Πριν δύο ημέρες, το αρμόδιο όργανο των δημοσιογράφων, η Ένωση Συντακτών, αποφάσισε κατά πλειοψηφία ποινές σε τρεις δημοσιογράφους-μέλη της, τους Άρη Πορτοσάλτε (Σκάι, 12 μήνες διαγραφής, Σταμάτη Μαλέλη (Σκάι, 18 μήνες διαγραφής), και Νίκο Κονιτόπουλο (Σκάι, 6 μήνες διαγραφής), ποινές επίπληξης σε τέσσερα μέλη της (Όλγα Τρέμη, Μαρία Σαράφογλου, Μαρία Χούκλη και Μανώλη Καψή) και αθώωσε άλλον έναν (Πρετεντέρης).

Από την ημέρα της ανακοίνωσης, διαβάζω tweets/άρθρα κυρίως (αλλά όχι μόνο) από δημοσιογράφους που σχεδόν αποκλειστικά ψέγουν την ΕΣΗΕΑ για την απόφασή της. Ξεκινούν από την απλή κριτική, και φτάνουν σε εκφράσεις και θέσεις που αγγίζουν τα όρια του παραλογισμού, ότι Χούντα έχει πλέον απλώσει τα χέρια της στην δημοσιογραφία στην Ελλάδα. Στο παρόν άρθρο δεν αναφέρομαι στις θέσεις των κομμάτων, ή τις αντιδράσεις του υπόλοιπου κόσμου – η σκέψη μου έχει να κάνει με τους δημοσιογράφους, και την αντίδρασή τους.

Κατ’ αρχάς δεν θέλω να κρίνω την απόφαση του οργάνου των δημοσιογράφων. Πρώτον γιατί η ΕΣΗΕΑ ψηφίζεται από δημοσιογράφους, οπότε μπορούν να την ελέγξουν αυτοί, να την κρίνουν και να την τιμωρήσουν αν έσφαλε και δεν τήρησε το καταστατικό της. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, η ΕΣΗΕΑ δεν έχει (ακόμα, δύο ημέρες μετά) όχι μόνο δικαιολογήσει – μα ούτε καν αναρτήσει στον δικτυακό της τόπο την απόφασή της. Όταν το κάνει, παρότι δεν είμαι δημοσιογράφος, αν χρειαστεί θα πάρω θέση – προς το παρόν, προσωπικά δεν θα κρίνω.

Αυτό που έχω όμως χειροπιαστό, είναι οι αντιδράσεις. Και αυτό είναι που με προβλημάτισε περισσότερο.

Όπως είπα και πριν, δεν μπορώ να κρίνω την απόφαση της ΕΣΗΕΑ. Αλλά, για χάρη της κουβέντας και μόνο, θα δεχθώ ότι οποιαδήποτε τιμωρία, είναι ένας περιορισμός, και η δημοσιογραφία θα έπρεπε να έχει ελάχιστους περιορισμούς – δίκαιους, και σαφέστατα τεκμηριωμένους.

Το πρόβλημά μου όμως, είναι ότι πέρασαν κοντά δέκα μήνες, από τότε που (θεωρώ, εγώ, να το συζητήσουμε αν χρειαστεί) ότι η δημοσιογραφία πέρασε ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα στην ιστορία της.

Δέκα μήνες.

Όλο αυτό το διάστημα, τι;

Είναι (συμφωνήσαμε, για την κουβέντα) και θεμιτό και δίκαιο να διαμαρτύρονται όσοι διαμαρτύρονται για την απόφαση της ΕΣΗΕΑ. Αντιλαμβάνονται όμως ότι έμειναν (όσοι έμειναν) σιωπηλοί δέκα μήνες τώρα; Χρόνια τώρα; Όχι μόνο με το δημοψήφισμα, ούτε μόνο πριν ή μετά από αυτό;

Κάθε φορά που ένας ιδιοκτήτης μέσου ενημέρωσης, ή φίλος του καλείτο στην δικαιοσύνη, και δεν ήταν είδηση για κανέναν. Κάθε φορά που μία εκπομπή παρανομούσε(!) με την προβολή της σε μέρα που ο νόμος απαγόρευε. Για κάθε δάνειο που πήγε στην μία εφημερίδα, την δική μας – μα όχι στην άλλη, που δεν μας βόλευε. Για κάθε κρατική διαφήμιση σε ανύπαρκτα έντυπα. Για κάθε μία εκπομπή που φώναζε μόνο τους ανθρώπους με τους οποίους συμφωνούσε η γραμμή της. Για κάθε έναν παππού που σπρωχνόταν(!) σε ζωντανό ρεπορτάζ αν η θέση του δεν ταίριαζε με αυτήν του σταθμού. Για κάθε ατιμώρητο ψέμα που ειπώθηκε από μέσο ενημέρωσης. Για κάθε έναν δημοσιογράφο που απολυόταν αν δεν ταίριαζε η γνώμη του με αυτήν του διευθυντή του. Για κάθε «παράληψη» είδησης – ακόμα και αν αφορούσε χιλιάδες ανθρώπους. Για κάθε ένα «τι να κάνουμε που όλοι είναι μαζί μας». Για κάθε ένα «θα γίνουμε Γκάμπια» αν δεν ψηφίσουμε αυτό που θέλει ο σταθμός. Για κάθε ένα επιπλέον δάνειο από χρεοκοπημένη τράπεζα, σε χρεοκοπημένη επιχείρηση τύπου. Για κάθε ένα «Ξέραμε ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο, μα δεν το λέγαμε».

Που ήταν οι διαμαρτυρίες τότε;

Ο δημοσιογράφος δεν είναι μάγειρας. Είναι ερευνητής της αλήθειας. Αν ένας μάγειρας είναι σκάρτος, δεν είναι δουλειά των συναδέλφων του να ερευνήσουν τα λάθη του. Αν όμως κάποιος είναι δημοσιογράφος είναι μέρος της δημοσιογραφίας και καθήκον του να ερευνήσει την αλήθεια – ακόμα και αν πληγώνει φίλους, πεποιθήσεις ή αφεντικά. Κυρίως τότε! Είναι μέρος του λειτουργήματος που οφείλει να τιμά, μέρος της αλήθειας που οφείλει να υπηρετεί.

Που ήταν οι έρευνες τότε;

Τα δημοσιογραφικά μέσα επιβιώνουν παρά φύσιν με δυσθεώρητα δάνεια, χωρίς πωλήσεις, με πλήρη απαξίωση του αγοραστικού κοινού για την αξία τους. Έχουν πιαστεί να λένε ψέμματα, να επιβάλλουν την άποψή τους ως μοναδική, να κρύβουν κάθε τι που δεν εξυπηρετεί την εκάστοτε ατζέντα τους. Έχουν διαπλεκόμενα συμφέροντα με επιχειρήσεις, με κόμματα, με κυβερνήσεις και με τράπεζες – με ο,τι δηλαδή θα έπρεπε, κανονικά, να ελέγχουν αυστηρά και δίκαια. Οι πράξεις αυτών που δεν ελέγχονται από την δημοσιογραφία, ή που προωθούνται σε βάση μίας ατζέντας που εξυπηρετεί όλους, έχουν αντίκτυπο εδώ και χρόνια σε όλη την κοινωνία.

Που είναι ο έλεγχος για όλα αυτά;

Όταν η ΕΣΗΕΑ δεήσει να εξηγήσει την απόφασή της, θα κρίνουμε και την διαδικασία του σκεπτικού της. Μέχρι τότε, (ως πολίτης-δημοσιογράφος δεν είμαι) να σταθώ απέναντί της, αλληλέγγυός σας, αλληλλέγγυος του Πορτοσάλτε, του Μαλέλη, της Χούκλη, του Μπογδάνου, του Πρετεντέρη και του Παπαδημητρίου, αν το θέλετε τόσο πολύ, για την φίμωση που τους επέβαλλε. Εντάξει.

Όμως κάποιος, κάπως, πρέπει να καθαρίσει. Το επάγγελμα της δημοσιογραφίας έχει λερωθεί πολύ. Τα σημάδια της απαξίωσης φαίνονται καθαρά.

Ο βασιλιάς είναι γυμνός καιρό τώρα, και βρώμικος – και η σιωπή όλων μας για την κατάντια του δεν τον ντύνει. Οι φωνές για φίμωση, δεν τον ντύνουν. Οι φωνές για αδικίες, δεν τον ντύνουν. Αν δεν το αναγνωρίσουμε, σαφώς και ειλικρινώς, δεν θα γίνει ποτέ το πρώτο βήμα για να σταθεί ξανά αξιοπρεπής.

Αν υπάρχει όντως δημοσιογραφική φίμωση όπως διαμαρτύρονται κάποιοι σήμερα στην Ελλάδα, δεν επεβλήθηκε από την ΕΣΗΕΑ μόλις τώρα. Επεβλήθηκε τόσο καιρό με την σιωπή μας.

Επειδή ο θόρυβος τις τελευταίες ημέρες είναι πολύς, και ίσως σκέπασε μία ομιλία που την θεωρώ σημαντική, θέλησα να την καθαρογράψω (πριν ακόμα μπει στα πρακτικά της βουλής)- ακόμα και, και κυρίως για, αυτούς που «δεν αντέχουν να ακούν την Ζωή Κωνσταντοπούλου».

Δεν υποχρεούται κανείς να συμφωνήσει προφανώς μαζί της, θέλω μόνο να γίνει όσο το δυνατόν πιο καθαρό αυτό που λέει.


Θέλω να ξεκινήσω ευχαριστώντας τον ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ, Μποχοσλάφκσι, που σήμερα για τρίτη φορά μέσα στον τελευταίο 1,5 μήνα παρεμβαίνει με δημόσια έκκληση, είναι ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για το χρέος και τα ανθρώπινα δικαιώματα, και παρεμβαίνει με δημόσια έκκλησή του να προστατευθεί ο ελληνικός πληθυσμός από περαιτέρω περιστολή των κοινωνικών δικαιωμάτων που έχουν ήδη απαραδέκτως υπονομευθεί και παραβιαστεί

Θέλω επίσης να ευχαριστήσω και τον επιστημονικό συντονιστή της επιτροπής χρέους τον κύριο Ερίκ Τουσαίν που με δημόσια παρέμβαση του και σήμερα υποδεικνύει και προτείνει ποια είναι η λύση για την Ελλάδα για τον ελληνικό πληθυσμό, λύση η οποία προϋποθέτει διαγραφή του απεχθούς, παράνομου και αθέμιτου χρέους που κάποιοι επιχειρούν λυσσαλέα να φορτώσουν στον ελληνικό λαό και στις επόμενες γενιές σε αυτές τις γενιές που δεν σας χρωστούν τίποτα κύριοι της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που σαράντα χρόνια κυβερνούσατε, και που σήμερα τις έχετε φορτώσει κάθε μωρό με €32,500 χρέος με το που παίρνει την πρώτη του ανάσα.

Εγώ λοιπόν αυτούς θέλω να ευχαριστήσω, εκείνα τα κινήματα και τις πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη που ενεργοποιούνται και κινητοποιούνται λέγοντας αυτό είναι πραξικόπημα κατά της Ελλάδας και κατά της κυβέρνησης, θέλω να ευχαριστήσω όλους εκείνους τους οικονομολόγους, τους ανθρώπους του πολιτισμού, της τέχνης, της διανόησης, των γραμμάτων, που δεν εκμαυλίστηκαν από την εξουσία και την τύρφη των προγραμμάτων, αλλά όρθωσαν ανάστημα και είπαν «είναι ανεπίτρεπτο στον σύγχρονο πολιτισμό, στο 2015 να ολοκληρώνεται μία τέτοια αντιδημοκρατική απολυταρχική ενέργεια εκδίκησης σε αυτόν τον λαό και σ’ αυτή την κυβέρνηση, την αριστερή και την αντιμνημονιακή.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι απόψε είναι μαύρη μέρα για τη δημοκρατία σε Ελλάδα και Ευρώπη, είναι μία μαύρη μέρα και για ελληνικό κοινοβούλιο γιατί με έναν ωμό εκβιασμό προερχόμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και απευθυνόμενο και τώρα στους βουλευτές, καλείται η βουλή σε 2,5 ώρες χωρίς ουσιαστική συζήτηση να επικυρώσει τον ενταφιασμό της κοινοβουλευτικής λειτουργίας, την παράδοση της εθνικής κυριαρχίας, την υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας με ορίζοντα το ξεπούλημά της από ένα ακόμη πιο τερατώδες ΤΑΙΠΕΔ απο το υπάρχον, που το κόμμα μου, ο Σύριζα, αποκαλούσε και αποκαλεί, «εκτροφείο σκανδάλων», την αναδοχή του συνόλου χρέους, και την αναγνώριση των συνολικών υποχρεώσεων ενώ το χρέος είναι μη βιώσιμο, απεχθές, επονείδιστο και παράνομο. Την περαιτέρω περικοπή των αποδοχών συνταξιούχων, αυτών που κρίθηκαν αντισυνταγματικές τον Νοέμβριο – κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το ΣτΕ και είχαν νομοθετηθεί τον Νοέμβριο του ’12 όταν η κοινοβουλευτική ομάδα σύσσωμη του Σύριζα είχε βγει έξω από το κοινοβούλιο με πανό που έλεγε «καταστρέφετε την χώρα, φύγετε τώρα!» και ενώθηκε με την κοινωνία και τον λαό από την οποία προέρχεται και στην οποία ανήκει.

Καλείται να επικυρώσει η βουλή την περαιτέρω περικοπή δημοσίων δαπανών αν και οι δημοσιες δαπάνες κινούνται ήδη κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο,

την παραδοχή ανέφικτων πρωτογενών πλεονασμάτων που θα οδηγούσαν σε μεγαλύτερη ύφεση,

την παραδοχή ότι την δημοκρατική διαδικασία του δημοψηφίσματος αποτελεί λόγο κλονισμού εμπιστοσύνης,

την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης με κατά παραγγελία νομοθέτηση, σε ανέφικτες προθεσμίες, και με την εξευτελιστική αποδοχή να ξε-νομοθετήσουμε, αυτή εδώ η Βουλή, να καταργήσουμε νόμους που έχουμε ψηφίσει.

Αν το νομοσχέδιο που περιέχει αναφορά σε επικείμενο τρίτο μνημόνιο το έφερναν οι μνημονιακές δυνάμεις του τόπου, η Νέα Δημοκρατία, το Πασόκ, το Ποτάμι, η Δημάρ, το Λάος, θα απηύθυνα στην Βουλή έναν καταγγελτικό λόγο για μία προς μία τις διατάξεις του.

Το φέρνει όμως η κυβέρνηση της αριστεράς και των αντιμνημονιακών δυνάμεων, το φέρνει η κυβέρνηση του Σύριζα και των Αν.Ελ, που δεν έχει ως σχέδιό της την εισαγωγή και εφαρμογή των μνημονίων αλλά την απαλλαγή της πατρίδας μας από αυτά, που δεν πιστεύει ότι τα μνημόνια της υποτέλειας και της λιτότητας είναι το φάρμακο για την οικονομία αλλά πρεσβεύει χρόνια τώρα ότι είναι η λάθος συνταγή το δηλητήριο που σκοτώνει την κοινωνία και ξέρει πόσο καταστροφικό είναι.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η κυβέρνηση εκβιάζεται. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο πρωθυπουργός υπέστη τον πιο σκληρό και αδυσώπητο εκβιασμό, με εργαλείο εκβιασμού την επιβίωση του λαού του, και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αν ο εκβιασμός ολοκληρωθεί απόψε, τίποτα δεν εμποδίζει την επανάληψη του όχι μόνο εναντίον μας, αλλά εναντίον και άλλων λαών και άλλων κυβερνήσεων – άλλωστε δεν είμαστε οι πρώτοι, προηγήθηκε η Κύπρος, τον Μάρτιο του 2013, τον ίδιο μήνα που έχασαν την ζωή τους δύο σπουδαστές στη Λάρισα από αναθυμιάσεις μαγκαλιού γιατί δεν είχαν για να θερμανθούν, το ίδιο έτος που έχασε την ζωή του ένας 18χρονος για να αποφύγει τον έλεγχο εισιτηρίου που δεν είχε να πληρώσει, το ίδιο έτος που έχασε την ζωή του ένα δεκάχρονο κορίτσι στη Θεσσαλονίκη, η Σάρα, και αυτή από αναθυμιάσεις μαγκαλιού στο σπίτι όπου ζούσε επι μήνες με την μετανάστρια μητέρα της χωρίς ρεύμα.

Το μνημόνιο έχει προκαλέσει ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα και οι λεγόμενοι εταίροι μας το γνωρίζουν. Δεν δικαιούνται να απειλούν την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό με ολοκληρωτική ανθρωπιστική καταστροφή, με ένα πραγματικό ολοκαύτωμα, που οι ίδιοι έχουν μεθοδεύσει, μέσω της άρνησης παροχής ρευστότητας, προκειμένου να τον υποχρεώσουν να βγάλει το δέρμα του, να συναινέσει σε όλα εκείνα που αντιστρατεύεται και έχει με συνέπεια αντιπαλεύσει.

Αυτό συνιστά πραξικόπημα, κατάλυση δημοκρατίας, κατάλυση της συνταγματικής λειτουργίας, και επιβολή συνθηκών ζωής υπολογισμένων να επιφέρουν εν μέρει ή εν όλο την καταστροφή μέρους ή ολόκληρου του ελληνικού πληθυσμού, συνιστά δηλαδή έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, και κοινωνική γενοκτονία

Θεωρώ ότι ο πρωθυπουργός έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να αποκρούσει τον εκβιασμό – κανείς δεν μπορεί να του το αφαιρέσει αυτό, και κανείς δεν μπορεί να απομειώσει το μέγεθος γενναιότητας, της ανιδιοτέλειας, και του ηθικού μεγαλείου της πρόθεσής του σήμερα, να αναλάβει την πολιτική του αυτοκαταστροφή θεωρώντας ότι υπηρετεί το λαό και την κοινωνία.

Θεωρώ ότι αυτό, δεν πρέπει να το επιτρέψει το κοινοβούλιο και η ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ

Θεωρώ ότι το κοινοβούλιο πρέπει να αποτρέψει το σχέδιο της αριστερής παρένθεσης που απεργάζονται οι διαστροφικοί νόες, που θέλουν να μετατρέψουν την κυβέρνηση της αριστεράς σε εξάγγελο, υλοποιητή, και εφασμοστή των μνημονίων.

Που θέλουν να βάλουν έναν έναν και μία μια από εμάς να λέμε και να κάνουμε τα αντίθετα από εκείνα για τα οποία έχουμε αγωνιστεί.

Που θέλουν να μας εξευτελίσουν στον βαθμό να μην αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας και να μην μας αναγνωρίζει η κοινωνία – ο φυσικός μας σύμμαχος, και ο λαός που είμαστε σάρκα από την σάρκα του.

Αυτό δεν έχουμε δικαίωμα να το κάνουμε. Όχι από ψωροπερηφάνια, ή δογματισμό: αλλά από βαθιά συναίσθηση, ότι θα αποτελέσει ανεπούλωτο τραύμα για το συλλογικό κοινωνικό ηθικό, για αυτό που σκιρτά και αναθαρρεί και ιδίως θεριεύει και αντρειεύει στις νέες γενιές.

Για όλους εκείνους και εκείνες, που πίστεψαν σε μας, όχι γιατί τους τάξαμε διορισμούς και προνόμια, αλλά γιατί εμπιστεύτηκαν την συνέπεια, την ανιδιοτέλεια, τους αγώνες, τις δεσμεύσεις μας.

Το σχέδιο αριστερής παρένθεσης είναι το σχέδιο που θέλει την αντιμνημονιακή κυβέρνηση να απαξιώνεται, θέλει το λαό να απελπίζεται και να χάνει τα ερείσματά του, θέλει την κοινωνία να εξεγείρεται, και θέλει και δυνάμεις αποσταθεροποίησης, όπως αυτές που έχουμε κατ’ επανάληψη δει να δρουν και να ενεργοποιούνται στον τόπο μας, να διεκδικούν το πάνω χέρι – θέλει τα συμφέροντα της διαπλοκής να κουνούν τις μαριονέτες τους, να ορίζουν τους εκπροσώπους τους επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ όπου κινδυνεύουμε να διατηρήσουμε τον κ. Γεωργίου τον υπεύθυνο για την εισαγωγή της χώρας στο μνημόνιο, της ΤτΕ όπου υφιστάμεθα τον κ. Στουρνάρα, του ΤΧΣ, του ΤΑΙΠΕΔ – θέλει εκείνοι που κατέστρεψαν τον τόπο να επιστρέφουν ως δικαιωμένοι και να κουνούν το δάχτυλο, ενώ θα έπρεπε να απολογούνται στην ιστορία και την δικαιοσύνη.

Και θέλει δυστυχώς τις πιο ακροδεξιές και φασιστικές δυνάμεις, τις βγαλμένες από το εφιαλτικό παρελθόν, να διεκδικούν να εκφράσουν εκείνες γνήσια την κοινωνία, και να αντιποιούνται τους αγώνες του λαού.

Ουδείς δικαιούται να προσποιείται ότι δεν το βλέπει – άλλωστε η πρόβα τζενεράλε είναι η αποψινή συνεδρίαση.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, και εδώ θα απευθυνθώ στους συντρόφους και στις συντρόφισσές μου από τον Σύριζα:

Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Ο λαός μίλησε, είπε ένα μεγάλο «όχι» στα τελεσίγραφα, στους εκβιασμούς,στον εκφοβισμό, στην προπαγάνδα, στην τρομοκρατία, όχι στα μνημόνια. Δεν έχουμε δικαίωμα το όχι του λαού, να το κάνουμε «ναι» με την ψήφο μας.

Δεν έχουμε δικαίωμα ούτε να το ερμηνεύουμε ως . Κάθε ένα από τα μέτρα που περιέχονται στην λεγόμενη συμφωνία, το καταψήφισαν με εκκωφαντική πλειοψηφία οι πολίτες.

Έχουμε την υποχρέωση να υπερασπιστούμε την ετυμηγορία τους – γιατί η δική μας εξουσία, πηγάζει από εκείνους. Και γιατί εμείς, εν αντιθέσει με τους άλλους, δεν διεκδικήσαμε ούτε ποτέ θελήσαμε την εξουσία για να την μοιραστούμε και να την ξεκοκαλίσουμε όπως έκαναν οι δυνάμεις του μνημονίου και του παλαιοπολιτικού και φαύλου, κλεπτοκομματικού συστήματος του Πασοκ / Νέας Δημοκρατίας, που έχει το θράσος τώρα να κουνά το δάκτυλο, αλλά διεκδικήσαμε την εξουσία για να την επιστρέψουμε στον λαό.

Το «όχι» του λαού δεν ήταν «όχι υπό προϋποθέσεις», δεν ήταν «όχι με αστερίσκους». Όποιος πιστεύει ότι το «όχι» του δημοψηφίσματος διατυπώθηκε υπό την προϋπόθεση της παραμονής της χώρας στο ευρώ, οφείλει τότε να διατυπώσει ξανά το ερώτημα, και ξανά στον λαό.

Όμως το ερώτημα δεν μπορεί ποτέ να είναι αυτό που επιδιώκεται να απαντηθεί μέσω του νέου εκβιασμού της Τρόικας, και του νέου τελεσιγράφου. Το ερώτημα δεν μπορεί ποτέ να είναι «Ευρώ ή Δημοκρατία», «Ευρώ ή Ανθρώπινα δικαιώματα», «Ευρώ ή Ευρώπη».

Γιατί αυτά, είναι ερωτήματα αντιδραστικά, αντιδημοκρατικά, αντιευρωπαϊκά, και αντιανθρωπιστικά, και είναι ερωτήματα, που ο λαός, έχει και το σθένος, και την γνώση, και την ιστορική εμπειρία να τα απαντήσει.

Πρέπει όμως κάποια στιγμή, επειδή κάποιοι έχουν το θράσος να μιλούν περί λόμπι της δραχμής, πρέπει κάποια στιγμή να μιλήσουμε και για αυτό το λόμπι, του συστήματος Σημίτη, το λόμπι του εκσυγχρονισμού που ακόμα διεκδικεί μέσω της διαπλοκής να διαφεντεύει αυτό τον τόπο, και που θέλει να δικαιωθεί μέσα από τέτοιες, βαθιά αντιδημοκρατικές, πραξικοπηματικές ενέργειες, που έφτασαν μέχρι την παρέμβαση του κ. Βενιζέλου, να θέλει η βουλή να κυρώσει το ανακοινωθέν, να κυρώσει δηλαδή ένα ανυπόστατο κείμενο, προκειμένου να δώσει διαπιστευτήρια υποτέλειας και να δημιουργήσει ανεπίστρεπτες καταστάσεις.

Δεν έχω καμία αμφιβολία, και το λέω με την συνείδησή μου καθαρή, δεν έχω καμία αμφιβολία, και οφείλεις από συνειδήσεως σε τέτοιες ώρες να μιλάς, ότι τόσο την κυβέρνηση όσο και τον λαό στηρίζει πραγματικά το «όχι» στη σημερινή ψηφοφορία.

Εδώ δεν χωρούν αυταπάτες: τον πρωθυπουργό που εκβιάζεται και την κυβέρνηση που εκβιάζεται βοηθά το να τον θωρακίσει η ΚΟ, όχι να του δώσει τη χαριστική βολή με ένα «ναι» νομίζοντας οτι τον διευκολύνει, ή παρακαλώντας τον να την εκβιάσει κάτι που προς τιμήν του ο πρωθυπουργός δεν έκανε όπως έκαναν οι προκάτοχοί του.

Και την υπόθεση της αριστεράς και δημοκρατίας, της κοινωνικής και της λαϊκής χειραφέτησης, της απελευθέρωσης υπηρετούν οι κάθε είδους αντιστάσεις οι μικρές και μεγάλες,

Αν η βουλή δεν αντισταθεί στο σημερινό εκβιασμό δεν θα αντισταθεί ούτε σε επόμενους

Αν νομοθετήσει με φιρμάνια και τελεσίγραφα, θα το ξανακάνει, και ήδη το κάνει σε πολύ σύντομο διάστημα.

Κι αν ενδώσει, αν παραπλανηθεί, αν παραλύσει, θα βρεθεί αντιμέτωπη με τον εαυτό της και τη συνείδησή της αλλα και με την ίδια την ψυχή της.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Αν για κάποιους το ερώτημα είναι βαρύ και η ευθύνη βαριά, αξίζει να αναλογιστούμε ότι στην ιστορία μας, υπήρξαν άνθρωποι που ανέλαβαν ευθύνες όταν ήρθαν στα χέρια τους, και που πραγματοποίησαν πολύ μεγαλύτερες αντιστάσεις
από ένα κατά συνείδηση όχι σ’ αυτό που πράγματι, πρέπει να αποκρουστεί.

Σας ευχαριστώ.

Η δική μου θέση ως απορία έχει ήδη τεθεί στο αμέσως προηγούμενο post, αλλά και περιφερόμενοι στο blog μου είμαι βέβαιος ότι θα κατανοήσετε λίγο καλύτερα το σκεπτικό μου. Αν μου δοθεί πάντως η ευκαιρία, τις επόμενες ημέρες ελπίζω να βρω την ευκαιρία να επανέλθω με πιο καθαρό άρθρο.

Η αίσθησή μου είναι ότι η τελευταία εβδομάδα, η εβδομάδα του δημοψηφίσματος ήταν κόλαφος για την δημοσιογραφία στην Ελλάδα.

Οι τηλεοπτικοί σταθμοί που είχαν πάρει θέση ανοικτά υπέρ του Ναι, (υποθέτω ότι είναι θεμιτό, δεν ξέρω όμως τους δημοσιογραφικούς κανόνες) έχω την αίσθηση ότι διάνθισαν την άποψή τους «εξαφανίζοντας», όπου αυτό ήταν δυνατό, την αντίθετη άποψη.

Οι διαδηλώσεις του Όχι πήραν τον ελάχιστο δυνατόν χρόνο μετάδοσης, αντίθετα με τις διαδηλώσεις του Ναι, που πήραν πολλαπλάσιο χρόνο προβολής.


Από το άρθρο του ThePressProject.gr «Τέσσερα ψέματα για τηλεοπτική κατανάλωση«

Ενημερωτικές εκπομπές απέφυγαν να έχουν οποιονδήποτε κύριο καλεσμένο με θέση υπερ του Όχι – επι μία εβδομάδα συνεχόμενα φιλοξενούσαν καλεσμένους και απόψεις που υποστήριζαν σχεδόν αποκλειστικά το Ναι.

Ακόμα και η στάση απέναντι στους καλεσμένους του Όχι ένιωσα ότι ήταν διαφορετική από την στάση στους καλεσμένους του Ναι. Κάθε άποψη του Όχι παραμεριζόταν, ακόμα και ζωντανή, για να πάμε σε φιλτραρισμένες, κατεψυγμένες πιο χρήσιμες δηλώσεις.

Αντίστοιχα, ο τύπος, με επίσης θέση κυρίως υπέρ του Ναι (αν και ο έντυπος χώρος ως ευρύτερος είχε καλύτερη εκπροσώπηση των δύο πλευρών) στις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πριν την κεντρική συγκέντρωση για τις δύο θέσεις, αγνόησε αυτήν με την οποία διαφωνούσε, και υπερπρόβαλε αυτήν που συμφωνούσε, χωρίς να έχουν μεταξύ τους ιδιαίτερη διαφορά σε όγκο.

Ακόμα και όταν όλα τα κανάλια σεβάστηκαν την νομοθεσία που επιβάλλει να μην υπάρχουν εκπομπές για τις εκλογές το Σ/Κ του δημοψηφίσματος, ο Σκαϊ συνέχισε να προβάλλει δημοσιογραφικές εκπομπές, χαρακτηρίζοντας τις «ενημερωτικές» – παρότι, ως σταθμός, είχε ακόμα και δικτυακά μέρες πριν ξεκαθαρίσει την θέση του:

Τα μέσα πήραν θέση (εγώ λέω θεμιτό), αλλά με βάση αυτήν την θέση φαίνεται ότι απέκρυψαν όσο μπόρεσαν ο,τι δεν συμφωνούσε μαζί τους. Ακόμα και αν δεν έγινε σε όλες τις περιπτώσεις συνειδητά, έγινε, και αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο. Αυτή είναι η αίσθηση που εισέπραξα εγώ, αλλά από ότι αντιλαμβάνομαι όλο και περισσότερο, πολλοί πολίτες διαμαρτύρονται πλέον για το ίδιο πράγμα.

Μπορεί να κάνω λάθος, θέλω στα σχόλια και την δική σας αίσθηση.

~

Η ανάγνωση που διαβάζω μέχρι τώρα, είναι πόσο καλό έκανε αυτό στο Όχι. Ο κόσμος εξοργίστηκε από αυτήν την συμπεριφορά, απέρριψε την ενημέρωση των μέσων, στρεφόμενος σε εναλλακτικές πηγές ή στο διαδίκτυο, και συσπειρώθηκε πολύ πιο έντονα, και αυτό είναι γεγονός. Φάνηκε άλλωστε από το κεντρικό σύνθημα (εκτός του «όχι») στην κεντρική διαδήλωση του αντίστοιχου χώρου, που ήταν η αποδοκιμασία των δημοσιογράφων.

Αλλά το ζητούμενο δεν είναι αυτό. Κατόπιν εορτής, και μάλιστα με την επικράτηση του Όχι, η ανάγνωση «βοήθησαν το Όχι οι υπερβολές του ναι» είναι ελλιπής, επιφανειακή και επικίνδυνη. Αν είχε κερδίσει το Ναι, έστω και για μία ψήφο, η απαράδεκτη στάση των ΜΜΕ -η οποία μάλιστα δεν (ξέρω να) είχε έστω και μία δημόσια καταδίκη από την πλευρά των ευνοουμένων, ακόμα και ως αυτοπροστασία- θα είχε σημάνει μία εξαιρετικά οδυνηρή διαδικασία απόρριψης της αποδοχής του αποτελέσματος.

Είναι ανεξαρτήτως αποτελέσματος ένα πλήγμα στην δημοκρατία.

Η δημοκρατία νοείται όταν όλοι μπορούν να εκφέρουν τις απόψεις τους ισότιμα, και ο κόσμος να αποφασίζει βάσει αυτής της πληροφορίας. Ακόμα και αν τίθεται θέμα εκλογών, όταν η μία άποψη σχεδόν εξαφανίζεται από την επικοινωνιακή δομή ενώ η αντίθετή της υπερπροβάλλεται, ήδη, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, η διαδικασία έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα.

Η προσπάθεια να ομαλοποιηθεί η διαμαρτυρία με το «η υπερπροβολή βοήθησε την αντίθετη άποψη» χάνει αυτό ακριβώς το σημείο: Ότι η διαδικασία είναι ήδη πληγωμένη, ανεξαρτήτως απόδοσης ή αποτελέσματος.

Δεν ήταν άλλη μία μαύρη εβδομάδα για την δημοσιογραφία – ήταν συμπυκνωμένα η πιο μαύρη που μπορώ να θυμηθώ.

Αρνούμαι, καθώς δεν είμαι του δημοσιογραφικού χώρου, να κάνω υποδείξεις. Όσοι έχουν καθαρό μυαλό, και δίκαιη κρίση, ας το αποτολμήσουν. Ως καταναλωτής ειδήσεων μπορώ μόνο να σας πω αυτό:

Και μόνο η απαξίωση της δημοσιογραφίας την τελευταία εβδομάδα, είναι ένα τρομακτικό γεγονός.

Απευθύνομαι σ’ αυτούς που το ζουν, ως έκκληση και κραυγή:

Διορθώστε το εκ των έσω, άμεσα, όσο ακόμα προλαβαίνετε.

~


Υ.Γ.: Να μην παραλείψω να εκθειάσω την στάση της ΕΡΤ, η οποία στον βαθμό που μπόρεσα να καταλάβω αντιμετώπισε δημοσιογραφικά ισότιμα τις δύο απόψεις, έδωσε λόγο και στις δύο πλευρές, παρουσίασε ισομερώς τις ενέργειές τους και στάθηκε αξιοπρεπώς συγκριτικά με την συνολική εικόνα του τύπου.

Υ.Γ.: Όσο αφορά τα έντυπα, πράγματι ανάλογες εικόνες είχαμε και από άλλες εφημερίδες (όπως η Αυγή πχ) που υποστήριζαν το Όχι. Όπως γράφω, ο χώρος του εντύπου είναι ευρύτερος, και περιλαμβάνει όλες τις φωνές με μεγαλύτερη ευκολία. Παρόλα αυτά, ακόμα και η Αυγή παρουσίασε την συγκέντρωση του Ναι στο εξώφυλλό της (με αρνητικό σχόλιο, αλλά δεν την αγνόησε). Δικτυακά μέσα επίσης όπως το left.gr δεν έχω την αίσθηση ότι διακρίνονταν για την αντικειμενικότητά τους, κάτι που με έφερε και εμένα εκτός εαυτού.

Υ.Γ.: Η θέση μου, αν έχει καμία σημασία στην ανάγνωση του άρθρου, δεν ήταν ούτε υπέρ του Ναι, ούτε υπέρ του Όχι. Ως στάση, στέκομαι απέναντί σας με τους νικητές (γιατί η θέση μου είναι ότι μετά τις εκλογές όλοι έχουμε την ευθύνη των νικητών), αλλά προσωπικά ήμουν τόσο διχασμένος στο δημοψήφισμα, που μπορώ κάλλιστα να υιοθετήσω και τις δύο (εντελώς αντίθετες) πλευρές ως δικές μου.

Υ.Γ.: Ιδιαίτερη μνεία στο κανάλι της Βουλής, που παρουσίασε τις προσωπικές απόψεις της ΠτΔ με τον θεσμικό της ρόλο. Οι δημοσιογράφοι που εργάζονται στο κανάλι εξέδωσαν επιστολή διαμαρτυρίας για την γενικότερη κατάσταση στην 1η Ιουλίου. Είχα επίσης πάρει θέση και γι’ αυτό, τότε.

Καθώς οι καιροί είναι δύσκολοι, και δεν θέλω να κρύβω την γνώμη μου, ας μοιραστώ μερικές σκέψεις για το επερχόμενο δημοψήφισμα.

(Όπως πάντα (είπαμε, δύσκολοι καιροί), την γνώμη μου παραθέτω μόνο – μπορεί κάλλιστα να είναι λάθος. Θαυμάσια να διαφωνείς, κανένα πρόβλημα δεν έχω, ούτε εχθρός μου είσαι, ούτε τίποτα. Θα χαρώ να ακούσω την άποψή σου, κάτω, στα σχόλια)

Όπως είχα πει και παλαιότερα, επι Παπανδρέου, συμφωνώ με τα δημοψηφίσματα ως αρχή. Πρέπει να γίνονται, σε κάθε δυνατή ευκαιρία, ήταν λάθος που δεν έγιναν στο παρελθόν (και το είχα επισημάνει παρότι δεν συμφωνούσα με την κυβέρνηση που το έκανε), είναι εξαιρετική ευκαιρία να γίνει τώρα.

Ναι, θεωρώ ότι όχι μόνο καλώς γίνονται δημοψηφίσματα, μα τώρα είναι η κατάλληλη ευκαιρία για να γίνει ένα.

Αν και ο οικονομική πλευρά της πολιτικής δεν είναι ο τομέας μου, η κυβέρνηση εκλέχθηκε (κατά την ταπεινή μου γνώμη) με την γραμμή «Όχι ευρώ πάση θυσία». Στις γραμμές του «ευρώ, πάση θυσία» βρέθηκαν η ΝΔ, το Ποτάμι, το ΠΑΣΟΚ, το Κίνημα, η Δημάρ, τα φιλελεύθερα κόμματα, κλπ. Στην γραμμή «Όχι ευρώ, όχι Ευρώπη» το ΚΚΕ, η Ανταρσύα, ο Σχέδιο Β, κλπ. (Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες είχαν ταυτόσημη οικονομικά θέση με τον Σύριζα, αλλά κινούνταν σε πιο συντηρητικές γραμμές)

Δεν λέω ότι όλα τα κόμματα είναι ίδια: Λέω ότι οικονομική πολιτική σε σχέση με το ευρώ, τους διαχώρισε σε τρεις πολύ ξεκάθαρες για μένα ομάδες. Τους «ευρώ», τους «όχι ευρώ» και τους «ευρώ, αλλά».

Εγώ έτσι το κατάλαβα, δεν είναι απαραίτητο να είναι κοινή εντύπωση για όλους. Ναι; Συνεχίζω.

Στην εξάμηνη θητεία που ακολούθησε την νίκη του Σύριζα, με τις ανύπαρκτες γνώσεις μου περί οικονομικών, θεωρώ ότι διαπραγματεύτηκε όπως είχε πει ότι θα κάνει, όπως το περίμενα. Είχε κόκκινες γραμμές, κάποιες κράτησε, σε κάποιες έκανε πίσω. Οι «θεσμοί» διαμαρτύρονται για πολλά, για την αφέλειά του, για την προχειρότητά του, ότι δεν είχε προτάσεις. Δεν έχω ιδέα αν ισχύει, αν και το τελευταίο μοιάζει σωστό: έχω την αίσθηση ότι δεν πρότεινε αρκετά πράγματα από μόνος του στους θεσμούς, σχεδόν ήταν χωρίς πρόγραμμα. Αντιθέτως, περίμενε τις προτάσεις των θεσμών, μόνο και μόνο για να τις αντικρούσει – θυμίζοντας την αντιπολίτευση που έκανε τόσο καιρό 🙂

Ακόμα και έτσι, να ξεκαθαρίσω κάτι: Είμαι εναντίον των μνημονίων, για ηθικούς λόγους. Δεν θέλω να μου επιβάλλει μία ξένη διοίκηση πως θα ζήσω εγώ στην χώρα μου. Αντιλαμβάνομαι πλήρως την «λογική» ανάγνωση της κατάστασης: «για να σου δώσω τα λεφτά μου, πρέπει να βεβαιωθώ ότι δεν θα τα σκορπίσεις όπως έκανες μέχρι τώρα». Αντιλαμβάνομαι και τον αντίλογο: «Δεν θα μου πεις εσύ όμως με οικονομικό εκβιασμό πως θα ζήσω την ζωή μου». Αντιλαμβάνομαι ισότιμα και τις δύο θέσεις, αλλά επιμένω: Δεν θέλω άλλοι να μου επιβάλλουν πως θα ζήσω. Αν αυτό σημαίνει ότι θα κλείσουν την κάνουλα της χρηματοδότησης, θα είναι σκληρό, θα γκρινιάξω, θα το πολεμήσω με κάθε ποστ που θα γράψω – αλλά το προτιμώ από το να μου στέλνουν ένα email που λέει «απέλυσε τόσους για 5 δις ευρώ».

Όσο αρνητικός και να είμαι, όμως, αντιλαμβάνομαι ότι το τίμημα είναι σκληρό, και η καλύτερη λύση είναι το γκρί. Μνημόνιο ναι, λοιπόν – μα υπό σκληρή κρίση για το περιεχόμενό του. Άλλωστε, η παντιέρα μου δεν είναι ανάγκη να πάρει μαζί της όλους όσους το έχουν ανάγκη να επιβιώσουν, ή δεν παραβλέπω την πιθανότητα να είναι όντως καλό, (κάποιο ποσοστό του που έλεγε και ο Βαρουφάκης 🙂 ) και οι ενέργειές του είναι επωφελείς για την χώρα. Εκτός αυτού, είμαι φύση ευρωπαϊστής, και δεν επιθυμώ μία ρήξη, έστω και έτσι.

Άρα, συνοψίζω. Ναι στα δημοψηφίσματα, τώρα η καλύτερη ώρα για ένα, όχι στα μνημόνια, αλλά αντιλαμβάνομαι πλήρως ότι πρέπει να γίνουν. Συνεχίζω:

Γιατί είναι καλό ένα δημοψήφισμα τώρα;

Η κυβέρνηση κατέληξε σε ένα κείμενο, και διαμαρτυρήθηκε ότι της έδωσαν μετά ένα τελεσίγραφο. Έχοντας ψηφιστεί με κεντρική θέση «θα σκίσω τα μνημόνια από την πρώτη μέρα», ήταν πρακτικά αδύνατο να έρθει στην βουλή με ένα μνημόνιο προς ψήφιση – ειδικά αν δεν ήταν δικό της. Κατέφυγε λοιπόν στην ορθότερη θέση που μπορούσε, κατ’ εμε:

Ρωτά τους πολίτες.

«Αυτό μας έδωσαν οι θεσμοί. Πρέπει να το κάνουμε αποδεκτό, ή έχω την εξουσία από τον λαό να το αρνηθώ (όποιο πιθανό κόστος και αν έχει αυτό); Εγώ θέλω να το αρνηθώ, αλλά θέλω την εντολή σας για να το κάνω: Ναι, να το αποδεχθώ, ή όχι;»

Είναι η πιο τίμια θέση που έχω ακούσει από κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια (όπως και αυτή του Παπανδρέου).

(κρατήστε την ψυχραιμία σας. Αυτή είναι η θέση μου, δεν είναι απαραίτητο να συμφωνείτε ούτε με την θέση, ούτε με την λογική πίσω της)

Αν το έκανε αποδεκτό χωρίς να μας ρωτήσει, το πιο πιθανό είναι πως οι βουλευτές που νιώθουν την ανάσα του όχι των ψηφοφόρων τους, να αντιδρούσαν στην ψήφισή του, θέτοντας θέμα δεδηλωμένης ουσιαστικά, καθώς το πρόγραμμά του ήταν «σκίσιμο των μνημονίων από την πρώτη ημέρα». Αν δεν το έκανε αποδεκτό, και οδηγείτο σε ρήξη, θα είχαμε το ίδιο από την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς θα ήταν αντίθετος και με την μερίδα του κόσμου που τον ψήφισε για να παραμείνει στην Ευρώπη, καθώς και ΟΛΩΝ των υπολοίπων που, δια της ψήφου τους, ζήτησαν Ευρώπη από τα κόμματά τους.

Επώδυνα μέτρα, ή ρήξη και πιθανότητα Grexit;

Για οποιονδήποτε λόγο και αν το επέλεξε, πολιτικό, διπλωματικό, διαπραγματευτικό, θεωρώ ότι να ρωτήσει απ’ ευθείας τον λαό σε ένα τέτοιο ερώτημα, ήταν η πιο ενδεδειγμένη λύση.

Έχει τίμημα αυτό; Ναι, όσο και δεν καθίσταται σαφές, θεωρώ ότι η επικράτηση του Ναι πρέπει να οδηγήσει σε εκλογές άμεσα. Που θα οδηγήσει ένα πιθανό Όχι; Προσωπικά θεωρώ σε μία απολύτως ενισχυμένη παρουσία την επόμενη Δευτέρα σε μία Ευρώπη, με ενισχυμένη λαϊκή εντολή για το «όχι πάση θυσία». Θα σημάνει Grexit αυτό; Και οι δύο επιλογές μπορεί να σημάνουν Grexit: ένα σκληρό μνημόνιο στις στιγμές που ζει η Ελλάδα, χωρίς ελάφρυνση του χρέους δεν θα δώσει πάρα μόνο ελάχιστους μήνες παράταση στο μοιραίο, μα και προφανώς μία διάθεση ρήξης θα έχει σαφώς σοβαρές πιθανότητες Grexit, αν οι θεσμοί δεν κάνουν κάποια βήματα πίσω. Είναι συγκεχυμένη η ερώτηση; Για μένα όχι, μοιάζει απολύτως σαφής η ερώτηση του δημοψηφίσματος, αλλά σαφές και το μήνυμα που παίρνω πίσω από την ερώτηση. Έχουν κάνει αυτό που πρέπει; Όχι, για τον υπόλοιπο κόσμο η ερώτηση είναι σχεδόν εξαφανισμένη, δεν είναι προσβάσιμη σε όλους, δεν είναι απόλυτα σαφής σε όλους. Είναι τελείως λάθος η διαχείρισή της. Είναι μικρός ο χρόνος της μίας εβδομάδας; Είναι ελάχιστος, αλλά η πίεση στην Ελλάδα μόλις για μία εβδομάδα είναι καταστροφική, δεν θέλω να φανταστώ αν κρατούσε δύο εβδομάδες, ή έναν μήνα. Θα έπρεπε να γίνει κάτι άλλο; Ναι, θα έπρεπε να γίνει επί προτάσεως της κυβέρνησης, αλλά θα είχε επίσης πρόβλημα αν την Δευτέρα οι θεσμοί έλεγαν «όχι, δεν μας αρέσει», οπότε αντιλαμβάνομαι γιατί δεν επιλέχθηκε αυτή η λύση. Οι θεσμοί λένε ότι– …να σε διακόψω εδώ, οι θεσμοί λένε ο,τι θέλουν, είναι μέρος της διαπραγματευτικής τους τακτικής 🙂 Εσύ τι θα ψηφίσεις; Δεν ξέρω ακόμα.

Αλήθεια δεν ξέρω 🙂 Μπορεί να σας μοιάζει σαφές επειδή υπερασπίζομαι την τακτική της κυβέρνησης, αλλά στην πραγματικότητα την υπερασπίζομαι μέχρι την διενέργεια: ύστερα, σέβομαι απολύτως το ερώτημα, και δεν είμαι σε θέση να πω αν προτιμώ την σιγουριά της Ευρώπης, και την ελπίδα να αλλάζουμε τα (απαράδεκτα) κακώς κείμενά της από μέσα, βγαίνοντας με την βοήθεια των εταίρων μας στις αγορές κάποια στιγμή, ή προτιμώ να ενισχύσω μία διαπραγματευτική θέση στην μάχη με τους θεσμούς – ακόμα και με τον κίνδυνο ρήξης, γιατί την θεωρώ αυτονόητη ακόμα και μέσα στο ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, όποια θέση και να έχεις, αφού τις αντιλαμβάνομαι απόλυτα και τις δύο και μπορώ να τις υιοθετήσω, δεν είμαστε απέναντι. Έχεις μία ψήφο, το ίδιο και εγώ. Φοβάσαι, το ίδιο και γω. Αν τάσσεσαι υπέρ του Όχι, και βρεθούμε την Τρίτη στην δραχμή, θα το παλέψουμε μαζί να σηκωθούμε, με προτεραιότητα τους αδύναμους που θα πληγούν περισσότερο και ανεπανόρθωτα. Αν τάσσεσαι υπέρ του Ναι, και η επόμενη ημέρα φέρει Σαμαρά και σκληρά μνημόνια, είμαι βέβαιος ότι θα παλέψουμε δίπλα-δίπλα να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα.

Δεν είμαστε εχθροί. Διαφέρουν οι απόψεις μας, μπορεί – αλλά δεν είμαστε εχθροί. Δεν θέλω το κακό σου, ο,τι και αν ψηφίσω, δεν θέλεις το κακό μου, ότι και αν ψηφίσεις – και το καταλαβαίνω. Δεν υπάρχουν «υποταγμένοι, δραχμολάγνοι, σταλίνες, γερμανοτσολιάδες» στην δική μου ατζέντα – κυρίως, επειδή και οι δύο λύσεις, έχουν αρνητικό πρόσημο για όλους μας, δεν θα έχει νικητές αυτή η ιστορία, ειδικά αν φαγωθούμε μεταξύ μας.

Είναι ένα Ναι και ένα Όχι: θα έχει σίγουρα χαμένους, θα έχει σίγουρα νικητές.

Αν είμαστε μαζί, σεβόμενοι την άποψη του άλλου, θα νικήσουμε όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα. Αν χωριστούμε, θα χάσουμε, όποιο και αν είναι.

Αυτό είναι το αληθινό δημοψήφισμα: Αν μπορούμε να κάνουμε ένα τόσο σοβαρό δημοψήφισμα, χωρίς να διαλυθούμε μεταξύ μας.

Και αυτό κερδίζεται μόνο με έναν τρόπο. Αν ψηφίσεις Ναι στον σεβασμό στην αντίθετη άποψη, Όχι στο μίσος μ’ αυτόν που διαφωνεί.

Αυτό είναι το αληθινό δημοψήφισμα.