάλλιο, μέχρι τον Μπακογιάννη και τον Βρανόπουλο (δεν βάζω τον Αξαρλιάν μέσα, και θα εξηγήσω κατόπιν γιατί) οι στόχοι της 17 Νοέμβρη στοχοποιούντο και δολοφονούντο με απόφασή της, χωρίς να ακολουθεί τίποτα άλλο, παρά μόνο ένα χαρτί με μία εξήγηση.

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η οργάνωση είχε τύχει ευρείας αποδοχής. Είτε με στόχους σαν τον Μάλλιο που είχε γλυτώσει την φυλακή παρά το αποτρόπαιο έργο του, είτε με στόχους αμερικανούς και βρετανούς (που «προφανώς ήταν κατάσκοποι») η γενική αντίδραση ήταν «να αγιάσει το χέρι τους» και «ε, ρε 17 Νοέμβρη που σας χρειάζεται».

Η εκδίκηση του πολίτη στην εξουσία που δεν τον υπολόγιζε.

Ασφαλώς, για λόγους αρχής, ενοχλούμαι να πιστεύει κανείς ότι η 17 Νοέμβρη λειτουργούσε και εξ ονόματί μου. Είτε ο Μάλλιος, είτε ο Μπακογιάννης (που ειλικρινά δεν κατάλαβα ποτέ γιατί δολοφονήθηκε) ήταν στα μάτια μου ανέκαθεν το ίδιο αθώοι. Η απόφαση για την ποινή τους θα έπρεπε να έρθει μέσω της δικαιοσύνης, και αν και όπου αυτή απέτυχε, ήταν δική μου ευθύνη και όχι κάποιου θολού ευρύτερου συστήματος που θα εκδικηθώ με δανεικές σφαίρες από μία ομάδα εκδικητών με κουμπούρια.

Εγώ ήμουν ο εχθρός.

Αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να το συλλάβει κανείς. Ο φίλος με τον οποίο μιλάω και πιστεύει ότι καλά τους κάνανε στο ΑΤ Ομονοίας γιατί ξέρει τα πεπραγμένα τους νιώθει σαφώς εγγύτερα με τους αντιεξουσιαστές, παρά με τους πολιτικούς προϊσταμένους ενός αιματοβαμμένου αστυνομικού τμήματος. Η ευθύνη σταματά κάπου – στον αστυνομικό που πατούσε το κεφάλι του Ζακ; στον διοικητή του που δεν αντέδρασε; στην εξουσία που δεν τον παρέπεμψε; στην πολιτική προϊστάμενό του που δεν αναζητά ευθύνες; Πάντως σίγουρα όχι στον ίδιο: ούτε ενέκρινε τέτοιες πράξεις, ούτε επέτρεψε τέτοιες πράξεις, ούτε δικαιολόγησε ποτέ τέτοιες πράξεις.

Και έτσι, η εκδίκηση είναι αποδεκτή.

Ταυτόχρονα, οι αστυνομικοί βγάζουν πανό «η αστυνομία είναι στο στόχαστρο», οι υπόλοιπες πράξεις τους παίρνουν κι άλλη αναβολή, οι Φαήλοι βρίσκουν κοινό για να γιουχάρουν εντός έδρας, η αντιπολίτευση βρίσκει πάτημα να αντιδράσει έχοντας άλλα πράγματα στο μυαλό της, οι ψαγμένοι βρίσκουν αφορμή να λειτουργήσει το ιδιώνυμο, και ο επόμενος αστυνομικός θα ακουμπήσει πιο εύκολα το περίστροφό του στην επόμενη επίθεση σε τμήμα, ή στην επόμενη αντιπαράθεση στον δρόμο με αντιεξουσιαστές. Γιατί φοβάται; Γιατί μισεί; Πάντως έτσι θα γίνει.

Και τι κέρδισα εγώ;

Εγώ, που δεν αποζητώ εκδίκηση αλλά δικαιοσύνη, μόνο έχασα από όλο αυτό. Δεν μπορώ να πανηγυρίσω ένα χτύπημα που θα μπορούσε να έχει και θύματα, εκατέρωθεν, δεν βρίσκω καμία απολύτως ικανοποίηση από μερικούς φοβισμένους μπάτσους, ούτε αισθάνομαι στο ελάχιστο ότι ο Ζακ δικαιώθηκε, ότι την επόμενη έστω φορά οι αστυνομικοί θα έχουν μία ελαχίστως τυπική ΕΔΕ για το επόμενο παράπτωμά τους.

Θέλω πολύ προσεκτικά να ξεκαθαρίσω ότι η σκέψη μου δεν αφορά ούτε τους αντιεξουσιαστές, ούτε την 17 Νοέμβρη, ούτε κανέναν που δρα εκτός νόμου. Δεν ασκώ κριτική στις πράξεις τους, γιατί αυτές απευθύνονται σε μένα. Εγώ είμαι ο στόχος. Και δεν το λέω με την θυματοποίηση που έχουμε συνηθίσει, μα με την πλήρη ανάληψη ευθύνης, γιατί όντως κάποιοι έχουν αδικηθεί εξ ονόματί μου, εκ της ανοχής και του βολέματός μου. Όπως πιθανόν έχει καταστεί σαφές τόσα χρόνια αρθρογραφίας μου, ο στόχος πάντα είναι να ξεκαθαρίζω τις δικές μου ευθύνες – να γίνομαι εγώ καλύτερος.

Ως στόχος, οφείλω πρωτίστως να ντραπώ αν ένα αστυνομικό τμήμα δεν τιμωρείται για τα όποια λάθη του, πριν θυμώσω βολικά που του επιτέθηκαν ή πανηγυρίσω που εκδικήθηκα εξίσου βολικά την κακοδιαχείρισή τους.

Αυτό, η ντροπή, η αντίληψη και η ανάληψη της ευθύνης που μου αναλογεί, είναι όντως ένα συναίσθημα που μπορεί να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο. Το συναίσθημα του φόβου, του μίσους ή της εκδίκησης, δεν είναι.

Υ.Γ.: Ο Αξαρλιάν δεν ήταν ποτέ «στόχος», αλλά «παράπλευρη απώλεια» και ως εκ τούτου είναι θεωρώ τρομερά άδικο να συμπεριλαμβάνεται ως οντότητα στην όποια διαδικασία εκδίκησης ή τιμωρίας.