Η μαύρη εβδομάδα της δημοσιογραφίας

Η αίσθησή μου είναι ότι η τελευταία εβδομάδα, η εβδομάδα του δημοψηφίσματος ήταν κόλαφος για την δημοσιογραφία στην Ελλάδα.

Οι τηλεοπτικοί σταθμοί που είχαν πάρει θέση ανοικτά υπέρ του Ναι, (υποθέτω ότι είναι θεμιτό, δεν ξέρω όμως τους δημοσιογραφικούς κανόνες) έχω την αίσθηση ότι διάνθισαν την άποψή τους «εξαφανίζοντας», όπου αυτό ήταν δυνατό, την αντίθετη άποψη.

Οι διαδηλώσεις του Όχι πήραν τον ελάχιστο δυνατόν χρόνο μετάδοσης, αντίθετα με τις διαδηλώσεις του Ναι, που πήραν πολλαπλάσιο χρόνο προβολής.

Από το άρθρο του ThePressProject.gr «Τέσσερα ψέματα για τηλεοπτική κατανάλωση«

Ενημερωτικές εκπομπές απέφυγαν να έχουν οποιονδήποτε κύριο καλεσμένο με θέση υπερ του Όχι – επι μία εβδομάδα συνεχόμενα φιλοξενούσαν καλεσμένους και απόψεις που υποστήριζαν σχεδόν αποκλειστικά το Ναι.

#lubentv #fb pic.twitter.com/qlkYU93qIv

— Τοκάτας Φούγκας (@platitudinous) June 30, 2015

Ακόμα και η στάση απέναντι στους καλεσμένους του Όχι ένιωσα ότι ήταν διαφορετική από την στάση στους καλεσμένους του Ναι. Κάθε άποψη του Όχι παραμεριζόταν, ακόμα και ζωντανή, για να πάμε σε φιλτραρισμένες, κατεψυγμένες πιο χρήσιμες δηλώσεις.

Αντίστοιχα, ο τύπος, με επίσης θέση κυρίως υπέρ του Ναι (αν και ο έντυπος χώρος ως ευρύτερος είχε καλύτερη εκπροσώπηση των δύο πλευρών) στις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πριν την κεντρική συγκέντρωση για τις δύο θέσεις, αγνόησε αυτήν με την οποία διαφωνούσε, και υπερπρόβαλε αυτήν που συμφωνούσε, χωρίς να έχουν μεταξύ τους ιδιαίτερη διαφορά σε όγκο.

Αυτό το ξεφτιλίκι θα μείνει στην ιστορία #Greferendum #oxi2015 #kseftiliki #xreokopia pic.twitter.com/8KICMkE0g5

— Jo Di Graphics (@jodigraphics15) July 1, 2015

Ακόμα και όταν όλα τα κανάλια σεβάστηκαν την νομοθεσία που επιβάλλει να μην υπάρχουν εκπομπές για τις εκλογές το Σ/Κ του δημοψηφίσματος, ο Σκαϊ συνέχισε να προβάλλει δημοσιογραφικές εκπομπές, χαρακτηρίζοντας τις «ενημερωτικές» – παρότι, ως σταθμός, είχε ακόμα και δικτυακά μέρες πριν ξεκαθαρίσει την θέση του:

Να συνεχίσουν να διατίθενται φάρμακα? #NAI #OXI http://t.co/0DH5F8s6sZ

— SKAI.gr (@skaigr) July 1, 2015

Τα μέσα πήραν θέση (εγώ λέω θεμιτό), αλλά με βάση αυτήν την θέση φαίνεται ότι απέκρυψαν όσο μπόρεσαν ο,τι δεν συμφωνούσε μαζί τους. Ακόμα και αν δεν έγινε σε όλες τις περιπτώσεις συνειδητά, έγινε, και αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο. Αυτή είναι η αίσθηση που εισέπραξα εγώ, αλλά από ότι αντιλαμβάνομαι όλο και περισσότερο, πολλοί πολίτες διαμαρτύρονται πλέον για το ίδιο πράγμα.

Μπορεί να κάνω λάθος, θέλω στα σχόλια και την δική σας αίσθηση.

Η ανάγνωση που διαβάζω μέχρι τώρα, είναι πόσο καλό έκανε αυτό στο Όχι. Ο κόσμος εξοργίστηκε από αυτήν την συμπεριφορά, απέρριψε την ενημέρωση των μέσων, στρεφόμενος σε εναλλακτικές πηγές ή στο διαδίκτυο, και συσπειρώθηκε πολύ πιο έντονα, και αυτό είναι γεγονός. Φάνηκε άλλωστε από το κεντρικό σύνθημα (εκτός του «όχι») στην κεντρική διαδήλωση του αντίστοιχου χώρου, που ήταν η αποδοκιμασία των δημοσιογράφων.

Αλλά το ζητούμενο δεν είναι αυτό. Κατόπιν εορτής, και μάλιστα με την επικράτηση του Όχι, η ανάγνωση «βοήθησαν το Όχι οι υπερβολές του ναι» είναι ελλιπής, επιφανειακή και επικίνδυνη. Αν είχε κερδίσει το Ναι, έστω και για μία ψήφο, η απαράδεκτη στάση των ΜΜΕ -η οποία μάλιστα δεν (ξέρω να) είχε έστω και μία δημόσια καταδίκη από την πλευρά των ευνοουμένων, ακόμα και ως αυτοπροστασία- θα είχε σημάνει μία εξαιρετικά οδυνηρή διαδικασία απόρριψης της αποδοχής του αποτελέσματος.

Είναι ανεξαρτήτως αποτελέσματος ένα πλήγμα στην δημοκρατία.

Η δημοκρατία νοείται όταν όλοι μπορούν να εκφέρουν τις απόψεις τους ισότιμα, και ο κόσμος να αποφασίζει βάσει αυτής της πληροφορίας. Ακόμα και αν τίθεται θέμα εκλογών, όταν η μία άποψη σχεδόν εξαφανίζεται από την επικοινωνιακή δομή ενώ η αντίθετή της υπερπροβάλλεται, ήδη, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, η διαδικασία έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα.

Η προσπάθεια να ομαλοποιηθεί η διαμαρτυρία με το «η υπερπροβολή βοήθησε την αντίθετη άποψη» χάνει αυτό ακριβώς το σημείο: Ότι η διαδικασία είναι ήδη πληγωμένη, ανεξαρτήτως απόδοσης ή αποτελέσματος.

Δεν ήταν άλλη μία μαύρη εβδομάδα για την δημοσιογραφία – ήταν συμπυκνωμένα η πιο μαύρη που μπορώ να θυμηθώ.

Αρνούμαι, καθώς δεν είμαι του δημοσιογραφικού χώρου, να κάνω υποδείξεις. Όσοι έχουν καθαρό μυαλό, και δίκαιη κρίση, ας το αποτολμήσουν. Ως καταναλωτής ειδήσεων μπορώ μόνο να σας πω αυτό:

Και μόνο η απαξίωση της δημοσιογραφίας την τελευταία εβδομάδα, είναι ένα τρομακτικό γεγονός.

Απευθύνομαι σ’ αυτούς που το ζουν, ως έκκληση και κραυγή:

Διορθώστε το εκ των έσω, άμεσα, όσο ακόμα προλαβαίνετε.

Υ.Γ.: Να μην παραλείψω να εκθειάσω την στάση της ΕΡΤ, η οποία στον βαθμό που μπόρεσα να καταλάβω αντιμετώπισε δημοσιογραφικά ισότιμα τις δύο απόψεις, έδωσε λόγο και στις δύο πλευρές, παρουσίασε ισομερώς τις ενέργειές τους και στάθηκε αξιοπρεπώς συγκριτικά με την συνολική εικόνα του τύπου.

Υ.Γ.: Όσο αφορά τα έντυπα, πράγματι ανάλογες εικόνες είχαμε και από άλλες εφημερίδες (όπως η Αυγή πχ) που υποστήριζαν το Όχι. Όπως γράφω, ο χώρος του εντύπου είναι ευρύτερος, και περιλαμβάνει όλες τις φωνές με μεγαλύτερη ευκολία. Παρόλα αυτά, ακόμα και η Αυγή παρουσίασε την συγκέντρωση του Ναι στο εξώφυλλό της (με αρνητικό σχόλιο, αλλά δεν την αγνόησε). Δικτυακά μέσα επίσης όπως το left.gr δεν έχω την αίσθηση ότι διακρίνονταν για την αντικειμενικότητά τους, κάτι που με έφερε και εμένα εκτός εαυτού.

Υ.Γ.: Η θέση μου, αν έχει καμία σημασία στην ανάγνωση του άρθρου, δεν ήταν ούτε υπέρ του Ναι, ούτε υπέρ του Όχι. Ως στάση, στέκομαι απέναντί σας με τους νικητές (γιατί η θέση μου είναι ότι μετά τις εκλογές όλοι έχουμε την ευθύνη των νικητών), αλλά προσωπικά ήμουν τόσο διχασμένος στο δημοψήφισμα, που μπορώ κάλλιστα να υιοθετήσω και τις δύο (εντελώς αντίθετες) πλευρές ως δικές μου.

Υ.Γ.: Ιδιαίτερη μνεία στο κανάλι της Βουλής, που παρουσίασε τις προσωπικές απόψεις της ΠτΔ με τον θεσμικό της ρόλο. Οι δημοσιογράφοι που εργάζονται στο κανάλι εξέδωσαν επιστολή διαμαρτυρίας για την γενικότερη κατάσταση στην 1η Ιουλίου. Είχα επίσης πάρει θέση και γι’ αυτό, τότε.